هزاران نفر روز یکشنبه ۲۸ آوریل در اعتراض به لایحه موسوم به “نفوذ خارجی” در شهر تفلیس، پایتخت گرجستان به خیابان‌ها آمدند. به گفته مخالفان، این لایحه می‌تواند پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا را به خطر بیاندازد. برخی از مخالفان می‌گویند هدف از تصویب این طرح، آن هم پیش از انتخابات پارلمانی پیش رو، برنامه‌ای برای “خفه کردن صداهای منتقد است.”
جهت تصویب لایحه « شفافیت نفوذ خارجی» که آشکارا از قوانین روسیه کپی شده است، بیش از دو هفته است که تظاهراتی از ابتدا شامل هزاران تن می شد، در تفلیس علیه طرح‌های حزب حاکم “رویای گرجستان” ادامه دارد.
در روزهای اخیر این اعتراضات به سطحی کاملا متفاوت رسیده است.
همه چیز از آنجا شروع شد که در ۲۹ آوریل، مقامات گرجستان تصمیم گرفتند یک بار دیگر یک تجمع گسترده در حمایت از خود ترتیب دهند. روز قبل از این اتفاق، بیش از ۱۰۰ هزار تن به تجمع مخالفان پیوسته بودند و برای مقامات بسیار مهم بود که تجمع طرفداران خود را دو برابر بیشتر گزارش دهند.
حزب حاکم “رویای گرجستان” به دنبال متقاعد کردن رای دهندگان طرفدار خود (حتی با وجود این واقعیت که سیاست عضویت در اتحادیه اروپا توسط ۹۰% از شهروندان گرجستان، یعنی اکثریت مردم گرجستان (از جمله رای دهندگان حزب حاکم حمایت می شود) در راستای حمایت بیشتر از سیاست های جاری و لایحه پیشنهادی خود تلاش هایی را آغاز کرد.
مقامات گرجستان هر زمان که شرایط بحرانی برای آنها پیش بیاید به چنین تجمعاتی متوسل می شوند. و این بار وضعیت برای مقامات واقعا بحرانی به نظر می رسد.
بنابراین، درراستای بسیج مردم وادار شدند از همه روش ها و اهرم های نفوذ استفاده کنند، که شامل استفاده از تمامی امکانات اداری در سراسر کشور (جایی که حرف اصلی را معمولاً مأموران نیروی انتظامی می زنند) از کارمندان دولتی در رده‌های مختلف، معلمان… و هزاران نفر دیگر که درآمدشان از منابع دولتی و بودجه است، گرد هم آورند.
نیاز به نشان دادن حمایت مردمی اهمیت راهبردی دیگر هم پیدا کرد، زیرا رئیس افتخاری حزب در قدرت و حاکم واقعی کشور، بیدزینا ایوانیشویلی، قرار شد در این تجمع سخنرانی کند. متنی که ایوانیشویلی در این راهپیمایی خواند، شوک کاملی بود – هم برای جامعه جهانی و هم برای جمعیت گرجستان.
سخنرانی وی کاملاً مبتنی بر تزهایی در مورد شیطان سازی غرب و سفید کردن اقدامات روسیه بود. چنین استدلال هایی، با توجه به روابط دشوار تفلیس با غرب، به ویژه در سال های اخیر، نباید احساسی می شد، اما شنیدن این موضوع مستقیماً از ایوانیشویلی یک شگفت زدگی واقعی بود.
به عنوان یک قاعده، ایوانیشویلی همیشه یک تریبون شخصی برای بیان عبارات ضد غربی داشت. او حتی گروهی را از اکثریت مجلس جدا کرد و فراکسیونی برای این منظور ایجاد نموده است.
به گفته کارشناسان، او با این متن عملا از تمام خطوط قرمز از نقض قانون اساسی گرفته تا تحقیر شرکای استراتژیک عبور کرد. و این می تواند نشانه ای از این باشد که او این بار دست به قماری بزرگ زده است. و اینکه هیچ سازشی مانند قبل با حزب حاکم وجود نخواهد داشت.
اکنون انتخاب بسیار ساده است – یا یک انقلاب جدید، یا ترک مسیر اروپایی و زندگی تحت الحمایه “روسیه”. با این حال، تا کنون همه از بیان کلمه «انقلاب» اجتناب می‌کنند، اما واضح است که روندها به کجا می‌رود، به‌خصوص زمانی که هنوز نشانه‌هایی از سازش وجود ندارد.
درک همین واقعیت سبب گردید، کسانی که تا آخر سعی می کردند در خانه بمانند و در تجمعات شرکت نکنند، بسیج کرده است.
احتمالاً خیلی ها این پرسش را خواهند پرسید که چرا اعتراض فعلی برای تفلیس، شهری که بیشتر دوران استقلالش در راهپیمایی ها سپری شد، این چنین خاص شده است؟
گستردگی توده ای؟ یا تمایزهای دیگر؟ برای من، به عنوان یک شرکت کننده عادی در این رویدادها، وقایع جاری به یک مکاشفه تبدیل شده است.
در تظاهرات کنونی، برای اولین بار در زندگی ام، گروهی کاملاً جدید، متنوع، با انگیزه، خلاق و شجاع از جوانان را به عنوان نیروی پیشرو دیدم که طبقه سیاسی موجود را کنار می‌زدند. و با مسلح شدن به مشروعیت مردمی، عملیاتی را برای آزادسازی کشور تسخیر شده آغاز کرده است.
باور کنید این اعتراض نه در گرجستان و نه در کشورهای همسایه مشابهی ندارد. اولاً، چون میانگین سنی هسته اصلی معترضان ۱۶ تا ۲۰ سال است، روش های قدیمی و اثبات شده مبارزه را رد کردند و تاکتیک های کاملاً جدیدی را ارائه کردند.
به ویژه که:
الف) آنها حساب های اجتماعی ایجاد کردند و یک جنگ اطلاعاتی مؤثر و هدفمند علیه رژیم به راه انداختند.
ب) به عنوان بخشی از جنگ اطلاعاتی، آنها ده ها هزار طرفدار را جذب کردند و عشق خالصانه آنها را به دست آوردند.
ج) تمرکززدایی از اعتراضات و اعتصابات مهم ترین محورهای حمل و نقل و تأسیسات دولتی است.
د) اقدامات بر اساس طرح های کوچک محلی و حرکت سریع از مکانی به مکان دیگر.
ه) فقدان یک رهبری روشن، که همه برنامه های مقامات را در هم می شکند.
و) و از همه مهمتر، آنها توانستند این حمایت را عملی کنند و توده‌هایی را که سالها به همت رژیم در نیهیلیسم عمیق دفن شده بودند، بیدار کنند.
آنها با استراتژی تاکتیکی خود عملا رژیم را که تجربه زیادی در سرکوب اعتراضات داشت، خنثی کردند. اتفاقات دو شب قبل به ما نشان داد که مسئولین توان خنثی کردن موج اعتراضات را ندارند.
نیروهای ویژه درصورتی بر ضد تظاهرکنندگان مؤثر هستند که تعداد آنها چندین برابر تعداد شهروندان باشد، اما در این مورد برعکس است.
آنها به طور مداوم بر نیروهای امنیتی فشار می آورند و تمرکز خود را بر فرسودگی آنها قرار دادن و پلیس را در حالت خستگی استراتژیک قرار می دهند. و این در حال حاضر نتیجه می دهد. به عنوان مثال، در شب دوم اردیبهشت، نیروهای امنیتی خسته از حوادث روز قبل، جرأت مقابله مجدد با معترضان را نداشتند و خود را در مجلس حبس کردند.
برخی این اقدام را یک عقب نشینی تاکتیکی ارزیابی کردند، اما این شجاعت جوانان گرجستانی بود که نیروهای امنیتی را مجبور به انجام چنین اقدام نامطلوبی برای خود کرد.
و همین دیروز، زمانی که تظاهرکنندگان یکی از محورهای اصلی حمل و نقل پایتخت را که عملاً کل شهر را فلج کرد، مسدود کردند، اتفاقی افتاد که مقامات را در هیستری کامل فرو برد، رانندگان از اتومبیل خود پیاده شدند و معترضان را تشویق کردند.
پلیس با دیدن چنین تصویری به سادگی منطقه را ترک کرد. این بدان معناست که تظاهرکنندگان با دست خالی مقامات را مجبور به پذیرش دستور کار خود می کنند.
دولت که از این اتفاق ناامید شده بود، به روش یانوکوویچ متوسل شد و «نفوذی ها» را وارد محیط اعتراضی کرد. اما این نتیجه مطلوب را به همراه نداشت – تحریک کنندگان شناسایی و اخراج شدند.
یکی دیگر از دردسرهای دولت این است که این اعتراضات رهبران مشخصی ندارد. اگر قبلاً آنها همیشه می‌توانستند رهبران را شیطانی جلوه دهند و در نتیجه اعتراض را کاهش دهند، اکنون رهبری وجود ندارد.
نمی توان تحت تأثیر سیستم سازمان یافته دفاع از خود معترضان قرار نگرفت. آنها تمام وسایل (ماسک، کلاه ایمنی، داروها) لازم برای دفاع از خود را در جریان حملات نیروهای امنیتی از پیش آماده کرده اند.
علاوه بر این، در لحظه مناسب، آنها با آغاز یک حمله سازمان یافته (تکرار می کنم با دست خالی) نیروهای امنیتی را مجبور به ترک میدان می کنند.
با نگاهی به اقدامات ناکارآمد دولت، حامیان آنها و به ویژه مبلغان در هیستری کامل فرو رفته و گام های قاطعی را از دولت می خواهند که دولت از اجرای آن عاجز است. این اسطوره شکست ناپذیری دولت را که سالها محکم به آن چسبیده اند، از بین می برد.
البته همه علاقمند هستند که چه کسی تمام این فرآیندها را تامین مالی می کند. این موضوع قبلاً موضوع گمانه زنی های زیادی شده است. با این حال، در واقع، معترضان این مشکل را به راحتی و به طور موثر حل کردند: تجار و شهروندان عادی در سراسر کشور پولی معادل صدها هزار دلار را به حساب ویژه ای واریز کرده و می کنند.
و در عین حال هرکسی که بتواند از معترضان حمایت می کند. مردم از افرادی که از شهرهای دیگر می آیند به خانه خود می برند و از میهمانان استقبال می کند.
سوپرمارکت های مصالحه ساختمانی فصل تخفیف در ماسک‌های تنفسی را اعلام کرده اند – این در زمینه استفاده پلیس از گاز اشک‌آور بسیار مهم است. داروخانه های زنجیره ای به همین دلیل ماسک های پزشکی رایگان – یک عدد به هر نفر ارائه می دهند.
حتی شبکه ای از کلینیک های دامپزشکی دستورالعمل های دقیقی را در مورد اقدامات لازم در صورت مسمومیت با این گاز منتشر می کنند. برای انحراف توجه، تصریح می شود که چنین نکاتی برای حیوانات اهلی مورد نیاز است که ممکن است از اقدامات نیروهای امنیتی نیز آسیب ببینند.
اما آنچه بیش از همه مرا شوکه کرده است، رفتار و آراستگی معترضان بود. این کودکان بی خواب و خسته هر روز صبح شروع به تمیز کردن خیابان ها می کنند. نمی توان به همه اینها بدون احساسات و اشک نگاه کرد.
دولت گرجستان اشتباه بزرگی مرتکب شد که پس از تصاحب موفق نهادهای دولتی، تصمیم گرفت کشور را نیز تصاحب کند. اکنون بدیهی است که مردم سرافراز گرجستان هرگز از آزادی خود دست نخواهند کشید و کشور خود را به کسی واگذار نخواهند کرد.
البته حزب “رویای گرجستان” همچنان امیدوار است که این اعتراض را به زور در هم بکوبد. و در این مورد آنها می توانند روی کمک دوستان خود از مسکو حساب کنند (جایی که بدیهی است که چنین درخواست کمکی را رد نمی کنند).
با این حال، یک نکته ظریف وجود دارد: به نظر می رسد اکنون هر حرکتی از سوی مقامات باعث واکنش حتی بیشتر از سوی جامعه گرجستان خواهد شد. جامعه ای که زندگی با سرنیزه مقامات را تحمل نخواهد کرد.
به ویژه اگر این سرنیزه ها روسی باشند.
***
نویسنده: امیران خوتسوریانی، پروفسور دانشگاه فنی گرجستان.
* طبق لایحه “شفافیت عوامل خارجی” هر رسانه یا تشکلی که بیش از ۲۰ درصد از خارج از کشور تامین مالی می‌شود، باید به عنوان “عامل خارجی” طبقه بندی شود و در سامانه‌های مخصوص ثبت نام کند.
قانون مذکور به قوه قضاییه گرجستان امکان نظارت بر فعالیت افراد و شرکت‌های خارجی را می‌دهد تا در صورت هرگونه مخالفت با حزب حاکم مجازات و با جریمه‌های سنگین روبرو شوند. مخالفان می‌گویند این قانون شبیه گامی است که کرملین در سال ۲۰۱۲ برداشت و راه را برای سرکوب رسانه‌ها و تشکل‌های منتقد باز کرد. به گفته آنها با این قانون می‌توان هر انتقادی را به “عوامل خارجی” نسبت داد و آنرا خفه کرد.
گرجستان هر جهنم دره ای باشد، هر چه قدر خراب باشد، هر چه قدر وضع زندگی مردم این باشد، ان باشد، نمی توان با هیچ تحلیلی این حرکت را «خود جوش،» «مردمی» و .. نشان داد و جا انداخت. این پروژه «نظم نوین جهانی» بوش از سال ۲۰۰۳ است که بشدت هر چه تمام تر از جمله در اوکراین دنبال شد. وضعیت اوکراین کاملن مشخص است. باید دید امریکا در گرجستان چه غلطی خواهد کرد. پروژه بستن «کمربند امنیتی» بدور روسیه با قدرت تمام در حال اجراست.