مقدمه
این عکس صفحه اول روزنامه آفتاب، در روز پنجشنبه اول آبان ۱۳۹۹ است. در اینجا سخن از بی آبی مردم سیستان و بلوچستان است.
بهانه این عکس سخنان معین الدین سعیدی نماینده چابهار در مجلس در مورد بی آبی در استان سیستان و بلوچستان در حضور وزیر نیرو است.
نماینده چابهار در مجلس می گوید :
” سال هاست که مردمان این استان با مشکلات زیادی مواجه هستند که معضل آب یکی از سخت‌ترین بحران‌هاست” او همچنین ادامه میدهد که:
” در برخی نقاط این استان افراد برای دستیابی به آب باید حدود ۴ کیلومتر راه طی کنند تا بتوانند از آب شرب استفاده کنند. سیستم تامین آب در برخی از نقاط این استان به صورت سیار است که خانواده‌ها برای تامین آب مجبور به ترک محل زندگی خودشان هستند. همچنین در برخی نقاط تنها آب شور در دسترس است که این نوع آب برای آشامیدن مناسب نیست و تنها می‌توان برای شست و شو از آب شور استفاده کرد. این استان با مشکلات بهداشت هم مواجه است از جمله تعداد اندک بیمارستان ها.در این استان بعضا به ناچار افراد برای تامین آب به برکه‌هایی به نام هوتک رجوع می‌کنند که محل زندگی گاندوهاست. بارها در رسانه‌ها اخباری مبنی بر کشته شدن افراد آن اهالی بر اثر حمله گاندوها منتشر شده است.”
بحران آب در ایران
انتقاد های صاحب‌نظران و اندیشمندان در نشست تخصصی رویداد آب ایران (انجمن علمی دوستداران محیط‌زیست دانشگاه صنعتی شریف و انجمن محیط‌زیست دانشگاه تهران) :
” تصور بر این است که حل بحران آب در ایران به‌راحتی آب خوردن است اما زهی خیال باطل. خیلی بعید ندانید که تا چندی دیگر به آینه عبرت کتاب‌های تاریخ دنیا تبدیل شویم”
“انتقادات در حوزه آب، متوجه حکمرانی دولت، لابی‌گری‌های مجلس و عملکرد غلط مهندسانی است که با میلیاردها تومان از پول ملی کشور سدهایی ساختند که برای ملت آب نداشت اما برای خودشان حسابی نان داشت”
” برنامه‌ریزی تحکمی و دستوری، همه تصمیمات پشت در‌های بسته گرفته می‌شود، سوءمدیریت ما را به بحران آب رساند.”
نتیجه گیری نشت صاحب‌نظران و اندیشمندان این است که:
” امیدی به اصلاح وضع موجود نیست”
بررسی وضعیت آب در ایران
محدودیت منابع آب در ایران غیر قابل انکار است. میانگین باند مدت سالانه بارندگی در ایران ۲۴۳ میلیمتر و کمتر از نصف قاره آسیا و یک سوم میانگین جهانی است.
رشد جمعیت در ۹۰ سال گذشته از ۱۰ میلیون به ۷۵ میلیون نفر رسیده است، اما سرانه آب از ۱۳۰۰۰ مترمکعب به ۱۷۰۴ متر مکعب کاهش یافته است و پیش بینی می شود که در سال ۱۴۰۰ به ۱۴۰۰ متر مکعب می رسد.
مطالعه گزارش های محدود سازمان حفاظت محیط زیست، حاکی از آن است که سیمای کیفی آب در ایران نیز رضایت بخش نیست. کارشناسان این سازمان معتقد هستند که علت عمده کیفیت منابع آب در کشور عدم مدیریت صحیح پساب های خانگی ، صنعتی و کشاورزی است.
وضعیت مصرف آب در ایران نیز مسئله ساز است. بخش کشاورزی در ایران مصرف کننده ۹۰ درصد آب در ایران است .
مدیریت ناکارآمد منابع آب
کشاورزی در منطاف خشک و انتخاب محصولات“ پر آب مصرف“ مثلا: برنج با هدف خود کفایی در مواد غذایی
از ۷۵۰ هزار رشته چاه عمیق ۳۳۰ هزار رشته غیر قانونی حفر شده اند. ایران از ۹۲ درصد اب تجدید پذر خود استفاده کرده است. این رقم بالاترین رقم در معیار جهانی است. پیش از انقلاب ایران هفت سد باستانی و چهارده سد مدرن داشت از سال ۱۳۷۹
تا کنون ۶۰۰ سد ساخته شده است.
مصرف تجمل گرایانه اب در میان ایرانیان
زاینده رود خشک است، اما در دو طرف رود باغچه های پر هزینه و پارک ها خود نمایی می کنند. استفاده تزئینی از آب به خصوص در شهرهای جنوبی ایران را می توان با علاقه شدید به باغ های سنتی و باغچه های پر هزینه مشاهده نمود. بی بند باری در مصرف آب در ایران موضوعئی عادی شده است، به عنوان مثال مصرف آب متوسط شهروندان تهرانی حدود ۳۵۰ لیتر در روز است. مصرف آب شیرین لوله کشی در ایران ۷۰ درصد بالاتر از متوسط جهانی است. ایران تا کنون ۹۰ درصد ظرفیت های موجودطبیعی را برای تامین آب را مصرف کرده است.
نتیجه:
فریاد العطش در همه جای ایران شنیده می شود. تردیدی در این نیست که کشور ما دچارخشکی تاریخی بوده است. اما به دو دلیل، در رابطه با موضوع آب، کشور ما را در مسیر فاجعه است:
الف – اقلیم کره زمین به دلایل انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از سوخت فسیلی، دامداری های صنعتی و… با افزایش ۱.۵ تا ۳ درجه دما روبزو است.
ب- سوء مدیریت ، سوء مصرف و برداشت بی رویه اب از یکسو و از سوی دیگر مدیریت ناکارآمد حاکمان کشور باعث شده است که در رابطه با مدیریت اکو سیستم آبی، ایران از میان ۱۳۲ کشور رتبه تاسف آور ۱۳۰ را داشته باشد و همچنین ایران عنوان مخرب ترین مصرف کننده آب های زیر زمینی جهان را دارد.
بی جهت نیست که صاحب‌نظران و اندیشمندان در نشست تخصصی رویداد آب ایران نتیجه می گیرند:
” امیدی به اصلاح وضع موجود نیست“
