مترجم: در جریان جنگ غزه، آلمان افراطی ترین موضع را در حمایت از دولت اسرائیل در پیش گرفت. زمانی که جنایات ارتش اسرائیل دنیا را تکان داده بود، بالاترین مقامات دولت آلمان همچنان تاکید می کردند که ارتش این کشور قوانین بین المللی و متکی بر حقوق بشر را رعایت می کند. سال هاست هر مخالفتی در ایـن کشور با اتهام «یهودی ستیزی» سرکوب می شود و این سرکوب در دوران جنگ اخیر به اوج خود رسید.
این سیاست در حالی که اسرائیل روز به روز بیشتر در عرصه ی جهانی منزوی می شود، آلمان را در موقعیت دشواری قرار داده. دولت نیکاراگونه از این کشور به دلیل «تسهیل ارتکاب نسل کشی» در غزه، به دادگاه بین المللی لاهه شکایت کرده است. دولت آلمان که در شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل به این دادگاه، به طور همه جانبه ای از اسرائیل حمایت کرد، آکنون خود باید در برابر آن پاسخگو باشد.
روزنامه ی تاتس در تفسیری این دشواری و سردرگمی را تحلیل کرده است. عنوان این مقاله «Staatsräson um welchen Preis?» است. Staatsräson در اینجا به «عقل دولتی» ترجمه شده است. اصطلاحی رایج در آلمان که مفهومش تقریبا این است: به دلیل هولوکاست و گذشته ی آلمان در کشتار یهودیان، دفاع از موجودیت اسرائیل مهم تر از رعایت قوانین و اصول اخلاقی عمومی است.
«عقل دولتی» به چه قیمتی؟
عقل دولتی به چه قیمتی؟ شکایت نیکاراگوئه از آلمان به دلیل حمایت از اسرائیل بی‌پایه است. اما دولت فدرال باید بین دو گزینه یکی را انتخاب کند
بله، آلمان با دو معیار سنجش می‌کند. اسرائیل با دیگر کشورها متفاوت است. این نه تنها درست است، بلکه یک تعهد سیاسی و اخلاقی برای ملت عامل هولوکاست نیز به شمار می‌رود. صدراعظم وقت، آنگلا مرکل، در سال ۲۰۰۸ این فرمول بندی را مطرح کرد که امنیت اسرائیل بخشی از «عقل دولتی» آلمان است. این به نوعی خوب به نظر می‌رسید، به نظر می‌رسید تنها وظیفه خاص آلمان را مشخص می‌کند و فراتر از آن، محتوای واقعی یا معنای خاص دیگری نداشته باشد.
اما عقل دولتی، اصطلاحی که خوشبختانه از مد افتاده، دلایل فراگیری را توصیف می‌کند که بر اساس آن یک دولت می‌تواند قانون موجود را نقض کند. این یک مساله ی سطحی و بی اهمیت نیست.
جهان از خصوصیات منحصر به فرد رابطه بین آلمان و اسرائیل آگاه است و تقریباً کسی وجود ندارد که آلمان را به دلیل اعمال استانداردهای متفاوت بر رفتار دولت اسرائیل مورد نکوهش قرار دهد. اما مسئله این است که آلمان با وجود استفاده از «عقل دولتی»، همیشه آن را انکار می کند و مدعی است قوانین بین‌المللی به یک اندازه برای همه اعمال می‌شوند و تحویل سلاح‌های آلمانی به اسرائیل نیز بر اساس همین معیارهای عمومی صورت می‌گیرد. این عدم صداقت باعث می‌شود آلمان اعتبار خود به میزان زیادی از دست بدهد.
شکایتی که نیکاراگوئه علیه آلمان در دادگاه بین‌المللی دیوان عدالت در لاهه مطرح کرده است، کاملاً بی‌اساس است. واضح است موضوع این شکایت در مورد شهروندان غزه نیست، بلکه تلاشی است از سوی دیکتاتوری اورتگا-موریلو برای به دست آوردن جایگاهی به عنوان «مدافع شجاع» فلسطین در جنوب جهانی.
با این حال، این شکایت نشان‌دهنده این است که آلمان و ایالات متحده اکنون تا چه حد منزوی هستند. دقیقاً به این دلیل که آنها قوی‌ترین متحدان اسرائیل و مهم‌ترین تأمین‌کنندگان سلاح برای آن هستند، جهان دقیقاً نظاره‌گر این است که آیا آنها واقعا از نفوذ خود بر دولت اورشلیم استفاده می‌کنند یا خیر. و تاکنون جهان – هیچ چیزی ندیده است.
اعتبار یا عقل دولتی؟ آلمان باید تصمیم بگیرد: آیا ممکن است راهی برای همبستگی بی‌قید و شرط با اسرائیل پیدا کند که به طور خودکار به معنای پذیرش هر گونه عملکرد دولتی که تا حدی راست افراطی و به شدت نژادپرست است، نباشد؟ این به معنای مشروط کردن کمک هاست.
یا آلمان واقعاً مایل است «عقل دولتی» را به دلایل و ملاحظاتی مهم تر؛ به عنوان یک نقض قابل توجیه قانون تعریف کند؟ این کار به معنای از دست دادن کامل اعتبار آلمان در عرصه بین‌المللی خواهد بود، به خصوص در زمینه ترویج و پشتیبانی از یک «نظم جهانی مبتنی بر قوانین».
ایالات متحده هم در واقع با همین دوراهی روبرو است – اما آن جا موضوع تنها در مورد یک انتخابات ریاست جمهوری است، در حالی که در آلمان، درس درست از گذشته مورد بحث است.
برگردان: ریحانه مقدم
