روز یکشنبه در برزیل انتخابات برگزار می شود. بیش از ۱۵۰ میلیون نفر فرمانداران و اعضای شوراها، نمایندگان مجلس و سناتورها را انتخاب می‌کنند ولی کارزار انتخاباتی نشان می دهد در این روز تمرکز بر مبارزه ریاست جمهوری خواهد بود. برزیل میان ژائیر بولسونارو رئیس جمهور فعلی و لولا داسیلوا رئیس جمهور سابق یکی را انتخاب می کند. بولسونارو نماینده جریان راست افراطی است و داسیلوا سندیکالیست چپ گرای سابق کاندیدای ائتلافی از نیروهای میانه و سوسیالیست می باشد. مردم با رای خود نه تنها رئیس جمهور را انتخاب می کنند بلکه در باره سمت گیری اقتصادی و اجتماعی برزیل حداقل برای چهار سال آینده هم تصمیم می گیرند.
لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، با گرایش‌ها و اندیشه‌های چپ از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ رئیس‌جمهور برزیل بود و پایگاه اجتماعی آرای او بیشتر طبقات پایین و افراد کم‌برخوردار است.
کارزار انتخاباتی نیمه‌شب پنجشنبه به وقت محلی پایان یافته اما برگزاری «میتینگ»ها و پخش کردن «تراکت» انتخاباتی تا شنبه شب، یعنی یک‌روز قبل از رای‌گیری ادامه داشت.
آخرین مناظره تلویزیونی دو نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل با سخنان تندی که طرفین طرح کردند به تشنج کشیده شد.
در این مناظره حدودا ۳ ساعته که در ساعات پایانی شامگاه انجام شد، مردم بیش از اینکه شاهد پاسخ سئوالات و دغدغه‌های بی شمار خود باشند شاهد تکرار اتهامات دیرینه نماینده راست افراطی علیه کاندیدای جریان چپ برزیل بودند.
ژائیر بولسوناروی ۶۷ ساله در همان ابتدا رقیب ۷۶ ساله خود را به فساد متهم کرد. او گفت زمانی که چپ‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶ قدرت را در برزیل در دست داشتند باند او از کشور «دزدی» می‌کرده‌است. او لولا داسیلوا را با صفت‌هایی همچون «دروغ‌گو» و «خائن به میهن» توصیف کرد. اشاره بولسونارو به ماجرای رسوایی فساد در شرکت نفتی «پتروبراس» بود که بابت آن لولا، این سندیکالیست سابق، قبل از آن‌که دادگاه عالی برزیل محکومیت وی را ملغی کند، ۱۸ ماه پشت میله‌های زندان ماند.
لولا در واکنش به اتهامات مطرح شده از سوی بولسونارو با اشاره به اینکه فلاویو، پسر ژائیر بولسونارو در مظان‌اتهام به اختلاس قرار دارد گفت: «واقعا زشت است که یک رئیس جمهور بدون وقفه دروغ بگوید… چطور می‌توانی در آینه به خود نگاه نگاه کنی وقتی می‌بینی چه مسائلی در زمان تو رخ داده؟ مردم روز ۲ اکتبر تو را خانه‌نشین خواهند کرد.»
تازه‌ترین نظرسنجی‌های سراسری در برزیل نشان می‌دهد که «لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» رئیس‌جمهور پیشین برزیل همچنان با اختلاف زیاد پیش‌تاز انتخابات است و می‌تواند در دور اول برنده نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در دوم اکتبر (دهم مهر) شود.
آدریانو لورنو، کارشناس علوم سیاسی در موسسه مشاوره پروسپکتیوا، می گوید: این نتیجه هنوز در محدوده خطای نظرسنجی است (حدود دو درصد)، اما “شرایط مساعدی برای پیروزی در دور اول” برای لولا وجود دارد.
لورنو نتیجه خوب لولا را به “یک کمپین موثر سازماندهی شده توسط حزبش” نسبت داد.
روز پنجشنبه، فرناندو هنریکه کاردوسو، رئیس جمهور پیشین راست میانه، بدون نام بردن مشخص از لولا، از مردم خواست به «شخصی متعهد به مبارزه با فقر و نابرابری» رای بدهند.
همچنین میگل رئال جونیور، دادستان کل سابق برزیل که از طراحان استیضاح دیلما روسف رئیس جمهور سابق (۲۰۱۱-۲۰۱۶) می باشد، از شهروندان برزیل خواست در همان دور اول نامزد جناح چپ را انتخاب کنند.
وی افزود که انتخاب لولا داسیلوا، “از هرگونه حرکت ناامیدانه بولسونارو” که در صورت شکست در دور دوم در ۳۰ اکتبر ممکن است دست بزند، جلوگیری می کند.
در مقابل، سیلاس مالافایا، رهبر بزرگترین کلیسای انجیلی برزیل از پرنفوذترین حامیان ژائیر بولسونارو رئیس جمهوری افراطی کنونی به شمار می‌رود. وی در انتخابات چهار سال پیش هم پشتیبان بولسونارو بود.
مالافایا در در این دور از کارزار انتخاباتی در بسیاری از همایش‌های انتخاباتی راست‌گرایان دوشادوش بولسونارو در صحنه حاضر شد و با حرارت به برنامه‌های چپ‌گرایان، از جمله حمایت از قانونی شدن سقط جنین و ازدواج همجنس‌گرایان تاخت.
این کشیش پرنفوذ کلیسای انجیلی، برنامه‌های چپ‌گرایان را متاثر از “فرهنگ مارکسیستی” عنوان کرده که به ادعای او “افکار عمومی، شبکه‌های اجتماعی و همه چیز” را کنترل می‌کند و از دیکتاتوری بدتر است
در برزیل که زمانی بزرگترین کشور کاتولیک جهان محسوب می‌شد اکنون نزدیک به ۷۰ میلیون نفر پیرو کلیساهای مختلف انجیلی هستند و حدود یک سوم کل جمعیت را تشکیل می‌دهند.
طرفداری نیمار از بولسونارو
طبق آخرین نظرسنجی‌های رسمی منتشر شده توسط موسسه نظرسنجی «دیتا فالیا» پیش از برگزاری سومین مناظره تلویزیونی، ۴۸ درصد رای‌دهندگان در نظر دارند به لولا داسیلوا رای دهند. این میزان در مورد ژائیر بولسونارو ۳۴ درصد است.
این درحالیست که نیمار، ستاره فوتبال برزیل از رئیس‌جمهور فعلی حمایت کرده است. این فوتبالیست مشهور باشگاه پاری‌سن‌ژرمن که از جایگاه ویژه‌ای به‌ویژه در میان نسل جوان برخوردار است و البته مسیحی «معتقدی» است در یک پیام ویدئویی در شبکه «تیک‌تاک» آشکارا از گرایش به بولسونارو و اعتقادش به مسیح سخن گفته است.
آمازون و خبرهای جعلی
با توجه به سابقه و کارنامه محیط زیستی دو نامزد اصلی، آینده بزرگترین جنگل استوایی جهان در گرو این انتخابات است.
لولا داسیلوا در دو دوره ریاست جمهوری‌اش در برزیل (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰) بر کاهش آهنگ جنگل‌زدایی در آمازون از طریق مقابله با قطع غیرقانونی درختان، حفاری معدنی و چراندن گله‌ها در منطقه‌ای نظارت داشت که حفاظت از آن نقش بسیار مهمی در تلاش‌ها برای مهار تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند.
بولسونارو رئیس‌جمهور راست افراطی برزیل همزمان در پاسخ به منتقدانش در مورد سیاست‌های زیست‌محیطی دولت می‌گوید: «ما در مورد آتش‌سوزی‌های جنگلی در آمازون، به غیر از آتش‌سوزی‌هایی که معمولاً رخ می‌دهد، چیزی نشنیده‌ایم». این در حالیست که داده‌های رسمی ماهواره‌ای نشان می‌دهد که برزیل در کمتر از ۹ ماه آتش‌سوزی‌های بیشتری را در بزرگترین جنگل‌های بارانی کره‌زمین شاهد بوده است.
سرویس راستی‌آزمایی خبرگزاری فرانسه همزمان اطلاعات جعلی زیادی را در جریان این مناظره تلویزیونی راستی‌آزمایی کرده است. به‌عنوان نمونه بولسونارو در مورد واکسن کووید ۱۹ ادعا کرد که هیچ کشوری در سال ۲۰۲۰ واکسنی خریداری نکرده بود این درحالیست که چندین کشور در اواخر آن سال در راستای سیاست ایمن‌سازی انبوه جمعیت اقدام به خرید و سفارش واکسن کرده بودند.
با توجه به این که، لولا داسیلوا در برخی نظرسنجی‌ها جلوتر از رقیب راست‌گرای خود قرار دارد. ظاهرا همین مسئله باعث شده که بولسونارو و حامیانش پیشاپیش مدعی شوند که شکست احتمالی او فقط می‌تواند حاصل تقلب در انتخابات باشد.
رئیس جمهوری افراطی کنونی برزیل از هفته‌ها پیش چنین سخنانی را مطرح کرده و به همین دلیل در مورد واکنش حامیانش به شکست احتمالی او نگرانی‌های جدی وجود دارد. برخی از رسانه ها با اشاره به انتخابات آمریکا و واکنش ترامپ به نتایج آرا، که به یورش طرفداران ترامپ به کاخ ریاست جمهوری در ششم ژانویه منجر شد، از تلاش و زمینه سازی آگاهانه ی بولسونارو برای انجام چنین “کودتا”یی صحبت می کنند.
در باره اهمیت پیروزی لولا داسیلوا بر بولسونارو، وینیسیوس دو کاروالو، استاد مطالعات برزیل و آمریکای لاتین در کینگز کالج لندن می گوید: «برزیل یک کشور مهم از حیث اقتصادی و سیاسی است در نتیجه این وضعیت شکستی برای راست افراطی خواهد بود.»
