نامه ای از کیف به چپ غربی! – نوشته تاراس بیلوس، برگردان: سینا بهزادی

من این سطور را در کیف می نویسم در حالی که زیر حملات توپخانه است.

تا آخرین لحظه، امیدوار بودم که نیروهای روسی تهاجم تمام عیار را آغاز نکنند. اکنون فقط می توانم از کسانی که اطلاعات را در اختیار سرویس های اطلاعاتی آمریکا قرار دادند تشکر کنم.

دیروز، نیمی از روز را صرف این موضوع کردم که آیا باید به یک واحد دفاع از کشور ملحق شوم یا خیر. در شب بعد، رئیس جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، دستور بسیج کامل را امضا کرد و نیروهای روسی وارد و آماده محاصره کیف شدند، که این موجب شد من تصمیم خود را بگیرم.

اما قبل از شروع کار، می‌خواهم با چپ‌های غربی در مورد واکنش آنها در مورد تجاوز روسیه به اوکراین مسائلی را در میان بگذارم.

اول از همه، من از چپ‌هایی که اکنون در برابر سفارت‌ خانه های روسیه تظاهرات می‌کنند – حتی از کسانی که وقت گذاشته‌اند و تشخیص داده‌اند که روسیه متجاوز در این درگیری بوده – سپاسگزارم.

من از سیاستمدارانی که بر روسیه برای توقف تهاجم و خروج نیروهایش از اوکراین فشار می آورند، سپاسگزارم.

و من از هیئت نمایندگان بریتانیایی و ولزی، اتحادیه‌های کارگری و فعالانی که در روزهای منتهی به حمله روسیه، برای حمایت از ما و شنیدن سخنان ما به اینجا آمدند سپاسگزارم.

من همچنین از کمپین همبستگی اوکراین در بریتانیا برای حمایت چندین ساله آنها تشکر می کنم.

روند این درگیری مرگبار قطعی نیست، اما از جنگ های اخیر می توان درس هایی گرفت.

صحبت من خطاب به آن بخش از چپ غربی است که می توانستند “تجاوز ناتو در اوکراین” را تصور کنند، اما نمی توانستند تجاوز روسیه را ببینند – مانند جناح نیواورلئان از سوسیالیست های دموکرات آمریکا (DSA).

یا کمیته بین المللی DSA که یک بیانیه شرم آور منتشر کرد که در آن حتی یک کلمه انتقادی علیه روسیه وجود نداشت (از استاد و فعال آمریکایی دان لا بوتز و دیگران برای انتقاد از این بیانیه بسیار سپاسگزارم).

یا کسانی که اوکراین را به خاطر عدم اجرای توافقات مینسک مورد انتقاد قرار دادند و نقض آنها توسط روسیه و به اصطلاح “جمهوری های مردمی” را کتمان کردند.

یا کسانی که در مورد نفوذ راست افراطی در اوکراین اغراق کردند اما راست افراطی را در “جمهوری های خلقی” کتمان کردند و از انتقاد از سیاست های محافظه کارانه، ملی گرایانه و استبدادی پوتین اجتناب کردند. بخشی از مسئولیت آنچه اتفاق می افتد با شماست.

این بخشی از پدیده گسترده تر در جنبش “ضد جنگ” غربی است که معمولاً توسط منتقدان چپ به عنوان “ارودگاهی” یاد می شود. لیلا الشامی، نویسنده و فعال سوری-بریتانیایی، نام قوی‌تری به آن داده است: «ضدامپریالیسم احمق‌ها». متن فوق العاده او در سال ۲۰۱۸ را اگر تا به حال نخوانده اید بخوانید. من فقط تز اصلی را در اینجا تکرار می کنم: فعالیت بخش بزرگی از جنبش “ضد جنگ” غرب در جنگ سوریه هیچ ربطی به پایان جنگ نداشت. آن ها صرفاً در برابر مداخله غرب مخالفت کردند و در عین حال دخالت روسیه و ایران را نادیده گرفته یا حتی از آن حمایت کردند، بدون در نظر گرفتن موضع خود در مورد رژیم “منتخب قانونی” اسد در سوریه.

الشامی نوشت: «برخی از سازمان‌های ضدجنگ سکوت خود در قبال مداخلات روسیه و ایران را با گفتن «دشمن اصلی در داخل کشور است» توجیه کرده‌اند. چنین توجیهی آنها را از تحلیل‌های واقع بینانه برای تعیین اینکه بازیگران اصلی جنگ واقعاً چه کسانی هستند ناتوان می کند.»

متأسفانه، ما بارها و بارها شاهد همین کلیشه ایدئولوژیک در رابطه با اوکراین بوده ایم. حتی پس از اینکه روسیه استقلال “جمهوری های خلق” را در اوایل این هفته به رسمیت شناخت، برانکو مارسیتیچ، نویسنده مجله چپ آمریکایی “ژاکوبین” مقاله ای نوشت که تقریباً به طور کامل به انتقاد از ایالات متحده اختصاص داشت. وقتی نوبت به اقدامات پوتین رسید، او فقط تا آنجا پیش رفت که به این نکته اشاره کند که رهبر روسیه «جاه طلبی های بدخیم داشته است». آیا واقعا این طور است؟

من طرفدار ناتو نیستم. من می دانم که پس از پایان جنگ سرد، این بلوک عملکرد دفاعی خود را از دست داد و سیاست های تهاجمی را رهبری کرد. من می‌دانم که گسترش ناتو به سمت شرق، تلاش‌های مربوط به خلع سلاح هسته‌ای و تشکیل یک سیستم امنیتی مشترک را تضعیف کرد. ناتو سعی کرد نقش سازمان ملل و سازمان امنیت و همکاری در اروپا را به حاشیه براند و آنها را به عنوان “سازمان های ناکارآمد” بی اعتبار کند. اما ما نمی‌توانیم گذشته را برگردانیم و باید هنگام جستجوی راهی برای برون‌رفت از این وضعیت، بر شرایط فعلی جهت‌گیری کنیم.

چپ غربی چند بار وعده‌های غیررسمی ایالات متحده به میخائیل گورباچف، رئیس‌جمهور سابق روسیه، درباره ناتو ( “نه یک اینچ به سمت شرق” ) را مطرح کرد و چند بار به یادداشت سال ۱۹۹۴ بوداپست اشاره کرد که حاکمیت اوکراین را تضمین می‌کند؟ چند بار چپ غربی از “نگرانی های امنیتی مشروع” روسیه، دولتی که دومین زرادخانه بزرگ هسته ای جهان را در اختیار دارد، حمایت کرد؟ و چند بار نگرانی‌های امنیتی اوکراین را به یاد آورد، کشوری که مجبور شد سلاح‌های هسته‌ای خود را تحت فشار ایالات متحده و روسیه با یک تکه کاغذ (تفاهمنامه بوداپست) که پوتین در سال ۲۰۱۴ به طور قطعی زیر پا گذاشت، معامله کند؟ آیا تا به حال به ذهن منتقدان چپگرای ناتو رسیده است که اوکراین قربانی اصلی تغییرات ناشی از گسترش ناتو است؟

چپ غربی بارها و بارها با اشاره به تجاوز آمریکا به افغانستان، عراق و سایر کشورها به انتقاد روسیه پاسخ داد. البته، این مسائل باید مورد بحث قرار بگیرند، اما دقیقاً چگونه؟

استدلال چپ باید این باشد که در سال ۲۰۰۳، دولت های دیگر فشار کافی بر ایالات متحده در مورد عراق وارد نکردند. نه اینکه اکنون در مورد اوکراین فشار کمتری بر روسیه اعمال شود.

یک اشتباه آشکار

یک لحظه تصور کنید که در سال ۲۰۰۳، زمانی که ایالات متحده برای حمله به عراق آماده می شد، روسیه مانند ایالات متحده در هفته های اخیر رفتار کرده بود: با تهدید به تشدید تنش.

حال تصور کنید که چپ روسیه با توجه به جزم اندیشی «دشمن اصلی ما در خانه است» در آن شرایط چه می بایست انجام دهد. آیا دولت روسیه را به خاطر این “تشدید تنش” مورد انتقاد قرار می داد و می گفت که “نباید تضادهای بین امپریالیستی را خطرناک کرد”؟ بر همگان آشکار است که چنین رفتاری در آن صورت اشتباه می بود. چرا در مورد تجاوز به اوکراین این صورت نمی گیرد؟

در مقاله دیگری از ژاکوبین در اوایل این ماه، مارسیتیک تا آنجا پیش رفت که  گفت  تاکر کارلسون، خبرنگار فاکس نیوز در مورد «بحران اوکراین» «کاملاً درست» می‌گوید. کاری که کارلسون انجام داده بود «ارزش استراتژیک اوکراین برای ایالات متحده» را زیر سوال برد. حتی طارق علی در  New Left Review  سخنان دریاسالار آلمانی کی آخیم شونباخ، که گفته بود «احترام» به پوتین در مورد اوکراین  با توجه به اینکه روسیه می‌تواند متحد مفیدی علیه چین باشد، «کم هزینه، حتی بدون هزینه» را تایید کرد. آیا واقعا این طور است؟ اگر ایالات متحده و روسیه می توانستند به توافق برسند و جنگ سرد جدیدی را علیه چین به عنوان دو متحد آغاز کنند، آیا واقعاً این آن چیزی بود که ما می خواهیم؟

اصلاح سازمان ملل

من طرفدار انترناسیونالیسم لیبرال نیستم. سوسیالیست ها باید از آن انتقاد کنند. اما این بدان معنا نیست که ما باید از تقسیم “حوزه های منافع” بین دولت های امپریالیستی حمایت کنیم. چپ به جای جستجوی توازن جدید بین دو امپریالیسم، باید برای دمکراتیک کردن نظم امنیتی بین‌المللی مبارزه کند. ما به یک سیاست جهانی و یک سیستم جهانی امنیت بین المللی نیاز داریم. ما دومی را داریم: این سازمان ملل است. بله، ایرادات زیادی دارد و اغلب مورد انتقاد منصفانه قرار می گیرد. اما می توان برای بهبود آن انتقاد کرد یا به طور کلی آن را رد کرد. در مورد سازمان ملل، ما به اولی نیاز داریم. ما به دیدگاه چپ برای اصلاحات و دموکراتیک سازی سازمان ملل نیاز داریم.

البته این بدان معنا نیست که چپ باید از همه تصمیمات سازمان ملل حمایت کند. اما تقویت کلی نقش سازمان ملل در حل و فصل درگیری های مسلحانه به چپ این امکان را می دهد که اهمیت اتحادهای نظامی-سیاسی را به حداقل برساند و تعداد قربانیان را کاهش دهد. (در  مقاله قبلی ، من نوشتم که چگونه نیروهای حافظ صلح سازمان ملل می توانستند به حل مناقشه دونباس کمک کنند. متأسفانه، این موضوع اکنون اهمیت خود را از دست داده است.) از این گذشته، ما همچنین به سازمان ملل برای حل بحران آب و هوا و سایر مشکلات جهانی نیاز داریم. بی میلی بسیاری از چپ گرایان به این موضوع اشتباهی وحشتناک است.

پس از حمله نیروهای روسی به اوکراین، دیوید برودر، سردبیر روزنامه Jacobin’s Europe  همان طور که چندین بار گفته بود، نوشت چپ “نباید به دلیل مخالفت با پاسخ نظامی ایالات متحده از خود عذرخواهی کند”. به هر حال قصد بایدن این نبود. اما بخش بزرگی از چپ غربی باید صادقانه اعتراف کند که در فرمول‌بندی پاسخ خود به «بحران اوکراین» کاملاً اشتباه کرده است.

دیدگاه من

با نوشتن مختصری در مورد خودم و دیدگاهم این متن را به پایان می رسانم.

در طول هشت سال گذشته، جنگ دونباس اصلی‌ترین موضوعی بوده است که چپ اوکراین را از هم جدا کرده است. هر کدام از ما تحت تأثیر تجربه شخصی و عوامل دیگر موضع و موقعیت خود را شکل دادیم. بنابراین، یک چپ‌گرای اوکراینی دیگر می توانست این مقاله را متفاوت بنویسد.

من در دونباس متولد شدم، اما در خانواده ای اوکراینی زبان و ملی گرا. پدرم در دهه ۱۹۹۰ با مشاهده انحطاط اقتصادی اوکراین و ثروت اندوزی رهبری حزب کمونیست سابق که از اواسط دهه ۱۹۸۰ با آن مبارزه می کرد، به طرف راست افراطی رفت. او دیدگاه های بسیار ضدروسی و در عین حال ضد آمریکایی دارد. من هنوز سخنان او را در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به یاد دارم. در حالی که او سقوط برج های دوقلو را از تلویزیون تماشا می کرد، گفت که عوامل این انفجار “قهرمان” هستند (او دیگر اینطور فکر نمی کند – اکنون معتقد است که آمریکایی ها آنها را از روی عمد منفجر کردند).

هنگامی که جنگ در دونباس در سال ۲۰۱۴ آغاز شد، پدرم به عنوان داوطلب به گردان راست افراطی آیدار پیوست، مادرم از لوهانسک گریخت و پدربزرگ و مادربزرگم در روستای خود که تحت کنترل “جمهوری خلق لوهانسک” بود؛ ماندند. پدربزرگ من انقلاب میدان اوکراین را محکوم کرد. او از پوتین حمایت می کند که به گفته او، “نظم را به روسیه بازگردانده است”. با این وجود، همه ما سعی می کنیم به گفتگو با یکدیگر (البته نه در مورد سیاست) ادامه دهیم و به یکدیگر کمک کنیم. سعی می کنم با آنها همدردی کنم. از این گذشته، پدربزرگ و مادربزرگ من تمام زندگی خود را صرف کار در یک مزرعه جمعی کردند. پدرم کارگر ساختمانی بود. زندگی با آنها مهربان نبوده است.

وقایع سال ۲۰۱۴ – انقلاب و به دنبال آن جنگ – مرا در جهت مخالف اکثر مردم اوکراین سوق داد. جنگ ناسیونالیسم را در من کشت و مرا به سمت چپ سوق داد. من می خواهم برای آینده ای بهتر برای بشریت – نه برای ملت – بجنگم. والدین من، با آسیب های روحی پس از دوران شوروی، دیدگاه های سوسیالیستی مرا درک نمی کنند. پدرم «صلح‌طلبی» مرا تحسین می‌کند، اما پس از آن که من با تابلویی که خواستار انحلال هنگ راست افراطی آزوف بود در یک تظاهرات ضد فاشیستی شرکت کردم، صحبت های تندی بین ما صورت گرفت.

زمانی که ولودیمیر زلنسکی در بهار ۲۰۱۹ رئیس جمهور اوکراین شد، امیدوار بودم بتواند از فاجعه ای که اکنون در حال رخ دادن است جلوگیری کند. به هر حال، شیطان جلوه دادن رئیس جمهور روسی زبانی که با برنامه صلح دونباس پیروز شد و شوخی هایش در میان اوکراینی ها و همچنین روس ها محبوبیت داشت، دشوار است. متاسفانه اشتباه کردم.  در حالی که پیروزی زلنسکی نگرش بسیاری از روس ها را نسبت به اوکراین تغییر داد، اما این امر مانع از جنگ نشد.

در سال های اخیر، من در مورد روند صلح و در مورد قربانیان غیرنظامی در هر دو طرف جنگ دونباس نوشته ام. سعی کردم دیالوگ را ترویج کنم. اما این همه در حال حاضر بی معنی شده است. هیچ سازشی وجود نخواهد داشت. پوتین می‌تواند هر چه بخواهد بکند، اما حتی اگر روسیه کیف را تصرف کند و دولت اشغالگر خود را مستقر کند، ما در برابر آن مقاومت خواهیم کرد. این مبارزه تا زمانی ادامه خواهد داشت که روسیه از اوکراین خارج شود و تاوان همه قربانیان و همه ویرانی ها را بپردازد.

از این رو، آخرین سخنان من خطاب به مردم روسیه است: بشتابید و رژیم پوتین را سرنگون کنید. این به نفع شما و ماست.

تاراس بیلوس یک مورخ اوکراینی و از فعالان سازمان جنبش اجتماعی است. او به عنوان سردبیر  Commons: Journal of Social Critique ، موضوعات جنگ و ناسیونالیسم را پوشش می دهد.

منبع: دموکراسی باز

چاپ کن