خیزش اعتراضی آبان ۹۸ با فراگیر شدن آن در ۲۹ استان و بیش از ۱۵۰ شهر، گام بلندی در روند مبارزات مردم علیه جمهوری اسلامی و گذار از آن و ادامه‌ی قدرتمندتر و فراگیرتر خیزش دی‌ماه ۹۶ بود. خیزشی با ترکیب گروه های اجتماعی گسترده تر. که با سرکوب عریان حکومت مواجه گشت و به مصافی نابرابر با نیروهای مسلح حکومت کشیده شد. صدها تن از جمله ده‌ها کودک و نوجوان که مستقیما بر سر و تن‌شان شلیک شده است، جان‌باختند و هزاران تن دیگر بازداشت و زندانی شدند. جمهوری اسلامی با قطع اینترنت، بسیج نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی خود و برقراری حکومت نظامی اعلام نشده، حتی با استفاده از تانک و ادوات سنگین جنگی در مناطقی از خوزستان، به مقابله با معترضان برخاست. خامنه‌ای شخصأ فرمان تیر صادر کرد و فرماندهی حمله به مردم را به عهده گرفت و به »جنگ« با مردم رفت. حسن روحانی و دولت »اعتدال» او به طور کامل با ولایت فقیه در سرکوب خونین اعتراضات همراهی کرد.
چهل سال تبعیض، بی عدالتی و فساد نهادینه در تار و پود جمهوری اسلامی، برای بخش مهمی از مردم کشور غیر قابل تحمل شده است. افزایش ناگهانی و سرسام‌آور بهای بنزین، جرقه‌ای بود که بر انبار باروت نارضایتی مردم زده شد. نقطه‌ی آغاز اعتراضات سراسری مردم، به مسائل اقتصادی برمی گشت، اما به سرعت سیاسی شد و به شکل مقابله با حکومت جمهوری اسلامی درآمد و نوک تیز خشم مردم، راس هرم قدرت و فرمانده سرکوب خونین اعتراضات، خامنه‌ای را نشانه گرفت.
مشخصه های برجسته‌‌ی خیزش مردم
از نظر ما خیزش اعتراضی مردم:
– ساختار شکن، رادیکال و گسترده بود.
– خودانگیخته بود، اما هم‌چون اعتراضات مشابه، معترضان از طریق شبکه های اجتماعی در ارتباط با یکدیگر بودند. از این رو نیز، قطع کامل اینترنت و دیگر کانال های ارتباطی از جمله تدابیر اولیه برای تقابل با آن بود.
– علیه نظام حاکم بود و نشانی از فرهنگ و شعائر مذهبی در شعارهای معترضان مشاهده نشد. گرایش به سکولاریسم در آن نمود پر رنگی داشت.
– برآمد تهیدستان، گروه های به حاشیه رانده شده و بخشی از لایه های میانی جامعه بود.
– حاشیه‌ی شهرها، شهرک‌ها و مناطق کارگری و فقیرنشین شهرها را به حرکت در آورد.
– نیروهای جوان را به شکل بسیار چشم‌گیری به خیابان‌ها آورد. حضور زنان پر رنگ بود.
– دانشجویان را در تعدادی از دانشگاه‌ها به تحرک درآورد.
ـ همبستگی بین مناطق ملی و قومی را با خیزش سراسری مردم تقویت کرد.
رابطه‌ی حکومت و مردم
خیزش اعتراضی آبان‌ماه اگرچه هزینه‌ی زیادی برای مردم داشت، اما در توازن قوای جامعه، حکومت تضعیف و مردم تقویت گردیدند. حکومت کوشید صدای معترضان را در نطفه خفه کند. ولی، میان بخش بزرگی از جامعه و حتی در صفوف حکومت و نیز در سطح جهانی، این صدا طنین انداخت. ابعاد این اعتراضات و گستردگی آن نشان داد که بخشی از پایگاه سنتی حکومت نیز به مخالفت با آن برخاسته است.
سرکوب گران با کاربرد قهر و تخریب اماکن تلاش کردند که مبارزات مردم به خشونت کشیده شود تا آن را دستاویز کشتار تظاهرکنندگان قرار دهند و کشور را به صحنه‌ی جنگی تبدیل کنند، که در آن کسانی پیروز میدان هستند که نیروی ضدمردمی سرکوب و سلاح برتری دارند.
تاثیر در درون حکومت
خیزش اعتراضی مردم پایه های حکومت را لرزاند. حکومتی که با بحران مشروعیت، بحران کارآمدی، نارضایتی گسترده‌ی مردم و تحریم های فلج کننده‌ی اقتصادی روبرو است، قادر نیست بر بحران هایش غلبه کند. در چنین وضعیتی افزایش سه برابری قیمت بنزین و سرکوب اعتراضات به‌حق مردم، نارضایتی را به‌درون حکومت برد و زمینه را برای اعتراض و فاصله گیری بخشی از نیروهای حامی نظام فراهم آورد.
تداوم اعتراضات مدنی مردم، می تواند در درون حکومت های اقتدارگرا شکاف ایجاد کند و قدرت مقابله‌ی آن‌ها را تضعیف نماید. اتکاء به سرنیزه، در تداوم خود به فرسودگی نیروی سرکوب می انجامد. بدنه‌ی نیروهای نظامی و انتظامی جزو همین مردم هستند. همشهری، همسایه و یا خویشاوند کسانی هستند که به خیابان‌ها آمده‌اند یا دست به اعتصاب زده‌اند و جلو چشمشان به قتل می‌رسند.
واکنش نیروهای سیاسی
وسعت اعتراضات، ترکیب بازداشت شدگان، فیلم‌ها، تصاویر صحنه‌های زنده از اعتراضات و لیست بلند قربانیان جوان و نوجوان، جائی برای تبلیغات رهبران رژیم باقی نگذاشت. فراکسیون »امید« در مجلس بعد از حکم خامنه‌ای، طرح دو فوریتی خود را پس گرفت و با تمکین به فرمان ولی فقیه، در مقابل کشتار مردم سکوت کرد. خاتمی موضع خامنه ای را ستود. بخشی از اصلاح‌طلبان بدون اشاره به نقش ولی فقیه، خواهان شنیدن صدای مردم و همدردی با آن‌ها شدند. میرحسین موسوی قاطعانه کشتار را محکوم و ولی فقیه، خامنه‌ای را مسئول آن دانست.
اپوزیسیون چپ، سکولار و دمکرات حمایت قاطع خود را از اعتراضات مردم اعلام کرد و علیه جمهوری اسلامی و رهبر آن علی خامنه ای موضع روشن گرفت. این نیرو، وسیع ترین بخش اپوزیسیون جمهوری اسلامی را در برمی‌گیرد، در بزنگاه‌هائی مثل اعتراضات اخیر به انحاء مختلف به حرکت در می‌آید، در اقصی نقاط جهان تظاهرات برگزار می کند. اما به دلیل پراکندگی تاثیر درخور خود را ندارد.
چشم‌اندازها
افزایش بهای بنزین، مشکل خزانه‌ی خالی جمهوری اسلامی را حل نخواهد کرد. اقدام به افزایش بهای بنزین سه ماه قبل از انتخابات، نشانه‌ی وضعیت بحرانی و استیصال حکومت است. بدون دلارهای حاصل از فروش نفت، علاوه بر هزینه‌های کلان داخلی، تعهدات جمهوری اسلامی به اسد در سوریه و حزب الله در لبنان و دیگران هم قابل تامین نخواهند بود. این وضعیت، موقعیت رژیم را در داخل و در منطقه تضعیف خواهد کرد.
خیزش مردم سرکوب شد، اما زمینه های اعتراضات آنان کماکان پابرجا است. خشم فروخورده‌ی مردم، نه تنها از بین نرفته است، بلکه شدیدتر نیز شده است و دیر نیست که در بزنگاهی دیگر سر برآورد و هم چون امروز، به سراسر کشور گسترش یابد. هر چند زمان آن قابل پیش‌بینی نیست، اما جامعه‌ای که با انبوهی از خواسته‌های بی پاسخ رو در رو است و هر خواست و مطالبه‌ی حتی صنفی نیز با قهر و زندان پاسخ می‌گیرد، همواره آبستن خیزش‌های اعتراضی است.
انتخابات مجلس شورای اسلامی فرصتی برای حکومت است که تلاش کند که از آن برای گذر از التهاب جامعه بعد از مقابله با خیزش مردم استفاده کند و شرائط را عادی جلوه دهد و مردم را با بازی انتخابات سرگرم کند. این امر با تلاش بخشی از اصلاح طلبان و نیروهای متمایل به آنان در صفوف اپوزیسیون برای دعوت مردم به ادامه‌ی شرکت بی حاصل در انتخابات دیگری در جمهوری اسلامی، می تواند فضا را به نفع سرکوبگران مردم تغییر دهد. اپوزیسیون جمهوریخواه و مدافع دموکراسی باید در مقابل این سیاست بایستد. انتخاباتی غیرآزاد و به شدت مهندسی شده که بر روی اجساد قربانیان جوان و نوجوان خیزش اخیر برگزار شود، تنها در خدمت آدمکشان جمهوری اسلامی خواهد بود.
موضوع دیگر، امکان سازش سران حکومت با دولت آمریکاست که یک چشمه از آن در تبادل زندانیان دو طرف عملی شد. این امر راز سکوت دولت آمریکا در قبال کشتار مردم در اعتراضات اخیر را هم برملا ساخت. جمهوری اسلامی در تنگنای کنونی خود ممکن است با دادن امتیازات جدید به دولت ترامپ، وارد مذاکره با آمریکا شود. اما در عین تاکید بر ضرورت مذاکره‌ی بدون پیش شرط بین جمهوری اسلامی و دولت آمریکا، معتقدیم که این امر بدون عقب نشینی حکومت در برابر اعتراضات گسترده و جاری مردم، تغییر اساسی در حل بحران‌های دامنگیر جامعه نخواهد داد.
سیاست ما
وظیفۀ ما تقویت نقش و تاثیر نیروی چپ در عرصۀ سیاسی کشور از طریق توانمند سازی نیروهای متشکل چپ، همکاری و اتحاد در صفوف آن، ایجاد ارتباط ارگانیک با پایگاه اجتماعی آن در جامعه است. ما با تاکید بر تقویت اراده‌ی مردم که در خیزش آبان‌ماه برای ایجاد تغییرات اساسی به نمایش درآمد، بر توانمندسازی جامعه‌ی مدنی، سازمانیابی گروه های اجتماعی و ارتباط نزدیک با جنبش های اجتماعی اعم از کارگری، زنان، دانشجویان، ملی و قومی و هر جنبش تبعیض ستیز دیگر را، در سرلوحۀ فعالیت‌های عملی و تبلیغی خود قرار داده و با استفاده از تمامی مجاری ارتباط جمعی تلاش خواهیم کرد که با تاکید بر شکل‌گیری تشکل‌های مدنی و سازمانیابی گروه های اجتماعی و پیوند آن‌ها با همدیگر، به عنوان یک شبکه‌ی سراسری، فعالان این جنبش ها را به اقدام عملی در این عرصه ترغیب نمائیم.
ما براین باوریم که برای موفقیت هر برآمد بزرگ، باید اعتراضات مردم محدود به خیابان نماند. ضروری ست با طرح شعارها و خواست‌های مشترک، اقشار و طبقات وسیع‌تری را به اعتراضات جلب نمود و خیزش مردم با اعتصابات گسترده در بخش های مختلف جامعه و نافرمانی مدنی شهروندان در محیط کار و زندگی همراه شود. هم‌سو و هم زمان شدن اشکال مختلف اعتراضات مدنی می‌تواند رژیم را به تسلیم وادارد و امکان گذار از آن را فراهم آورد. ما در جهت ایجاد چنین شرائطی تلاش میکنیم.
یکی از ضعف‌های بزرگ جنبش اعتراضی فقدان یک نیروی توانمند برای ارائه‌ی یک آلترناتیو قابل اتکا برای جنبش آزادیخواهانه‌ی مردم ایران است. برآمد متحد و هم‌سوی اپوزیسیون جمهوریخواه، سکولار و دمکرات در سپهر سیاسی کشور، بسیار حیاتی است. اهمیت دارد همه‌ی جریان های سیاسی که در مبارزه با جمهوری اسلامی، خواستار گذر از آن و بر استقرار جمهوری سکولار و دمکرات برآمده از رای مردم تاکید دارند، برای همراهی، هماهنگی و عمل مشترک متحد شوند. ایجاد ثقل نیرومندی از جمهور‌یخواهان ضرورت گذار از جمهوری اسلامی و استقرار دموکراسی و عدالت اجتماعی است.
هم‌چنین، ما ایجاد کمیته‌های اقدام میان ایرانیان ساکن در هر نقطه از جهان، برای هماهنگی اقدامات هموطنان در خارج از کشور برای ابراز همبستگی و پشتیبانی با مردم و شرکت جمعی در دفاع از مطالبات و مبارزات آنان را، یک وظیفه‌ی مبرم و ضروری می دانیم. پیشبرد مشاوره و گفتگو در راستای رسیدن به همراهی میان نیروهای مختلف در شرائطی نظیر روزهای اخیر، موثر و کارساز است.
باید از تجربه‌ی جنبش اخیر آموخت، برای چنین شرائطی در آینده آماده بود. تدابیری اندیشید که حکومت قادر نباشد دست به جنایاتی هم چون سرکوب خونین اخیر بزند. با تقویت همگرائی و اتحاد در صفوف اپوزیسیون و گسترش ارتباطات بین المللی با مجامع مدافع حقوق بشر، چتر حمایتی گسترده‌ای را در پشتیبانی از مبارزات مردم ایران ایجاد کرد.
ما با تاکید بر تحریم انتخابات نمایشی مجلس شورای اسلامی، برآمد گسترده‌ی اپوزیسیون علیه شرکت در انتخابات را، گامی در جهت مقابله با تلاش‌های سران جمهوری اسلامی برای عادی جلوه دادن شرائط بعد از سرکوب خیزش اعتراضی مردم می‌دانیم و از نیروها و جریان‌های سیاسی که از اعمال اراده‌ی آزادنه‌ی مردم دفاع می کنند، دعوت میکنیم با نه به انتخابات نمایشی، اعتراض خود علیه رژیم را پر صدا‌تر نمایند و خواستار برگزاری انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس موسسان و تدوین قانون اساسی جدید شوند.
باید با اعلام همدردی با خانواده‌های جانباختگان اعتراضات آبان‌ماه، همبستگی خود را با آن‌ها و تمامی کسانی که هزار هزار در اقصی نقاط کشور بازداشت شده‌اند و زیر شکنجه‌ی دژخیمان رژیم قرار دارند، اعلام کنیم. وظیفه‌ی همه‌ی ماست زندانیان سیاسی را تنها نگذاریم. آن‌ها تاوان حق طلبی ملت خود را می‌پردازند. می بایست با تمام توان به یاری خانواده‌ی جانباختگان و زندانیان سیاسی شتافت و نگذاشت به فراموشی سپرده شوند. همه‌ی هموطنان، سازمان‌ها و نهادهای مدافع حقوق بشر را به اعتراض علیه سرکوب و کشتار، بازداشت و شکنجه در زندان‌های جمهوری اسلامی فراخواند.
هیئت سیاسی اجرائی حزب چپ ایران (فدائیان خلق)
۱۹ آذر ۱۳۹۸- ۱۰ دسامبر ۲۰۱۹
با نکات درست و مسئولانه ای که در این بیانیه آمده, حزب چپ گامی مهم به پیش گذاشت:
* برجسته کردن همکاری و اتحاد در صفوف نیروهای چپ و دمکرات
* توجه به طرح شعارها و خواست‌های مشترک مبارزاتی برای کشانیدن اقشار و طبقات وسیع‌تر به اعتراضات با چشم انداز نافرمانی مدنی
* گسترش ارتباطات بین المللی برای پشتیبانی از مبارزات مردم ایران
* تاکید بر لزوم تحریم انتخابات نمایشی رژیم و فراخواندن نیروها و جریان‌های سیاسی مردمی به تلاش برای برگزاری انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس موسسان و تدوین قانون اساسی جدید
* توجه ویژه به دفاع از زندانیان سیاسی و یاری رسانی به خانواده های جانباختگان و زندانیان سیاسی
امیدوار باید بود که نیروهای سیاسی مردمی و مسئول از نقش “اعلامیه نویسان حرفه ای” برون آمده و با درک فوریت شرایط به همکاری های گسترده با یکدگر روی آور شوند. به یکایک این نیروها بانگ باید برآورد که اگر ریگی به کفش خود ندارید, برای چه از اتحاد در برابر حکومت تبهکار اسلامی سرپیچانید؟
با سلام
مدتها بود تحلیلی با این صراحت و روشنی ندیده بودم . بجز قسمت سیاست ما که کلی و مبهم است مابقی بسیار جالب است .
درود بر شما
تحلیل و شناسایی نقاط ضعف و قدرت و پیشنهاد ها عالی است و حرف ندارد.
نکته با اهمیت نزدیک شدن حاکمیت به یک مذاکره است که می تواند دستهای آنرا برای سرکوب بیشتر داخلی بازتر کند .
چگونگی برخورد با این مهم را باید بیش از دیگر نقاط در دستور روز قرار داد.