«انقلاب زن است»؛ این شعار نوشته‌شده روی پلاکارد در دست یکی از معترضان در میدان التحریر، شاید بهترین پاسخی بود که زنان عراقی می‌توانستند به انتقاد وارد‌شده به آنان مبنی بر چرایی حضورشان در بین مردان معترض به فساد سیستماتیک بغداد بدهند.
تنها چند ساعت پس از آنکه مقتدی صدر، رهبر جریان صدر، در انتقاد به معترضان عراقی در توییتی خواستار جداسازی زنان و مردان معترض شد، هزاران زن عراقی در کنار مردان، در بغداد، ناصریه، بصره و چند شهر دیگر به خیابان‌ها آمدند تا بزرگ‌ترین و متفاوت‌ترین روز از اول ماه اکتبر را به تصویر بکشند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، زنان که غالبا گل رز یا پرچم عراق در دست داشتند، با حمل پلاکاردهایی از حضور و نقش خود در تظاهرات‌ها دفاع کردند. در این تظاهرات که با فراخوان کمیته انقلاب اکتبر انجام شد، زنان در همه گروه‌های سنی حضور داشتند و گروهی از آنان صورت‌های خود را با شال سفید و سیاه پوشانده بودند. آنان که از ابتدای اعتراض‌ها، نقش پررنگی در تحولات داشتند، اکنون خواهان مشارکت بیشتر در سیستم سیاسی و دولت جدید در این کشور شدند و شعار می‌دادند: «آزادی، انقلاب و فمینیسم». در بیانیه کمیته انقلاب اکتبر آمده بود تظاهرات زنان عراقی تأکیدی بر نقش فعال آنهاست که در تمام مواضع ملی عراق مشخص شده و حضورشان از ابتدای انقلاب اکتبر تاکنون مایه افتخار هر عراقی اصیل است.
بیانیه کمیته برگزاری انتخابات، از چهار زن قهرمانی نام می‌برد که در مسیر آزادی میهن جان خود را از دست داده‌اند. ساره طالب، هدی خضیر، زهرا القره لوسی و جنان الشمحمانی، زنان قهرمانی هستند که در این راهپیمایی از آنها به‌عنوان سمبل‌هایی از زنان مبارز عراقی یاد می‌شود.عراق چند ماه است صحنه اعتراضات گسترده و خونین است. اعتراض‌ها ابتدا به فساد مالی و کمبود خدمات عمومی بود؛ اما با وجود وعده‌های دولت برای اصلاحات، دامنه مطالبات معترضان گسترش یافت و اکنون خواستار تحولی اساسی در کل نظام سیاسی عراق هستند. اعتراض‌های عراق تاکنون به کناره‌گیری نخست‌وزیر این کشور انجامیده است؛ اما پیروزی‌های دیگر ازجمله اصلاح قانون انتخابات با هدف جلوگیری از فرقه‌گرایی و همچنین اصلاحاتی با هدف مبارزه با فساد به سازماندهی‌های بلندمدت نیاز دارد. از
همین رو، گروه‌های مردمی زنان کانال‌هایی ایجاد کرده‌اند تا افراد را همچنان مطلع نگه دارند؛ این کانال‌ها مدت‌ها پیش از آغاز اعتراض‌ها شروع شده بود و همچنان نیز ادامه دارد.
زینب احمد، دانشجوی پزشکی، به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «می‌خواهیم از نقش زنان در اعتراض‌ها که مانند مردان بوده است، پاسداری کنیم. آنها سعی کردند ما را از میدان التحریر بیرون کنند؛ اما ما قوی‌تر باز‌می‌گردیم؛ چراکه حضور زنان در این تعداد پرشمار نشان می‌دهد تلاش‌های آنها با شکست روبهرو خواهد شد».اشاره این دختر دانشجوی عراقی به مقتدی صدر است. او ابتدا از تظاهرات ضد‌دولتی حمایت می‌کرد؛ اما در روزهای اخیر، مواضع خود را تغییر داده است. مقتدی صدر می‌گوید «عراق نباید به شیکاگو تبدیل شود که پر از نابسامانی‌های اخلاقی ازجمله همجنس‌گرایی است». مقتدی صدر پیش از آغاز تظاهرات زنان در روز پنجشنبه نیز در توییتر خود بار دیگر به معترضان انتقاد تندی کرده و گفته بود در میان معترضان «برهنگی، بی‌قیدی، مستی، بی‌اخلاقی، هرزگی و بی‌ایمانی رواج دارد» و با اشاره به لزوم اتخاذ مواضع میانه گفت: «عراق، قندهار و شیکاگو نخواهد بود».این اظهارات صدر در توییتر با انتقادهای تند کاربران روبهرو شده است. رایا اسی، یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در تظاهرات، به خبرگزاری فرانسه گفت: «زنان عراقی اجازه نمی‌دهند به آنها دیکته شود که چه کاری را انجام دهند. آنها باید ما را همان‌طور که هستیم، بپذیرند». یک روز پیش این تظاهرات در نوع خود بی‌نظیر، نیروهای امنیتی عراق چادرها و بساط معترضان را از میدان‌ها و خیابان‌های شهر بغداد جمع کردند و به مردم گفته شد آنها فقط می‌توانند در میدان التحریر شهر دست به اعتراض و تجمع بزنند.
درحالیکه در هفته‌‌های اخیر از تعداد معترضان در میدان التحریر کاسته شده است و بسیاری از آنان منتظر تشکیل دولت جدید عراق در روزهای آتی هستند، بسیاری از جوانان عراقی بر این باورند که اعتراض‌های چهار‌ماهه منجر به شکستن هنجارهای گسترده اجتماعی شده است که تا پیش از این به‌نوعی تابو محسوب می‌شدند. آنان می‌گویند زنان و مردان دوشادوش هم در اعتراض‌ها حضور دارند و حتی در کنار هم چادر می‌زنند.
شاید همین تغییر شیوه در اعتراض‌ها منجر به آن شد که پس از سخنان صدر، مردان عراقی درحالیکه بیش از یک ساعت در خیابان حضور داشتند، برای محافظت از زنان معترض، حلقه حمایتی تشکیل بدهند. زنان شعار می‌دادند «انقلاب نام من است، سکوت مردان، شرمندگی واقعی است». بان جعفر ۳۵ساله، یکی از مردان معترض عراقی، به آسوشیتدپرس می‌گوید: «کسی که زنان را به ضعف متهم می‌کند، عراق را درک نمی‌کند. ما به دفاع از حقوق خود از طریق اعتراض‌ها ادامه می‌دهیم و در تصمیم‌گیری‌ها برای ساختن عراقی جدید همچنان مشارکت خواهیم داشت».
مارک دیوید، از تحلیلگران جنبش‌های اجتماعی نیز درباره نقش زنان عراقی در اعتراض‌ها می‌گوید: برای زنانی که در گذشته از جنبش‌های سیاسی غفلت کرده‌اند، حضور در حرکت‌های اخیر و تأثیرگذاری بسیار حیاتی است. او ادامه می‌دهد: در جامعه‌ای که زنان و مردان به‌ندرت در کنار یکدیگر دست به اعتراض زده‌اند، این واقعیت که آنها در دستیابی به هدفی مشترک، همکاری داشته‌اند، دستاورد مهم اجتماعی است که نادیده‌گرفتن آن، از اساس اشتباه است.
1378 -1401 (2000 – 2023) * کپی رايت