معرفی کتاب: برای یک کمونیسم قرن بیست و یکمی

برنارد واسوئر، فیلسوف کمونیست، در کتاب جدیدش به نام «برای یک کمونیسم قرن بیست و یکمی» به تأمل دربارۀ موضوع کمونیسم می پردازد. او می‌کوشد به کمک تجربه شکست‌های گذشته، خطوط کلی یک جنبش رهایی‌بخش در زمان ما را ترسیم کند.

فیلسوف کمونیست برنارد واسوئر در این کتاب به کاوش در گفتار مارکسیستی، هم تأملی دقیق در تاریخ اخیر ما و هم به عنوان یک دستور کار می پردازد. او می گوید: به دلایل «اضطراری» باید «از سرمایه‌داری خارج شویم». امروز، موضوع این نیست که مشخص کنیم «کمونیسم در قرن بیست و یکم» چه شکلی دارد، بلکه مسئله این است که بدانیم «یک کمونیسم متناسب با قرن بیست و یکم» چگونه باید باشد: یک اندیشه، یک عمل در امتداد مبانی گذاشته‌شده توسط کارل مارکس، که نباید تلاش‌های انجام‌شده در قرن بیستم تحت نام سوسیالیسم را تکرار کند. این توضیح در چهار مرحله ارائه می شود که هر یک پیش‌نیاز لازم مرحله بعدی است: چرا باید از سرمایه‌داری خارج شویم؟ چرا برای خروج از آن، نباید راه‌های طی شده در قرن گذشته را تکرار کنیم؟ چگونه باید از سرمایه داری خارج شویم؟ و… چرا این خروج از قبل آغاز شده است؟

پاسخ به سؤال اول به موضوع مبارزات اجتماعی مربوط می‌شود. برنارد واسوئر ارتباط بین این مبارزات و جنگ‌ها، گرسنگی در جهان، فاجعه زیست‌محیطی در حال وقوع، تمام این پیامدهای سرمایه‌داری جهانی‌شده را توضیح می‌دهد.

پاسخ به سؤال دوم ناشی از دیدگاه کمونیستی واقع‌بینانه در مورد تلاش‌های قرن گذشته است، چه آنها که از نوع «سوسیال-دموکرات» بودند و چه از نوع «لنینیستی». این دو شکست فقط به توجیه و تقویت سرمایه‌داری انجامیدند. پس، چگونه باید از سرمایه‌داری خارج شویم؟ با همیشه در نظر داشتن مبارزه طبقاتی که مارکس آن را موتور تاریخ می‌نامید و با درنظر داشتن این که شوروی‌گرایی و سوسیال-دموکراسی در قرن گذشته هر یک به نوعی از آن منحرف شدند. این مبارزه طبقاتی، کل مردم را، چه به میل خود و چه به اجبار، درگیر کرده است. شرکت فعالانه در مبارزه طبقاتی، نه به معنای چشم‌پوشی از فردیت خود به نفع یک آینده جمعی ایده‌آل، بلکه برعکس، دفاع از این فردیت پایمال‌شده توسط سیستم سرمایه‌داری و مبارزه برای گسترش شهروندی، حق تفاوت و کار شرافتمندانه است.

کمونیسم قرن بیست و یکمی آن طور که قبلا تصور می شد، برای شب بزرگ (تحولی عظیم) آماده نمی‌شود تا سپس بر دنیای به پایان رسیده حکومت کند. برنارد واسوئر یادآور می‌شود در نزد مارکس کمونیسم بهشتی برای دستیابی نیست، بلکه «جنبش واقعی است که به وضعیت فعلی پایان می‌دهد». برخلاف رویکرد قرن گذشته احزاب کمونیست به تغییرات تدریجی و اصلاحات در چارچوب سیستم موجود، کمونیسم یک جنبش پیوسته، متشکل از چندین «از قبل موجود» (برنارد فریوت) است. یک ساخت و ساز در هر لحظه است، و این ساخت و ساز از مدتی پیش شروع شده است، باید آن را خواند. و آن را همراهی کرد تا تقویت و تعمیم یابد.

چاپ کن