موانع شکل گیری جنبشی جهانی برای الغای نظام زندان در راستای مبارزه با بیماری کووید۱۹ و سرمایه داری- فریدا آفاری و لارا الکاتب
شیوع بیماری کووید ۱۹ فوریت جدیدی را به لزوم الغای زندان ها، اردوگاههای پناهندگی و سیستم غیر انسانی و زندان محور سرمایه داری داده است. زندانیان و ساکنین اردوگاههای پناهندگی با حکم مرگ قریب الوقوع بر اثر انتشار سریع ویروس درشرایط پر جمعیت و غیر بهداشتی محل نگهداری خود مواجهند. در خلال هفته ی گذشته، اعتراضاتی در بازداشت گاه ها و زندان های امریکا، ایران، ایتالیا، کلمبیا و کشورهای دیگر رخ داده است. فعالان مدافع الغای زندان ها و حامیان پناهندگان و مهاجران در امریکا خواستار « یک برنامه ی جامع برای ازاد کردن زندانیان از زندان ها و بازداشت گاه ها» شده اند. اگرچه، در امریکا و برخی کشورها تعداد معدودی از زندانیان آزاد شده اند، این میزان ناچیز نخواهد توانست مانع از شیوع کووید ۱۹ شود.
مبارزه ی موثر علیه شیوع بیماری کووید ۱۹، نیازمند جنبشی جهانی برای الغای نظام زندان بر اساس مخالفت با تمامی اشکال استثمار و سلطه است. بخش اول این مقاله به بررسی اجمالی جمعیت زندان ها و اردوگاههای پناهندگی در سرتاسر جهان می پردازد. در بخش پایانی نیز به موانعی کلیدی در راستای ایجاد جنبشی جهانی برای الغای نظام زندان می پردازیم. امیدواریم شروع این بحث با فعالان الغای نظام زندان در سرتاسر جهان بتواند در این برهه حیاتی تاثیر گذار باشد.
نظام جهانی زندان ها و اردوگاههای پناهندگی
در سطح جهانی، بیشترین آمار زندانیان متعلق به کشورهای امریکا، چین و روسیه است که نیمی از ۹ میلیون زندانی در کل جهان را در زندان های خود محبوس کرده اند. برزیل و هند نیزپس از این کشورها به ترتیب بیشترین میزان زندانیان را دارند.
شمار زندانیان امریکا تقریبا ۲.۳ میلیون نفر تخمین زده می شود که از این تعداد حدود ۵۴۰۰۰۰ نفر به دلیل عدم توانایی پرداخت وثیقه در بازداشت به سر می برند. « جنگ علیه مواد مخدر» معمولا سیاهپوستان امریکایی را هدف قرار داده و به همین سبب تعداد آنها در زندان ها پنج برابر سفیدپوستان است. زندان های امریکا امروزه مرکز پرورش و رشد انواع بیماری هاست چون تراکم بیش از حد، شرایط غیر بهداشتی، کمبود مراقبت های پزشکی و کمبود کادر بهداشتی باعث آسیب پذیری زندانیان در مقابل ویروس کرونا شده است.
در چین، بیش از ۱.۵ میلیون نفر تحت بازداشت و بیش از نیمی از انها زندانیان سیاسی اند. در میان آنها اقلیت قومی اویغور اکثریت را تشکیل می دهند و در اردوگاه های «بازآموزی» عقیدتی سین کیانگ محبوسند. تا اواخر ماه فوریه حدود پانصد مورد ابتلا به بیماری کرونا در پنج زندان چین گزارش شد و مسلما موارد بسیار بیشتری پنهان شده یا کم تر از آنچه هست گزارش داده شده است.
تعداد زندانیان در روسیه در حدود ۸۷۴۰۰۰ نفر تخمین زده می شود. در اعتراضات خیابانی، معترضان از جمله دانشجویان و کودکان بدون ارتکاب هیچ جرمی بازداشت می شوند. دست کم نیم میلیون زندانی در روسیه دسترسی به وسایل بهداشتی و مواد شوینده برای مقابله با بیماری کرونا ندارند.
در منطقه ی خاورمیانه و شمال افریقا، سوریه دارای بیشترین تعداد زندانیان سیاسی با آمار یکصد هزار نفر است. چهل و سه سازمان مدافع حقوق بشر اخیرا طی بیانیه ای خواستار آزادی فوری تمامی زندانیان از بازداشتگاه ها و زندانهای داخل سوریه شده اند.
ترکیه در حدود ۲۰۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰۰ زندانی دارد. بر اساس گزارشات سازمان ناظرین حقوق بشر، این کشور صدر آمار تعداد زندانیان روزنامه نگاررا به خود اختصاص داده است. تعداد زیادی از فعالین سیاسی نیز به علت پست های اینترنتی خود تحت پیگرد قانونی قرار گرفته اند. در حال حاضر، ۴۹۰۰۰ زندانی سیاسی در ترکیه در بازداشت به سر می برند. مقامات ترکیه اخیرا موافقت کرده اند که یک سوم زندانیان را در پی شیوع بیماری کووید ۱۹ از زندان ها آزاد کنند. البته باید در نظر داشت که روزنامه نگاران، مبارزین کرد و فعالین سیاسی در این فهرست نیستند. عدم امکان رعایت فاصله گیری فیزیکی در زندان ها هزاران نفر از زندانیان را در معرض ابتلا به این عفونت قرار داده.
در ایران، رسما ۲۴۰۰۰۰ نفر زندانی اند، اما هیچ آمار دقیقی در مورد زندانیان سیاسی وجود ندارد. تلاش دولت ایران برای پنهان کردن شیوع بیماری کووید ۱۹ تا اواخر ماه فوریه ادامه یافت و باعث شد که آمار مرگ و میر ناشی از این بیماری در ایران در صدر جدول کشته شدگان از این بیماری در خاورمیانه و شمال افریقا باشد. اخیرا گزارشاتی در مورد شورش در زندان های تبریز، آذربایجان، سقز، کردستان، اهواز، خوزستان و همدان منتشر شده. همچنین دویست نفر از زندانیان زن در زندان ارومیه دست به اعتصاب غذا زده و خواستار مرخصی برای حفظ جان خود ازابتلا به بیماری کووید ۱۹ شده اند. دولت ایران اعلام کرده که ۸۵۰۰۰ زندانی را موقتا در پی شیوع بیماری آزاد کرده است. اما تعداد بسیار کمی از آنها زندانیان سیاسی اند.
در اسرائیل شمار رسمی زندانیان ۱۹۰۰۰ نفراست و از این میان ۴۵۰۰ نفر فلسطینی در زندان های اسرائیل محبوسند. زندانیان فلسطینی به سبب مقررات اضطراری برای مقابله با بیماری کووید ۱۹ اجازه ی تماس با وکیل و خانواده هایشان را ندارند. آنها در اعتراض به محرومیت از امکانات پزشکی دست به اعتصاب غذا زده اند.
در مصر شمار زندانیان بالغ بر ۱۰۰۰۰۰ هزار است. تعدادی از زندانیان سیاسی ازاد شده اند. این در حالی است که افراد به سبب اعتراضات صلح آمیز در زندان به سر می برند و تعداد زندانیان سیاسی که شامل زنان نیز می شوند به سرعت در حال افزایش است.
آمار ساکنین اردوگاههای پناهندگی که نوع دیگری از زندان است، پس از جنگ جهانی دوم به اوج خود رسیده. از میان هفتاد میلیون نفری که در سرتاسر جهان به زور آواره شده اند، بیست و شش میلیون پناهنده اند که نیمی از آنها کودک اند. دو سوم پناهندگان از پنج کشور گریخته اند: سوریه، افغانستان، سودان جنوبی، میانمارو سومالی. وضعیت پناهندگان سوری در ادلب و دیگر اردوگاههای منطقه بسیار اسفناک است. اردوگاهی در لسبوس یونان که در حالت عادی پذیرای ۳۰۰۰نفر است اکنون بالغ بر ۲۳۰۰۰سکنه دارد. چندین گروه امدادرسان وضعیت را در آنجا به سبب عدم دسترسی به تست تشخیص کرونا و امکانات پزشکی و آب آشامیدنی فاجعه بار اعلام کرده اند.
در سودان جنوبی بیش از ۱.۶ میلیون نفر آواره بومی وجود دارد. بر اساس گزارش صلیب سرخ بین المللی روزها طول می کشد تا امدادرسانان بتوانند به مردم دسترسی یافته و مراقبت های لازم برای بیماریهای درمان پذیر همچون مالاریا و اسهال را انجام دهند. و این عدم دسترسی منجر به تلفات می شود. تا بحال موارد ابتلا به کووید ۱۹ در این منطقه گزارش نشده است اما بیماری های مسری در چنین مناطق پرجمعیتی به دلیل کمبود امکانات بهداشتی بسیار فاجعه بار است. کمبود و یا عدم وجود تخت های بیمارستانی در دو اردوگاه مهم واقع در جنوب شرقی افریقا که ۴۱۸۰۰۰ پناهنده و افراد جویای پناهندگی دارند جان هزاران نفر را به خطر انداخته.
در ایالات متحده ی امریکا، در حدود ۳۷۰۰۰ مهاجر فاقد مدارک اقامت در بازداشتگاههای اداره ی مهاجرت محبوسند. دست کم ۷۰۰۰ کودک جدا از خانواده و یا همراه خانواده هایشان در بازداشتگاه ها به سر می برند. ده ها هزار نفر از کسانی که با درخواست پناهندگی شان موافقت نشده در بازداشتگاه های مرزی مابین مکزیک و امریکا به سر می برند.
بر اساس این واقعیت ها کاملا روشن است که زندانیان و آوارگان جهان به نسبت جمعیتشان بیشترین میزان صدمه را خواهند دید. و این امر مستلزم پاسخی جهانی از سوی فعالان الغای نظام زندان است.
چالش هایی در برابر همبستگی جهانی
تاکنون، جنبش الغای نظام زندان در امریکا معطوف به حبس های جمعی و خشونت نیروهای پلیس بوده و صرفا اخیرا به بازداشت مهاجرین بدون مدرک توجه نشان داده است. ارتباطات اندکی با فعالان دفاع از زندانیان سیاسی در چین، روسیه، خاورمیانه و شمال افریقا و نیزسازمانهای مدافع ۷۰ میلیون پناهنده و آواره در سرتاسر جهان برقرار شده است.
شیوع بیماری کووید ۱۹ ما را وادار می کند که یک جنبش جهانی برای الغای نظام زندان به راه بیاندازیم که به پیوند های بین زندان ها، اردوگاههای پناهندگی، نژادپرستی، جنسیت باوری، امپریالیسم و ضد انسانی بودن نظام سرمایه داری بپردازد.
مخالفت با نظام زندان محور مستلزم ایستادگی در مقابل تمامی اشکال جهانی اقتدارگرایی وستم است. روت ویلسون گیلمور، نویسنده « بیگاری گاه طلایی» ( انتشار ۲۰۰۷ ) و رهبر سازمان کریتیکال رزیستانس برای الغای نظام زندان، به ارتباط بحران های اقتصادی با نظام زندان محور در امریکا پرداخته وهمچنین به نقش زندان ها به عنوان وسیله ای برای کنترل اجتماعی و مشروعیت بخشیدن به قدرت دولت سرمایه داری. در سخنرانی که در نشست اخیر این سازمان در لس آنجلس ارائه شد، وی تاکید کرد که« اصلاحات برای از بین بردن زندان ها کافی نیست. جنبش الغای زندان باید سبز، سرخ و بین المللی باشد ».
چه موانعی سر راهمان ایستاده ؟
اریک فروم، نظریه پرداز انسان باور سوسیالیست و عضو مکتب فرانکفورت، به این موضوع پرداخته که چگونه پلیس ونظام زندان محور، خشم توده ها را از شرایط اقتصادی و اجتماعی منحرف کرده و بر زندانیان معطوف می کند.
توضیحات او می تواند تسلیم پذیری اقشار وسیع مردم در برابر رشد نظام زندان محور را روشن کند. اما چه عواملی مانع از همکاری فعالان الغای نظام زندان و فعالان سوسیالیست در سطح جهانی شده است؟ ما در اینجا به چهار مانع اشاره می کنیم:
نخست: تفاوتهایی اساسی بین زندانیان سیاسی و « زندانیان عادی» وجود دارد که به سبب جرایم خرد و ریشه تنیده در فقر محبوسند. اما این امر نمی تواند تمرکز محض بر مسائل زندانیان سیاسی را توجیه کند. ما نمی بایست « تمایزی طبقاتی » میان زندانیان را بپذیریم و موظفیم که با نفس نظام زندان محور مخالفت بورزیم.
دوم: فعالان الغای نظام زندان در امریکا عمیقا به جنبه ی نژادی جمعیت زندانیان در این کشور واقفند. دو سوم جمعیت کنونی زندان های آمریکا و میلیون ها نفرکه با عفو مشروط مرخص شده اند، همانا اعضای طبقه کارگر سیاهپوست و لاتین تبار فقیرند. فعالین خاورمیانه و شمال افریقا نیز سرکوب و زندانی شدن اقلیت کرد سوریه، ترکیه، ایران و عراق را برجسته کرده اند. متاسفانه همبستگی مشابهی با یک میلیون مسلمان اویغور که توسط دولت چین دراردوگاههای کار اجباری و “بازآموزی” در استان سین کیانگ محبوس شده اند ابراز نمی شود. ما همچنین موظفیم همبستگی خود را با مسلمانان روهینگیا در میانمار و جمعیت سیاه پوست دارفور در سودان، و جمعیت سیاهپوست در برزیل ابراز کنیم.
سوم: اگرچه جمعیت زندانیان زن در جهان ( بطور رسمی ۷۱۴۰۰۰نفر) از مردان کمتر است، میزان بازداشت آنها به نسبت بیشتری از مردان رو به رشد است. برخی از این زنان زندانیان سیاسی اند. اما اغلب به سبب فقر قربانی قاچاق انسان شده، وادار به تن فروشی، استفاده و یا فروش مواد مخدر می گردند ویا به دلیل دفاع از خود در برابر خشونت شریک زندگی یا به گردن گرفتن بدهکاریهای او راهی زندان می شوند. زندانیان ترا جنسیتی نیز در سرتاسر جهان مورد سواستفاده بسیار قرار می گیرند.
چهارم: در میان بخشی از چپ جهانی این گرایش وجود دارد که از اعمال حاکمان اقتدارگرا و مدعی مخالفت با امپریالیسم امریکا حمایت کنند یا از اعمال آنها چشم پوشی کنند. این ضد امپریالیسم گزینشی حاضر نیست از زندانیان سیاسی در کشورهایی مانند سوریه، ایران، روسیه، چین، ونزوئلا ، کوبا و نیکاراگوئه حمایت کند حتی اگر این زندانیان سیاسی مخالف همه قدرت های امپریالیستی در جهان و مخالف بنیادگرایی مذهبی باشند. در سوریه بخش عمده ۱۰۰۰۰۰ زندانی سیاسی که در سیاهچالهای رژیم اسد محبوسند جهادی نیستند بلکه جوانان، کردها، کارگران وفعالین حقوق زنان اند که در سال ۲۰۱۱ و بعدتر جرات کردند در خیزش علیه این رژیم شرکت کنند. میلیون ها پناهجوی سوری نیز زیر بمباران رژیم اسد و حامیانش روسیه و ایران در اردوگاههای منطقه وضعیت رقت باری دارند
شیوع بیماری کووید ۱۹ و پیامدهای جنایت بار آن، ما را وادار می کند که به این موانع همبستگی بپردازیم و جنبشی جهانی برای الغای نظام زندان و اردوگاه های پناهندگی بیافرینیم. بخشی از برنامه ما باید پرداختن به جایگزینی برای نظام سرمایه داری باشد که چه از نوع نولیبرال و چه از نوع دولتی همواره زندان محور و اقتدار گراست.
منبع:
مترجم: ملیحه حیاتی
برای دسترسی به کتابشناسی این مقاله، لطفا به متن انگلیسی رجوع کنید.
از شما دعوت می کنیم که میز گرد اینترنتی اتحاد سوسیالیست های خاورمیانه پیرامون ایجاد جنبشی جهانی برای الغای نظام زندان را تماشا کنید:
