حمایت از اسرائیل به عنوان یک وظیفه تاریخی در آلمان تلقی می شود، اما بدتر شدن بحران، مقامات آلمانی را در برابر این پرسش قرار داده است که آیا این حمایت بیش از حد پیش نرفته است؟
چند روز پس از حملات حماس در ۷ اکتبر به اسرائیل، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، یکی از اولین رهبران غربی بود که وارد تل آویو شد. او در کنار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، اعلام کرد آلمان “تنها یک مکان دارد – و آن هم در کنار اسرائیل”.
آن مکان اکنون برای آلمان، دومین تامین کننده بزرگ تسلیحات اسرائیل، احساس ناخوشایندی پدید آورده است. آلمان حمایت از اسرائیل را «Staatsraison»، [«عقلانیت دولت» به معنای دفاع از اسرائیل حتی اگر با اصول اخلاقی و یا حقوق بین الملل مغایرت داشته باشد]، دلیلی ملی و وجودی و به عنوان راهی برای جبران هولوکاست می‌خواند.
هفته گذشته، با ادامه حملات مرگبار اسرائیل در غزه، صدراعظم دوباره در تل آویو در کنار آقای نتانیاهو ایستاد و با لحن دیگری صحبت کرد. او پرسید: «هرچقدر هم هدف مهم باشد، آیا می‌تواند چنین هزینه‌های وحشتناکی را توجیه کند؟»
با افزایش خشم بین‌المللی نسبت به تعداد کشته‌شدگان که مقامات بهداشتی غزه می‌گویند از ۳۲۰۰۰ نفر فراتر رفته است، و چشم‌انداز قریب‌الوقوع قحطی در این منطقه، مقامات آلمان با این پرسش مواجه شده اند که آیا حمایت کشورشان از اسرائیل بیش از حد نبوده است؟
تورستن بنر، مدیر مؤسسه سیاست عمومی جهانی در برلین، می گوید: «آنچه برای آلمان تغییر کرده، این است که حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل دیگر قابل پذیرش نیست.» او افزود: آنها با پایبندی به مفهوم Staatsraison، این تصور نادرست را به وجود آوردند که آلمان واقعاً به نتانیاهو کارت سفید داده است.»
لحن سخت‌گیرانه برلین تا حدی پاسخی به ترس از اصرار مداوم اسرائیل برای ورود به رفح برای تعقیب عوامل حماس است که می‌گوید در این شهر جنوبی غزه هستند. این تغییر موضع همچنین با موقعیت در حال تحول مهم ترین متحد آلمان، ایالات متحده، همراه است که نارضایتی فزاینده ای را نسبت به اقدامات اسرائیل نشان داده است، از جمله از طریق رأی ممتنع در شورای امنیت سازمان ملل که اجازه تصویب قطعنامه آتش بس را داد.
تغییر موضع آلمان چند هفته به طول انجامید.
در ژانویه – تنها چند ماه پس از حملات حماس که مقامات اسرائیلی می گویند حدود ۱۲۰۰ نفر در جریان آن کشته شدند – آلمان برای دفاع از اسرائیل در برابر اتهامات آفریقای جنوبی در مورد نسل کشی در دادگاه بین المللی دادگستری مداخله کرد. در مورد حمایت از کنوانسیون علیه نسل کشی، آلمان به تاریخ کشور خود استناد کرد تا خود را به عنوان نوعی اقتدار اخلاقی معرفی کند و از اسرائیل در برابر انتقادهای فزاینده از نحوه مدیریت جنگ دفاع کرد.
در ماه گذشته، آقای شولتز در برابر پاسخ به سؤالات کنفرانس امنیتی مونیخ که اسرائیل قوانین بین المللی بشردوستانه را نقض کرده است، مقاومت کرد.
اما این هفته، آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان گفت او هیئتی را به اسرائیل می‌فرستد، زیرا کشورش به عنوان یکی از امضاکنندگان کنوانسیون‌های ژنو “مجبور است به همه طرف‌ها وظایفشان در رعایت قوانین بین‌المللی بشردوستانه را یادآوری کند.”
خانم بربوک در جریان سفرش به منطقه که ششمین دیدار او از زمان حمله است، وضعیت غزه را “جهنم” توصیف کرد و اصرار داشت حمله بزرگ به رفح، جایی که بیش از یک میلیون نفر در جستجوی سرپناه هستند، نباید رخ دهد.
او گفت: «مردم نمی توانند در هوا ناپدید شوند.»
اسرائیل کاتز وزیر امور خارجه اسرائیل در بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی به انتقادات خانم بربوک پاسخ داد و گفت: ما از دوستانمان انتظار داریم در این شرایط چالش‌برانگیز به حمایت از اسرائیل ادامه دهند و آن را در برابر سازمان تروریستی حماس تضعیف نکنند.
برلین، مانند واشنگتن، سعی کرده خود را به عنوان یک دوست نگران نشان دهد که قصد دارد امنیت بلندمدت اسرائیل را تضمین کند و به این کشور اجازه ندهد آن‌قدر پیش رود که حمایت‌های بین‌المللی بیشتری را از دست بدهد. اما خطرات برای آلمان نیز زیاد است.
این کشور باید روابط دوستانه خود را در سراسر جهان حفظ کند تا بتواند منافع خود را دنبال کند، خواه اروپا در حال قرارداد با مصر برای مهار مهاجرت باشد یا به دنبال حمایت از اقداماتی برای حمایت از اوکراین در برابر روسیه. کارشناسان سیاست خارجی می گویند آلمان با حمایت قاطع خود از اسرائیل، توانایی خود را برای انتقاد معتبر از دولت های مستبد مانند دولت ولادیمیر وی. پوتین، رئیس جمهور روسیه به دلیل نقض حقوق بشر، تضعیف کرده است.
حس کاهش اعتبار آلمان در مورد حقوق بشر به ویژه در مجموعه کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته که گاهی از آنها به عنوان جنوب جهانی یاد می شود، قوی است، نکته ای که در سفر ماه جاری انور ابراهیم، نخست وزیر مالزی به برلین، به آن اشاره شد.
آقای ابراهیم در حالی که در کنار آقای شولتز ایستاده بود به خبرنگاران گفت: «ما با استعمار، یا آپارتاید، یا پاکسازی قومی، یا سلب مالکیت هر کشوری، چه در اوکراین و چه در غزه، مخالفیم. انسانیت ما کجا رفته است؟ چرا ریاکاری؟»
تا همین اواخر، افکار عمومی آلمان قاطعانه پشت حمایت دولت از کارزار نظامی اسرائیل ایستاده بود. اما نظرسنجی‌های شبکه‌های تلویزیونی عمومی در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد تقریباً ۷۰ درصد از آلمانی‌هایی که مورد پرسش قرار گرفته اند، احساس می‌کنند اقدامات نظامی اسرائیل قابل توجیه نیست. فقط چند هفته قبل، این رقم حدود ۵۰ درصد بود.
این موضوع برای آقای شولتز حتی در جلسات شهرداری با رای دهندگان نیز چالش برانگیز شد.
در اوایل هفته، یک زن در شهر براندنبورگ به آقای شولتز گفت: «من سیاست خارجی آلمان را متناقض و حتی ریاکارانه می دانم.»
او گفت از یک طرف آلمان از اسرائیل می خواهد که به رفح حمله نکند. از سوی دیگر، آلمان یکی از بزرگترین تامین کنندگان تسلیحات اسرائیل باقی مانده است. ما باید واقعا کاری برای محافظت از این مردم انجام دهیم.»
تغییر سختگیرانه‌تر نگرش برلین نسبت به جنگ احتمالاً نشانه‌ای از تغییر گسترده‌تری در برابر اسرائیل نخواهد بود. در هفته‌ای که گذشت، وزارت کشور اعلام کرد در آزمون به روزرسانی شده تابعیت، سوالاتی در مورد اسرائیل گنجانده شده که نشان‌دهنده قوی بودن دیدگاه آلمان در تأیید حمایت از اسرائیل به عنوان بخشی از هویت خود است.
فراتر از این، سیاست‌گذاران می‌گویند احتمالاً برلین به جز اقدامات نمادین قدم دیگری برنخواهد داشت، مگر اینکه واشنگتن اقدامات سخت‌گیرانه‌تری را در دستور بگذارد. دولت در پاسخ کتبی به سوال سوویم داگدلن نماینده مجلس در مورد توقف ارسال اسلحه به اسرائیل، خاطر نشان کرد هر موضوعی را به صورت «مورد به مورد» در نظر خواهد گرفت.
یورگن هارت، سخنگوی سیاست خارجی حزب راست میانه (حزب دموکرات مسیحی) در پارلمان، گفت مهم ترین تصمیمی که می توان اتخاذ کرد، بازگرداندن کمک های مالی به آژانس اصلی سازمان ملل متحد برای کمک به فلسطینیان، (آنروا) است. آلمان در پی ادعاهای اسرائیل مبنی بر مشارکت برخی از کارمندان این آژانس در حمله ۷ اکتبر یا پیامدهای آن، اعلام کرد بودجه آنروا را تعلیق خواهد کرد. (مقامات سازمان ملل گفتند ۱۰ نفر از ۱۲ کارمندی که در ابتدا متهم شده بودند را اخراج کردند و دستور تحقیق در مورد آژانس را صادر کردند، در حالی که از کشورهایی که پرداخت کمک ها را به حالت تعلیق درآوردند درخواست کردند در مورد آن تجدید نظر کنند.)
اکنون به نظر می رسد آلمان در حال تغییر موضع خود است. این هفته آلمان اعلام کرد مجدداً به آژانس در مناطق فعالیتش در خارج از غزه، کمک مالی خواهد کرد.
به گفته مقامات آلمانی و اتحادیه اروپا که با وضعیت آشنا هستند، هفته‌ها پیش، دیپلمات‌های آلمانی به دنبال برکناری فیلیپ لازارینی، رئیس آنروا، به عنوان پیش‌شرط بازگرداندن بودجه این آژآنس بودند.
اما همان مقامات گفتند از آن زمان به بعد، ملایم‌تر شدن موضع آلمان را مشاهده کرده‌اند و به نظر می‌رسد آلمانی‌ها درخواست تعویض آقای لازارینی را کنار گذاشته‌اند. مقامات اتحادیه اروپا و آلمان گفتند آلمان احتمالا تا ماه مه بودجه عملیات غزه را آزاد می کند.
آقای بنر، تحلیلگر سیاست خارجی، می گوید: «این می‌تواند یک اقدام کوچک باشد اما من فکر می‌کنم اعتبار آلمان در حال حاضر آسیب دیده است. اکنون، این قدمی برای کنترل و کاهش این آسیب است.»
منبع: نیویورک تایمز، نویسنده: اریکا سولومون (برلین) – برگردان: حمید پارسا
