در دو بیانیه جداکانه در ریاض در روز چهارشنبه به امضای آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس و روز پنجشنبه به امضای آمریکا، تروییکای اروپایی، شورای همکاری خلیج فارس و مصر و اردن، از جمهوری اسلامی خواسته شده است به اقدامات تحریک آمیز در منطقه پایان داده و به میز مذاکره بازگردد
وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۲۶ آبان اعلام کرد که در پایان کار گروه کاری ایالات متحده و شورای همکاری خلیج فارس در ریاض، این گروه اقدامات ایران در منطقه را که شامل حمایت تهران از گروههای مسلح میشود، محکوم کردند و با ابراز نگرانی شدید از برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران، از تهران خواستند که با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کامل کند.
در بخشهایی از این بیانیه رسانهای با اعلام اینکه شرکتکنندگان، مقامهای ارشد دولتهای آمریکا و شش کشور شورای همکاری خلیج فارس بودند، آمده است: «طیف سیاستهای تهاجمی و خطرناک ایران که شامل اشاعه و بهرهگیری مستقیم از موشکهای بالستیک و پهپاد است محکوم میشود. این تسلیحات توسط ایران و یا گروههای نیابتیاش علیه مردم غیرنظامی و زیرساختهای حیاتی در عربستان سعودی و دریانوردی بازرگانی در آبهای بینالمللی و دریای عمان به کار گرفته شده و در این بین جان سربازان آمریکایی را که در مبارزه با داعش هستند، به خطر انداخته است.»حمایت ایران از گروههای شبهنظامی مسلح در سراسر منطقه و برنامه موشک بالستیک تهدید آشکاری علیه ثبات و امنیت منطقه است.
به گزارش صدای آمریکا، بیانیه وزارت خارجه آمریکا میگوید: «ایالات متحده و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تأکید داشتند که ایران به جای این اقدامات تنشآفرین که ادامه داشته است، گزینه دیگری پیش رو دارد و میتواند در تأمین امنیت و ثبات بیشتر در منطقه سهمی ایفا کند.»
این کشورها آمریکا را در جریان اقدامات خود برای ایجاد کانالهای دیپلماتیک برای جلوگیری، حل و فصل، و کاهش تنش با ایران گذاشتند. یکی از روشهای آنها در این راستا همکاری دفاعی با آمریکا است.
در بخش دیگر این بیانیه با اشاره به برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران آمده است، شرکتکنندگان موافقت کردند که برنامه هستهای ایران به شدت مایه نگرانی است، زیرا ایران گامهایی برداشته که نشان میدهد صرفا مصارف نظامی دارد.
این گروه در بحث درباره مسائل منطقهای، که شامل وضعیت یمن و عراق می شود، تاکید کردند که «حمایت ایران از گروههای شبهنظامی مسلح در سراسر منطقه و برنامه موشک بالستیک تهدید آشکاری علیه ثبات و امنیت منطقه است.»کلیه شرکتکنندگان دولت جدید ایران را ترغیب میکنند از فرصت دیپلماتیک کنونی برای جلوگیری از درگیری و ایجاد بحران استفاده کند و به این ترتیب، امنیت و سعادت منطقه را فراهم آورد.
اعضای شورای همکاری خلیج فارس در مورد تلاشهای خود برای ایجاد کانالهای دیپلماتیک مؤثر با ایران برای جلوگیری، حل و فصل یا کاهش تنشها با حمایت بازدارندگی قوی و همکاری دفاعی با ایالات متحده توضیحاتی ارائه دادند.
کشورهای شرکتکننده در این نشست همچنین در مورد آیندهای که بتوان پس از برداشته شدن تحریمهای اقتصادی علیه ایران تحت توافق هستهای، روابط اقتصادی بیشتر در میان کشورهای منطقه برقرار شود، رایزنی کردند، چرا که چنین شرایطی را «به نفع ایران میدانند.» اما معتقدند تا زمانی که اقدامات ایران به گونهای باشد که به سمت یک بحران هستهای حرکت کند این تلاشهای دیپلماتیک نتیجهبخش نخواهند بود.
ایالات متحده و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تاکید کردند که اگر جمهوری اسلامی ایران به تحریک هستهای ادامه دهد، تلاشهای دیپلماتیک موفق نخواهد بود.
همه شرکتکنندگان از دولت جدید ایران خواستند تا از فرصت دیپلماتیک کنونی برای جلوگیری از بروز درگیری و بحران و ایجاد زمینه برای افزایش امنیت و رفاه منطقه استفاده کند.
ایالات متحده و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از آغاز «دور هفتم» مذاکرات وین استقبال کرده و خواستند ایران و آمریکا هرچه زودتر به تبعیت متقابل از برجام درآیند. آنها چنین وضعیتی را پیش درآمد تلاشهای دیپلماتیک دیگر برای رسیدگی به مسائلی که در امنیت و رفاه و سعادت منطقه نقش دارد، توصیف کردند. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا همچنین آمده است: «کلیه شرکتکنندگان دولت جدید ایران را ترغیب میکنند از فرصت دیپلماتیک کنونی برای جلوگیری از درگیری و ایجاد بحران استفاده کند و به این ترتیب، امنیت و سعادت منطقه را فراهم آورد.»
همچنین یورو نیوز گزارش داده است، سه کشور اروپایی به همراه نماینده آمریکا و چندین کشور عربی منطقه، ۱۰ روز پیش از تاریخ از سرگیری مذاکرات احیای توافق هستهای درباره ایران رایزنی و آن ها نیز بیانیه مشترکی را منتشر کردند. در بخشی از بیانیه تاکید شده است که بازگشت متقابل ایران و آمریکا به برجام پیامدهای طولانی مدتی برای رشد و رفاه همه مردم منطقه از جمله ایران خواهد داشت.
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران پس از این نشست در توییتی نوشت که با نمایندگان سیاسی تروئیکای اروپایی و مقامات ارشد مصر، اردن و اعضای شورای همکاری خلیج فارس دیدار داشته است تا درباره دو مسیر پیش روی ایران صحبت کنند.
وی درباره این دو مسیر گفت که یک راه این است که ایران مسیر بحران و ایجاد تنش هستهای را ادامه دهد و راه دیگر این است که با بازگشت متقابل به برجام فرصتهایی را برای روابط دیپلماتیک و اقتصادی در منطقه ایجاد کند.
وی تاکید کرد که فرصت تصمیم گیری کوتاه است.
نمایندگان تروئیکای اروپا و ایالات متحده بر اهمیت دستیابی و اجرای سریع یک راهحل مبتنی بر مذاکره در این هدف برای اروپا، ایالات متحده، منطقه و فراتر از آن تاکید کردند.
نمایندگان سه کشور اروپایی و نماینده ویژه آمریکا در امور ایران از تلاشهای شرکای منطقهای برای کاهش تنشها و ترویج گفتوگو در منطقه استقبال کردند.
آنها بر عزم خود در ادامه رسیدگی به نگرانیهای امنیتی گستردهتر منطقه تاکید کردند.
نمایندگان این کشورها درباره فعالیتهای ایران که آن را بیثبات کننده نامیدند تاکید کردند و به «استفاده و انتقال موشکهای بالستیک و پهپادهایی که باعث انجام حملات علیه شرکای منطقهای شده است، انتقاد داشتند.» آنها مجددا نگرانی خود را نسبت به انجام چنین فعالیتهایی ابراز کردند.
آنها تاکید کردند که تقویت گفتوگوهای منطقهای و بازگشت به پایبندی متقابل به برجام به نفع کل خاورمیانه است و مشارکتهای منطقهای و مبادلات اقتصادی بیشتری را ممکن میسازد و پیامدهای طولانی مدتی برای رشد و رفاه همه مردم منطقه از جمله ایران خواهد داشت.
جمهوری اسلامی: ارزش پاسخگویی ندارد
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به بیانیه دوم گفت: «این نشست و بیانیه تنظیم شده، آنچنان ساختگی، نمایشی و فاقد مشروعیت است که ارزش پاسخگویی ندارد.»
سعید خطیبزاده تصریح کرد: «دولت آمریکا به عنوان ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ و طرفی که از برجام خارج شده و مسئول وضعیت فعلی پیش آمده است و به عنوان تنها کشور با سابقه استفاده از تسلیحات هستهای، با سابقهای سیاه از مداخلههای متعدد در امور داخلی کشورهای مختلف و اصلیترین فروشنده سلاح و مهمات به مناطق مختلف دنیا، بار دیگر درصدد بحرانآفرینی و فضاسازی علیه ایران است.»
جلسه شورای حکام پیش از نشست مذاکرات احیای برجام
از سوی دیگر قرار است جلسه شورای حکام آژانس هفته آینده برگزار شود.
آن کلر لژاندر، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه امروز در سخنانی به جلسه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی اشاره کرد و گفت: «باید امکان ارسال پیامی قوی به ایران فراهم شود.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید، ایران در ماههای اخیر میزان تولید اورانیوم خود با غنای بسیار بالا را بهطور قابل توجهی افزایش داده است که نقض تعهدات ذیل توافق هستهای سال ۲۰۱۵ است.
مذاکرات تهران و سایر کشورهای طرف توافق برجام قرار است پس از پنج ماه تعلیق مذاکرات به دلیل تغییرات در دولت ایران در تاریخ ۲۹ نوامبر در وین از سر گرفته شود.
ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ بهطور یکجانبه از این توافق خارج شود و متعاقب آن تحریمها علیه ایران را بازگرداند. این کشور بهطور غیر مستقیم در مذاکرات شرکت میکند.
در مقابل تهران نیز بهطور مرحله به مرحله تعهدات هستهای خود را کاهش داد.