بازگویی تبیین آرنتیِ «ایدئولوژی»، از زاویه‌ی تعیین شاخص‌های توتالیتر‌ِ آن، در شرایطی که امروزه در جهان و از جمله در ایران، سازمان‌ها و احزاب سیاسیِ کلاسیک و به طور کلی «تحزب و تشکل سنتی» که همه در میدان سیاسی و اجتماعی از راه ایدئولوژی‌های خود عمل می‌کنند، اهمیتی بسیار پیدا می‌کند. به‌ویژه نزد آن بخش از کنش‌گران و فعالان جنبش اجتماعی‌ که، در همه جا، در راستای برآمدنِ یک «سیاستِ رهایی‌»، بر اساس آزادی، دموکراسیِ مستقیم و مشارکتی و مقابله با سلطه، تلاش نظری و عملی می‌کنند

با بازخوانی تجربه‌ی شوراهای کارگری در نقاط مختلف جهان، دو گرایش یا دو جنبه‌ی به‌ظاهر متضاد در حوزه‌ی پراتیک و نظریه قابل شناسایی است. در جنبه‌ی نخست شورا به‌مثابه‌ مدلی برای جایگزینیِ نظام اقتصادی سیاسی سرمایه‌دارانه با بدیلی سوسیالیستی و اشتراکی است. در جنبه‌ی دوم اما شورا راهکاری محدود برای مطالبات معیشتی کارگران و مشارکت‌دادن آنان در فرایند تولید و دموکراتیک کردن آن قلمداد می‌شود و الزماً مستلزم براندازی سازوکارهای سرمایه‌دارانه نیست

وقتی هنوز دیوار برلین کشورهای سوسیالیستی فاقد دموکراسی را از کشورهای دموکراتیک فاقد سوسیالیسم جدا می‌کرد، چپ اروپایی جسارت به خرج داده و فرضیه‌ای بی‌باکانه در سر پروراند: دموکراسی و سوسیالیسم، هر دو باهم. دهه ۹۰ سال‌های پیدایش یک راه سوم بود: یک میانه‌گرایی و میانه‌روی جدید. هدف این جریان نوظهور دیگر نه امتزاج دموکراسی و سوسیالیسم، بلکه فراروی از مفاهیم چپ و راست بود. سیاست، بار آرمان‌گرایانه‌اش را از دست داد