آخرین جلسه “دادگاه بین‌المللی مردمی آبان” امروز در لندن برگزار شد و شماری دیگر از شاهدان شهادت دادند. این دادگاه غیر رسمی در مدت پنج روز این موضوع را بررسی کرده است که آیا حکومت ایران در سرکوب اعتراض‌های آبان ۹۸، “مرتکب جرائم بین‌المللی” شده است یا نه. در جلسه امروز هم چند شاهد دیگر شهادت دادند.
به گزارش بی بی سی در ابتدای این جلسه، قاضی از آرام مردوخی خواست به عنوان شاهد ۱۲۵، درباره مشاهدات و تجربیات خود در روز ۲۵ و ۲۶ آبان ۱۳۹۸ در شهر سنندج توضیح دهد.
آقای مردوخی در این جلسه با اشاره به افزایش قیمت سوخت در ایران در ۲۴ آبان ۹۸ گفت از صبح روز ۲۵ام، نیروهای یگان ویژه و ضدشورش در آن روز کنترل خیابان‌ها را در دست گرفته بودند. او بر روی بانک‌های خیابان انقلاب شهر سنندج که ساختمان‌های بلندی دارد تک‌تیرانداز مستقر شده بود.
این شاهد گفت نیروهای پلیس، یگان ویژه و سپاه خشونت را شروع کردند و با گلوله لاستیکی و گازاشک آور معترضان را می‌زدند، “مردم هم مجبور به دفاع مشروع و با این نیروها درگیر شدند”.
آرام مردوخی گفت شعارهای اولیه معترضان “مسالمت‌آمیز” بود و خواستار حمایت نیروی انتظامی شدند.
او گفت “معترضان بازداشت شده را سوار تویوتاهایی می‌کردند که روی آن چیزی همانند قفس بود. مردم را داخل آن قفس‌ها زندانی می‌کردند. از مردم سپر انسانی درست کرده بودند تا مردم نتوانند به این ماشین‌ها آسیب بزنند”.
شاهد شماره ۱۲۵ همچنین شهادت داد که مردم متوجه شدند “از آمبولانس برای انتقال نیرو استفاده می‌کنند و مردم هم یک دستگاه آمبولانس را که نیروهای سپاه در آن بودند را آتش زدند.
سپس شاهد ۱۸۲ از ایران با ارتباط تصویری و صورت پوشیده شهادت داد و درباره مشاهداتش از سرکوب معترضان در شهر خود گفت. او نیز گفت معترضان خشونت نمی‌کردند و سلاح نداشتند.
شاهد ۲۴۵ با صورت پوشیده و صدای بازخوانی‌شده، با ارتباط تصویری شهادت داد. او نیز از مشاهدات خود در ۲۵ و ۲۶ آبان گفت و اینکه نیروهای امنیتی با گاز‌اشک‌آور و اسلحه “ساچمه‌ای” به معترضان حمله کردند و معترضان فقط سنگ پرتاب می‌کردند.
شاهد ۲۴۵ گفت هیچ نیروی امدادی برای رسیدگی زخمی‌ها حاضر نبود و نیروهای امنیتی مجروحان را می‌زدند و بجای بیمارستان به “آگاهی” می‌بردند.
او گفت چند جوان را دیده بود که با “رگبار” گلوله تیر خورده بودند. این شاهد همچنین به گفته‌های حسن نوروزی نماینده مجلس اشاره کرد که امروز گفت به معترضان شلیک کرده است.
حسن نوروزی نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس امروز در واکنش به این تریبونال گفته بود: “یکی از آن‌هایی که به مردم شلیک کرد من بودم، ما کُشتیم. حالا چه کسی می‌خواهد ما را محاکمه کند؟ طرف آمده بانک آتش زده، ماهم او را کشتیم”.
شاهد ۳۶۷، با صورت پوشیده و ارتباط تصویری از سوییس شهادت داد. او گفت کارمند قراردادی در یکی از پروژه‌های قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بوده و از او خواسته بودند با نیروهای امنیتی در سرکوب معترضان شرکت کنند. او گفت با اینکه اعتراض کرده او را به محل اعتراض‌ها در شهریار برده بودند.
شاهد ۳۶۷ گفت وقتی سرکوب شدت گرفته او کلاهخود و باتونی را که به او داده بودند در خیابان انداخته و به خانه رفته و فردای آن روز اخراج شده است.
شاهد ۳۶۷ هم تخریب بانک‌ها و خودروها و مغازه‌ها را کار “نیروهای ویژه” و “لباس شخصی” دانست نه معترضان.
او همچنین گفت آمبولانس‌هایی که به محل درگیری نیروهای امنیتی و معترضان می‌رفتند آمبولانس‌های سپاه بودند اما فقط زخمی‌های خود را منتقل می‌کردند و تیرخوردگان را خود مردم از محل دور می‌کردند.
جمشید آریانا شاهد بعدی بود که با ارتباط ویدئویی شهادت داد، درباره یکی از بستگانش، برهان منصورنیا که ۲۵ آبان در دولت آباد کرمانشاه از پشت گلوله خورد. او گفت به دلیل شلیک به معترضان دو نفر کشته و برهان زخمی می‌شود.
این شاهد گفت دو ساعت پس از تیرخوردن، بالاخره بیمارستانی او را می پذیرد و به اتاق عمل منتقل می‌شود و زنده می‌ماند؛ با اینحال به بخش مراقبت ویژه منتقل نمی‌شود و دیر این کار انجام می‌شود و او فوت می‌کند.
جمشید آریانا گفت به شکایت خانواده رسیدگی نشده و از آنها خواسته شده پیگیری نکنند چون گلوله‌ای که به فرزندشان خورده، “گلوله سازمانی” نبوده و از این رو قتل او را کار “اراذل و اوباش” می‌دانند.
آقای آریانا گفت به خانواده برهان منصورنیا پیشنهاد عنوان شهید و پرداخت دیه شد اما نپذیرفتند.
بعد از او، شاهد ۱۸ با صورت پوشیده و از راه ارتباط تصویری درباره پسرش شهادت داد که در اعتراض‌های آبان کشته شد.
این شاهد گفت ۲۵ آبان پسرش در حین گذر از محل اعتراض‌ها هدف گلوله قرار می‌گیرد و در راه بیمارستان فوت می‌کند.
آنها یک هفته از جنازه خبری داشتند تا اینکه از قبرستان تماس می‌گیرند که جنازه آنجاست. علت مرگ به گفته این شاهد، در گواهی فوت، برخورد “شی شتابدار” عنوان شده است.
دادگاه بین‌المللی مردمی چیست؟
سابقه دادگاه‌های بین‌المللی مردمی به سال ۱۹۶۶ برمی‌گردد که برتراند راسل، ژان پل سارتر و سیمون دوبوآر برای بررسی آنچه در حمله آمریکا به ویتنام اتفاق افتاد، دادگاهی مردمی یا “تریبونال” برگزار کردند که به “دادگاه راسل” یا “دادگاه استکهلم” هم معروف شد.
دادگاه‌های مردمی قدرت قضایی و قانونی ندارند و خارج از مجاری رسمی قضایی برگزار می‌شوند. هدف از این دادگاه‌ها رسیدگی به دادخواهی کسانی است در نقاط مختلف دنیا ستم یا تبعیض دیده‌اند و مرجعی برای دادرسی ندارند.
تاکنون دادگاه‌های مردمی بین‌المللی مختلفی برگزار شده‌اند، مثل دادگاه مردمی آمریکای لاتین، چین، اویغورها، میانمار، هند، مناقشه اسرائیل و فلسطین و کشورهای دیگر.
دادگاه‌های مردمی معمولا با اتهام “نمایشی” و “مغرضانه” بودن و اینکه “رسمی” یا “مستقل نیستند” روبرو هستند.
هدف از دادگاه‌های مردمی از جمله دادگاه مردمی آبان معمولا مستندسازی و حقوقی کردن موضوع است تا پرونده قابل طرح در مراجع معتبر بین‌المللی و حقوق بشری شود.
“دادگاه بین‌المللی مردمی آبان” در مدت پنج روز سعی کرد به این سوال پاسخ دهد که آیا در سرکوب اعتراض‌های آبان ۹۸ حکومت ایران “مرتکب جرایم بین‌المللی” شده است یا نه. در این دادگاه مردمی ۴۵ شاهد و کارشناس، حضوری شهادت دادند. ۱۲۰ شهادتنامه کتبی هم به آین دادگاه مردمی ارائه شده بود.
شماری از شاهدان با نام و مشخصات در دادگاه شهادت دادند اما برخی دیگر، مخصوصا افراد نزدیک به حکومت که از ایران شهادت می‌دادند، صورت خود را پوشانده بودند و صدایشان بازخوانی می‌شد.
سه سازمان عدالت برای ایران، حقوق بشر ایران و با هم علیه اعدام برگزارکنندگان این دادگاه مردمی بودند.
حکم هیات شش نفره قضات این دادگاه مردمی “اوایل سال آینده میلادی” اعلام می‌شود.
