یوتیوب، که در حال حاضر بیست ساله می‌شود، با یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های عمر خود مواجه شده: جهش هوش مصنوعی. مارک برگن، خبرنگار بلومبرگ، در ادامه کتابش «لایک، کامنت، سابسکرایب»، مسیر آینده این پلتفرم را در دوران هوش مصنوعی بررسی کرده است.
امجد حنیف، معاون یوتیوب، اخیراً با فرح مدحت، اینفلوئنسر مصری که در کره جنوبی طرفداران زیادی دارد، دیدار کرد. او باور دارد که هوش مصنوعی به‌زودی قادر خواهد بود صدای فرح را به زبان کره‌ای و با همان لحن طبیعی خودش بازسازی کند. حنیف می‌گوید در پنج سال آینده هر ویدیویی که در یوتیوب بارگذاری شود می‌تواند به‌صورت خودکار به همه زبان‌ها دوبله شود، به طوری که صدای دوبله‌شده مانند صدای خود گوینده باشد و حرکات لب نیز با زبان مقصد هماهنگ شود.
هدف یوتیوب این است که خالقان محتوا بتوانند با یک بار تولید، به مخاطبانی در سراسر جهان دسترسی داشته باشند. حنیف می‌گوید کاربران از ابزارهای هوش مصنوعی گوگل – شرکت مادر یوتیوب – می‌توانند برای خلق ایده، تولید ویدیو، ویرایش، بازاریابی و دریافت تحلیل‌های دقیق عملکرد استفاده کنند. این داده‌ها قرار است انگیزه‌ای برای تولید بیشتر باشند.
یوتیوب با یک ویدیوی ۱۹ ثانیه‌ای و ساده توسط یکی از مؤسسانش در سال ۲۰۰۵ آغاز شد. از آن زمان تا امروز، این سایت از یک سرویس بی اهمیت و ناسازگار با تلویزیون و هالیوود، به غولی جهانی بدل شده و با میلیون‌ها تولیدکننده محتوا – حرفه‌ای و آماتور – ارتباط عمیق برقرار کرده است.
اما رابطه یوتیوب با سازندگان محتوا همیشه متزلزل بوده. این شرکت در گذشته سیاست‌ها، قوانین کپی‌رایت و استراتژی‌های مالی خود را بدون مشورت با تولیدکنندگان – حتی بزرگ‌ترینشان – تنظیم کرده است. حالا اما وعده می‌دهد که در دوران هوش مصنوعی، نقش سازندگان پررنگ‌تر خواهد شد. البته گوگل، مدل هوش مصنوعی خود به نام جمینی را با استفاده از ساعت‌های بی‌شماری از محتوای یوتیوب آموزش داده است؛ بدون اینکه بسیاری از تولیدکنندگان از این موضوع آگاه باشند.
یوتیوب می‌گوید این استفاده از محتوا مطابق با شرایط خدمات (Terms of Service) است؛ همان شرایطی که سازندگان هنگام بارگذاری ویدیو پذیرفته‌اند.
داستان موفقیت و رقابت‌های تازه
یوتیوب امروز بزرگ‌تر از همیشه است. با اینکه رقبا مانند اسپاتیفای، تیک‌تاک و سرویس‌های پخش تلویزیونی در حال رشد هستند، این پلتفرم در سال گذشته ۳۶.۱ میلیارد دلار از تبلیغات درآمد داشت و برآورد می‌شود ۱۸ میلیارد دلار دیگر از اشتراک‌ها و منابع دیگر به دست آورده باشد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سال آینده یوتیوب از نظر درآمد، از کمپانی دیزنی پیشی خواهد گرفت.
رئیس آژانس تبلیغاتی WPP، مارک رید، این رشد را «داستان موفقیت شگفت‌انگیز» توصیف می‌کند.
نخستین مدیرعامل زن یوتیوب، سوزان ووجیتسکی، در سال ۲۰۲۳ کنار رفت و نئال موهان، که از ۲۰۱۵ در یوتیوب مشغول بود، جای او را گرفت. موهان با حفظ تمرکز بر خالقان محتوا، یوتیوب را بیش از پیش به سمت رسانه‌های سنتی برد. او به‌شدت در پادکست‌ها سرمایه‌گذاری کرد و از ویدیوهایی چون گفت‌وگوی ترامپ با جو روگن در کمپین‌های انتخاباتی حمایت نمود. اکنون ماهانه یک میلیارد نفر در یوتیوب پادکست می‌بینند – آماری که از اسپاتیفای پیشی گرفته است.
او همچنین هدف خود را افزایش بیننده در تلویزیون‌های خانگی قرار داده و قراردادهایی مانند همکاری با لیگ NFL و اضافه کردن سرویس‌های استریم رقیب به اپلیکیشن یوتیوب را دنبال کرده است.
دوران هوش مصنوعی
از دسامبر ۲۰۲۲ و با معرفی چت‌جی‌پی‌تی، موج جدیدی از هوش مصنوعی آغاز شد. ابزارهای جدید به افراد امکان می‌دهند سریع‌تر و ارزان‌تر محتوا تولید کنند، که نتیجه آن، پر شدن اینترنت از تقلیدهای هوشمندانه و کپی‌های جعلی است. در حالی که هالیوود با احتیاط به این تکنولوژی نگاه می‌کند، یوتیوب به لطف شبکه توزیع عظیمش موقعیت خوبی در این فضا دارد.
گوگل ابزار هوش مصنوعی ویدیویی خود با نام Veo را عرضه کرده است که با وارد کردن چند واژه، ویدیو تولید می‌کند. اما حتی اگر سازندگان از ابزارهای هوش مصنوعی رقبا استفاده کنند، محتوای نهایی‌شان را همچنان در یوتیوب بارگذاری می‌کنند.
برای حل چالش‌های کپی‌رایت، یوتیوب به مزیت قدیمی خود متکی شده: سیستم Content ID که از سال‌ها پیش برای شناسایی محتوای دارای حق نشر استفاده می‌شود. پس از رشد سریع هوش مصنوعی، یوتیوب با شرکت‌هایی چون یونیورسال موزیک و آژانس CAA توافق کرد تا حضور آواتارهای جعلی هنرمندان، ورزشکاران و بازیگران را در پلتفرم بررسی کند.
اما در مورد آموزش مدل‌های زبانی با محتوای تولیدشده کاربران، یوتیوب شفاف عمل نکرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از شرکت‌های سیلیکون‌ولی، از جمله اوپن‌ای‌آی، از محتوای کانال‌های یوتیوب بدون اطلاع صاحبانشان برای آموزش مدل‌های خود استفاده کرده‌اند.
زمانی که از مدیران یوتیوب درباره استفاده از داده‌ها برای آموزش جمینی سؤال شد، پاسخی مبهم دادند و تنها گفتند که استفاده از داده‌ها «مطابق با شرایط خدمات» است. بسیاری از تولیدکنندگان محتوا – از جمله چهره‌هایی مانند Hank Green – احساس می‌کنند از آن‌ها سوءاستفاده شده و شرکت‌ها بدون رضایت آن‌ها، از ویدیوهایشان برای ساخت محصولات میلیارد دلاری استفاده کرده‌اند.
یوتیوب اخیراً قابلیتی افزوده که به سازندگان اجازه می‌دهد اعلام کنند موافق استفاده از داده‌هایشان برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی هستند. اما این قابلیت شامل مدل‌های خود گوگل نمی‌شود و تغییری در شرایط خدمات ایجاد نمی‌کند.
آینده خلاقیت و هوش مصنوعی
یوتیوب در حال آزمایش ابزار دوبله خودکار با صدها هزار سازنده است که ویدیوهای انگلیسی را به ۸ زبان دیگر و بالعکس ترجمه می‌کند. ۴۰ درصد از بازدیدهای این ویدیوها از مخاطبانی است که به زبان دوبله‌شده تماشا می‌کنند. یوتیوب همچنین بر روی بازتولید صدای گوینده و هماهنگی حرکات لب‌ها کار می‌کند.
برخی از چهره‌های معروف یوتیوب مانند MrBeast [یکی از تاثیرگذاراترین شخصیت های یوتیوب، نویسنده، مدرس و سرمایه دار آمریکایی است که بیشتر به خاطر تولید محتوای آموزشی و علمی در یوتیوب شناخته می‌شود.] پیش‌تر از ابزارهای خارجی برای دوبله استفاده کرده‌اند، اما یوتیوب قصد دارد این خدمات را به رایگان ارائه کند. مدیران آژانس‌های هنری از این امکانات با عنوان «دموکراتیزه کردن خلاقیت» یاد می‌کنند.
در عین حال، برخی تولیدکنندگان محتوا نگرانند که دوبله ممکن است نرخ درآمد تبلیغاتی را کاهش دهد. مثلاً ویدیوهایی که از انگلیسی به زبان دیگر ترجمه می‌شوند ممکن است درآمد کمتری نسبت به محتوای انگلیسی‌زبان داشته باشند. یوتیوب می‌گوید در نهایت با افزایش مخاطب، درآمد کلی هم بیشتر خواهد شد.
برخی کاربران نسبت به استفاده از هوش مصنوعی در محتوا حساس هستند و آن را نوعی «خیانت به خلاقیت انسانی» می‌دانند. در مقابل، تعداد کانال‌های بدون چهره که صرفاً محتوای هوش مصنوعی تولید می‌کنند، در حال افزایش است. یوتیوب می‌گوید تنها ویدیوهای باکیفیت به مخاطب می‌رسند، اما فهرست بلندبالایی از تریلرهای جعلی فیلم که در این پلتفرم آپلود می‌شوند، نشان می‌دهد که تشخیص واقعی از جعلی روزبه‌روز دشوارتر می‌شود.
یوتیوب برخی از این کانال‌ها را از درآمدزایی منع کرده، اما همچنان اجازه می‌دهد به فعالیت خود ادامه دهند.
در نهایت، یوتیوب در تلاش است تعادل میان نوآوری، مسئولیت‌پذیری و کسب درآمد را در عصری که خلاقیت ماشینی جایگزین خلاقیت انسانی می‌شود، حفظ کند.
برگردان برای اخبار روز: کمال فرهمند
