در حالی که آنکارا از “موفقیت‌های سیاسی ترکیه” در شمال سوریه و ثبت آن در تاریخ سخن می‌گوید، دولت‌های اروپایی به شدت از تحولات منطقه و بخصوص از انفعال آمریکا ناراضی‌اند. پاریس بیش از سایر کشورهای اروپایی نارضایتی و بی‌اعتمادی خود را در قبلا واشنگتن ابراز کرده است.
به گزارش ار اف آی، روز چهارشنبه ٢٣ اکتبر/اول آبان، مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجۀ ترکیه، در بارۀ عملیات نظامی کشورش در شمال سوریه و توافقی که در این مورد با مسکو صورت گرفت، گفت: “مشروعیت عملیات ̋چشمه صلح̏ توسط جامعه جهانی پذیرفته شده است… ما ابتدا منطقه را از تروریست‌ها پاکسازی، و سپس از تمامیت ارضی سوریه محافظت خواهیم کرد”.
اما فرانسه که از سیاست انفعالی واشنگتن در شمال سوریه به تنگ آمده، نسبت به “کاهش اعتبار” ایالات متحده و سازمان ناتو هشدار داده است.
امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری و ژان ایو لودریان وزیر امور خارجۀ فرانسه هیچیک ناراحتی و ناخرسندی خود را از سیاست واشنگتن پنهان نکرده‌اند.
چند روز بعد از آن که دونالد ترامپ غفلتاً خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه را اعلام کرد، امانوئل ماکرون با تأکید بر عضویت فرانسه، ترکیه و آمریکا در سازمان ناتو، با ناراحتی گفت: “من از طریق توئیتر مطلع شدم که ایالات متحد آمریکا تصمیم گرفته نیروهایش را از منطقه خارج کند”…
به نظر می‌رسد که رئیس جمهوری فرانسه نیز مثل سایر متحدان آمریکا، تنها همین ده روز قبل از تصمیم ترامپ خبردار شده است.
ماکرون که پنج روز قبل – ١٨ اکتبر – در شورای اروپا سخن می‌گفت، افزود که پاپس کشیدن آمریکا از شمال سوریه “به اعتبار ما برای یافتن طرف‌های متحد در محل لطمه می‌زند و همچنین عملکرد ناتو را زیر سؤال می‌برد”.
ماکرون در اجلاس بروکسل گفته بود: “حالا در آن منطقه، آنهایی که با اتکا به قانون زور برنده هستند، روسیه، ترکیه و ایران‌اند. فکر نمی‌کنم که این موقعیت از نظر راهبردی، برای آمریکا و اروپا مناسب باشد”.
بحران هویت ناتو
فرانسه که در ائتلاف بین‌المللی علیه داعش، بعد از آمریکا مهم‌ترین نقش را بر عهده داشت، بیش از سایر متحدان آمریکا از سیاست‌های واشنگتن عصبانی و ناراضی است. فرانسه سابقۀ تلخ تابستان ٢٠١٣ را نیز از یاد نبرده است: در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما و در واکنش به کاربرد سلاح شیمیایی توسط نیروهای بشار اسد، قرار شد که آمریکا، با همکاری ارتش فرانسه به سوریه حمله کند. حتی هواپیماهای جنگندۀ فرانسوی برای آغاز عملیات آماده شده بودند. اما در آخرین لحظات، اوباما از بمباران سوریه منصرف شد و در نتیجه فرانسوا هولاند، رئیس‌جمهوری وقت فرانسه هم ناچار به لغو عملیات نظامی شد.
ژان ایو لودریان که در آن زمان وزارت دفاع را به عهده داشت، با یادآوری آن رویدادها گفت: “من تجربۀ ٣١ اوت ٢٠١٣ را از سرگذراندم. آن تصمیم، نخستین هشدار بی‌عملی (انفعال) مقامات آمریکایی بود و ١٣ اکتبر امسال هم دومین تصمیم آنها در همین جهت محسوب می‌شود، آنهم در موضوعی که از روز اول در آن دخیل بودند”. لودریان که هفتۀ گذشته برای مجلس سنا وضعیت را توضیح می‌داد گفت که این دو هشدار، نشان می‌دهد که “در روابط اروپا و آمریکا اختلال به وجود آمده است”.
به عقیدۀ فرانسوا هایزبورگ کارشناس پرسابقۀ سیاست بین‌الملل، به طور کلی همۀ متحدان آمریکا، چه در آسیا و چه در اروپا، با “بحران اعتماد” مواجه‌اند.
در این وضعیت، قرار است که روزهای پنجشنبه و جمعۀ آینده – ٢۴ و ٢۵ اکتبر – اجلاس کشورهای عضو ناتو در سطح وزیران دفاع، در بروکسل تشکیل شود. اما پاریس اصرار دارد که در حاشیۀ این اجلاس، کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی علیه داعش نیز جداگانه گرد هم آیند. مقامات فرانسوی ضرورت این اجلاس را با تأکید بر خطر دوباره جان گرفتن داعش توجیه می‌کنند. گذشته از نیاز به تعریف راهبردی تازه در مبارزه با داعش، روابط غربی‌ها با روسیه نیز باید با توجه به برتری سیاسی مسکو در سوریه، بازنگری شود.
منابع دیپلماتیک فرانسوی می‌گویند که فراتر از این مسائل، “آیندۀ ناتو” باید بررسی شود: “روابط آمریکا با اروپا، نقش رهبری آمریکا و همبستگی میان اعضای پیمان، هیچکدام دیگر مثل قبل نیست، بنابراین باید پرسید که امروزه ناتو چیست؟”
1378 -1401 (2000 – 2023) * کپی رايت