حکومت جمهوری اسلامی افغانستان که بعد از سقوط امارات اسلامی طالبان در سال ۱۳۸۰ تاسیس شد ؛ به تاریخ پیوست !
طالبان که در سال ۱۳۷۴ بر افغانستان چیره شد ؛ بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر ، ۲۰۰۱ توسط آمریکا و نیروهای متحد ساقط شد و ملامحمد عمر رهبر این کشور سرنگون گردید ؛ به دنبال سقوط حکومت اسلامی ( امارات اسلامی ) افغانستان ، طی کنفرانس های متعدد از جمله کنفرانس اروپایی بن ، قانون اساسی افغانستان تدوین و جمهوری اسلامی این کشور تاسیس شد ! حامد کرزای طی یک دوره ۶ ماهه و به صورت موقت ، ریاست جمهوری افغانستان را به عهده گرفت و بعد از آن طی دو دور متوالی ۵ ساله به ریاست جمهوری افغانستان انتخاب شد ؛ سپس محمد اشرف غنی، طی ۲ دوره در رقابت نزدیک با عبدالله عبدالله و تا امروز به ریاست جمهوری این کشور نایل شد ! جمهوری اسلامی افغانستان طی این دوره ۲۰ ساله با چالشهای بین المللی و مشکلات داخلی مواجه بود !
حمایت کشورهای خارجی از گروه های تروریستی داعش و طالبان در داخل این کشور ، موضوع نقض حقوق بشر ، حمایت دولتهای افغانستان از پشتونهای پاکستان ، عدم ثبات روابط خارجی جمهوری اسلامی افغانستان با همسایگان خود از جمله ایران و پاکستان ، عمده چالش های بین المللی پیش روی افعانستان طی این دوران بود!
فساد در عرصه های گوناگون در جمهوری اسلامی افغانستان ، از عمده مشکلات داخلی این حکومت به شمار می رفت ؛موضوع فساد در کابل بانک ، ( بانک خصوصی ) از معروفترین فسادهای موجود در این حکومت محسوب می شود ؛ تقلب گسترده در دو دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری که موجبات بی اعتمادی مردم را را فراهم کرده بود نیز از مشکلات داخلی این کشور، نام برده می شود ؛ تبعیض های قومیتی ، از جمله تضییع حقوق قوم هزاره و سیکها در افغانستان نیز بخشی از معضلات داخلی این کشور بود ؛ موضوع حقوق زنان و مبارزه با تولید و قاچاق مواد مخدر و جنگ دایمی با گروه های تروریستی در داخل و عدم ثبات امنیت داخلی از دیگر موارد و مشکلات داخلی جمهوری اسلامی در افغانستان بود !
فساد گسترده ، تجملگرایی ، قدرت طلبی ، اختلاس، دزدی و سفرهای خارجی پرهزینه سران و مقامات جمهوری اسلامی افغانستان ، اسباب بی اعتمادی و نارضایتی عمومی را در پی داشت ! بر طبق آمارهای بین المللی ، جمهوری اسلامی افعانستان در بین ۱۰ کشور اول جهان در موضوع فساد جای داشت ! به دنبال خروج گسترده و حساب شده نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا از افغانستان طی یک سال اخیر و گفتگوهای آشکار و پنهان کشورهای همسایه افغانستان و قدرت های فرامنطقه ای با گروه طالبان و توافقات ضمنی با این گروه تروریستی ، زمینه سقوط حکومت جمهوری اسلامی افغانستان فراهم گردید ؛ تا جایی که در میان بهت افکار عمومی دنیا ،و کمتر از یک ماه ، شاهد آن بودیم که استانهای مختلف افغانستان یکی پس از دیگری به تصرف طالبان درآمدند و ارتش این کشور قادر به مقابله با شبه نظامیان نه چندان مسلح گروه تروریستی طالبان نبود ! عصر یکشنبه و به دنبال فرار محمد اشرف غنی به تاجیکستان ، عملا پایان عمر جمهوری اسلامی افغانستان و آغاز به کار مجدد امارات اسلامی طالبان در این کشور رقم خورد !
اتفاق نظر کشورهای منطقه ، از جمله ، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه ، پاکستان و انفعال معنا دار جمهوری اسلامی ایران در جریان این تغییر و تحولات به شدت حساس منطقه ای ، اذهان تحلیلگران مسایل سیاسی ، مطالعات منطقه ای و استراژیست های ژءوپولتیک را به خود جلب نموده است ! به نظر می رسد کار به اینجا ختم نخواهد شد !
نجف ( کاوه ) مهدی پور
روزنامه نگار و کارشناس ارشد علوم سیاسی (مطالعات منطقه ای)
