ساعت ۲۲:۵ چهارشنبهشب هفته گذشته، شهر سیسخت در کهگیلویهوبویراحمد، با زلزله ۵.۶ریشتری لرزید. زلزلهای که هرچند تلفات جانی نداشت و بیشتر زخمیها و آسیبدیدگانش، آسیب جزئی دیدند، اما بیش از ۸۰ درصد خانههای شهر تخریب شد. هرچند به گفته فرماندار دنا، این ۸۰ درصد منازل تخریبشده جزء خانههای فرسوده بودند، اما اهالی شهر و شاهدان عینی ماجرا خبر از تخریب خانههای نوساز نیز میدهند. خانههایی که تاب مقاومت زلزله کمتر از شش ریشتر را نداشتهاند. خانهها یا آسیبهای جزئی در حد شکستن شیشه یا ترک روی دیوار داشتهاند یا به کلی تخریب شدند.
به گزارش شهرزاد همتی در شرق، همان شب حادثه هم سرمای هوا با خود برف و باران سنگینی را به همراه آورد و روی آوار خانههای ویرانشده ریخت تا گرفتاری مردم این شهر بیش از پیش شود. این زلزله اگرچه جان کسی را نگرفت اما حجم ویرانی و خسارتی که به زندگی مردم زد به گواه شاهدان عینی و رسانههای محلی در ابعادی بسیار وسیع و نگرانکننده است. با این حال نه رسانهها و نه مسئولان دولتی و نه گروههای خیریه تاکنون توجه چندانی به مشکلات بزرگ شهروندان این شهر نکردهاند. شهروندانی که حالا مثل همه مردم ایران غیر از آنکه از بحرانهای اقتصادی سنگین و مشکلاتی که ویروس کرونا ساخته آسیب دیدهاند، خانه و زندگیشان هم با زلزله چهارشنبهشب دستخوش ویرانی و آواری سهمگین شده است.
شهر سیسخت مرکز شهرستان دنا و درست در پای سلسلهقلههای کوه دنا واقع شده است. وقتی زلزله از راه رسید، غیر از آسیب سنگین به خود شهر و روستاهای اطراف، جادههای منتهی به آن هم به دلیل کوهستانیبودن منطقه دچار ریزش و خرابی شد؛ بهگونهای که به گفته محمدی، مدیریت بحران استان کهگیلویهوبویراحمد، جاده سیسخت به دارشاهی، سیسخت به اصفهان، سیسخت به یاسوج ریزش داشته و مسئولان راهداری بعد از زلزله اقدام به بازکردن راهها کردند. مطابق اخبار رسانهها در شب زلزله، سیسخت شش بار لرزید که بیشترین لرزش ۵.۶ ریشتر و کمترینش هم ۳.۶ ریشتر بوده است. بیشترین خسارات واردشده به محدوده شمال شهر سیسخت، منطقه قلعه و خیابان مطهری به دلیل قدیمیبودن بافت ساختمانهای این مناطق بوده و طبق برآورد اولیه تاکنون سه هزار واحد مسکونی در سیسخت از ۶۰ تا صددرصد خسارت دیدهاند.
بنا به گفته استاندار کهگیلویهوبویراحمد، این زلزله باعث مصدومشدن ۴۷ نفر از شهروندان شد و ۲۰ تیم ارزیاب برای بررسی وضعیت به مناطق زلزلهزده مراجعه کردند. زلزلهای که از ۱۰ تا صددرصد به منازل مسکونی خسارت وارد کرده، با وجود اعلام مقامات محلی مبنی بر زخمیشدن ۴۷ مصدوم که حال دو نفر از آنها وخیم گزارش شده است، اما اخبار محلی حاکی از زخمیشدن ۶۷ نفر از اهالی است. ترس از زلزله مجدد در ۲۴ ساعت اولیه باعث شد که با وجود برودت هوا و بارش برف و باران، مردم ترجیح دهند در خیابانها بمانند. شب بعد از بارش برف و یخزدن خیابانها، برای شهروندان سردی هوا دوچندان شد. شیوع کرونا و سرمای هوا و همچنین مسدودبودن راهها و ممنوعیت خروج مردم سیسخت از شهر باعث شده بود آنها راه به جایی نداشته باشند. با وجود این شاید به دلیل آنکه این زلزله خسارات جانی در پی نداشت و تعداد مصدومان نیز کمتر از حد معمول بود، با وجود تخریب ۸۰درصدی منازل مسکونی، توجه چندانی از سوی رسانهها و مسئولان به شهروندان این شهرستان نشد.
با این حال هر چه از زمان وقوع حادثه میگذشت، گزارش مسئولان از خسارات واردشده از جمله ریزش کوه و مسدودشدن جاده یاسوج به سیسخت، ریزش تونل جاده ملی یاسوج- اصفهان و مسدودشدن جادههای روستایی، همچنین تخریب ساختمانها حکایت از بالابودن حجم خسارتها داشت.بر اساس گزارشها اولیه ۷۸ روستا خسارت جدی دیدهاند و برخی منازل مسکونی صددرصد تخریب و غیرقابل سکونت شدهاند. بنا به اعلام مرکز لرزهنگاری کشور، این زمینلرزه در عمق هشتکیلومتری زمین اتفاق افتاده است. براساس این گزارش، زلزله در فاصله ۱۰کیلومتری سیسخت در کهگیلویهوبویراحمد، ۱۹کیلومتری کمه در استان اصفهان و ۲۴کیلومتری یاسوج مرکز استان کهگیلویهوبویراحمد رخ داده است و شدت این زمینلرزه در شهرهای یاسوج، گچساران و دهدشت هم احساس شد.
اسحاق آقایی، عکاس و روزنامهنگار، یکی از کسانی است که در دو روز ابتدایی حادثه به صورت کامل در محل حضور داشته و شاهدی بر ماجرای زلزله سیسخت است. او در گفتوگو با «شرق» درباره وضعیت سیسخت میگوید: «شرایط جوی نامناسب و بارش برف و باران، شرایط را برای مردم زلزلهزده دشوارتر کرده بود. در تمام خانههایی که سقفشان آسیب دیده بود، آب به داخل منزل آمده بود. یک عده از مردم که وسایلشان تخریب نشده بود، توانسته بودند بخشی از اثاثیه را از منزل خارج کنند و به بیرون ببرند؛ اما بارش برف و باران هم باعث تخریب وسایلی شده بود که از زلزله جان سالم به در برده بودند». او در پاسخ به این سؤال که آیا فقط خانههای بافت فرسوده شهر دچار آسیب شدهاند، گفت: «در بافت قدیمی و فرسوده تقریبا تمام خانهها تخریب شدهاند. اما در بافتهای مرکزی هم خانههای نوساز زیادی بودند که تخریب وسیع داشتند و سؤال این است که چطور خانه نوساز تاب زلزله زیر شش ریشتر را نداشته است».
با وجود گذشت سه سال از زلزله کرمانشاه هنوز مردم زیادی در کانکسها زندگی میکنند و وضعیت روستاهای زلزلهزده بیشماری تغییر چندانی نکرده است. با ورود احتمالی کانکسها به سیسخت این نگرانی وجود دارد که کانکسها جای بازسازی خانهها را بگیرند. در شرایطی که مسئله کرونای جهشیافته به یکی از مسائل و مشکلات کشور تبدیل شده است، انتظار میرود دولت و مسئولان هرچه سریعتر فکری به حال مردم زلزلهزده سیسخت بکنند تا خاطرات سرپلذهاب و ثلاث باباجانی زنده نشود.