در بخش حاضر، نکات اصلی روش‌شناختی و نظریِ سطح دوم انتزاع، جنبه‌های عینی – ذهنی تکامل سرمایه‌داری به‌طور عام، و ساختار اقتصادی، به‌طور خاص، طرح می‌شود که نشان‌دهنده‌ی حضور برخی طبقات دیگر علاوه بر کارگران و سرمایه‌داران در کشورهای سرمایه‌داری معاصر است

درگذشته، شکل فراتر از محتوا بود، به‌نحوی‌ که جنبش‌های کارگری با توسل به روح قهرمانان خوددرکمون و اکتبر و اَدای مبارزات آنها، محتوا ــ میانجیِ «ارزش» ــ را قربانیِ شکل کردند، اکنون شکل‌های نبرد طبقاتی چنان انعطاف‌پذیر، شتابنده، سیال و تغییرپذیر است که پرداختن به محتوایِ سلبیِ سرمایه‌داری، به اصلی گریزناپذیر در تئوری انتقادی تبدیل شده است. دقیقاً اکنون، این محتواست که به شکل، آزادی گسترده می‌دهد تا تشکل‌های همبسته‌ی تحقق اراده‌ی آزاد انسان‌ را، در پراتیک خودگسترِ طبقه کارگر، در دنیای واقعی و در دنیای مجازی، کشف کند و بسازد

احزاب و نیروهای سیاسی سال‌ها در انتظار به کار گرفتن شعارهای خود در میدان اصلی نبرد بسر برده‌اند. این شعارها با دقت بر روی پلاکاردها و دیوارها نوشته می‌شوند. اما همه این شعارها در پروسه مبارزه، زندگی خاص خود را دنبال می‌کنند و دچارتغییر و تحولات معینی می‌گردند. داشتن شعارهای مناسب به معنی تأمین هژمونی یک نیروی سیاسی نیست

بزرگترین ترس بازگشت دوباره هیتلر نیست: تا وقتی که شرم از تاریخ نازیسم درگوشه وکنار آلمان و درذهنیت مردم آن کشور همچنان زنده است، تاریخ نمی تواند هیچگاه خود را چنین عریان تکرار کند. نگرانی و وحشت اما از آن است که امواج ضد دموکراتیک در عصر فرهنگهای عوام محور و رسانه های اجتماعی که مکتب فرانکفورت آن را پیش بینی کرده بود انقدر قوی باشد که حتی آلمان-تنها کشور جهان که ظاهرا از گذشته خود درس گرفته است- را هم از درون ببلعد و مغلوب خود سازد