ترکیه تسلیم ناتو می شود یا برعکس؟ اسماعیل کوپلی دانشمند علوم سیاسی از بنیاد رزا لوکزامبورگ هشدار می دهد که سوئد و فنلاند به عضویت این اتحادیه در می آیند و ائتلاف چشمان خود را روی مسئله کردی می بندد
ترکیه راه را برای پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو هموار می کند. رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهور ترکیه، نتایج مذاکرات را به عنوان یک پیروزی اعلام کرده – و دلیل خوبی دارد. اردوغان امتیازات گسترده ای را از ناتو، فنلاند و سوئد گرفته است. اسماعیل کوپلی، کارشناس سیاسی و مشهور ترکیه در مصاحبه با روزنامه ی آلمانی «فرانکفورتر روندشاو» توضیح می‌دهد چرا مخالفان ترک و کرد در تبعید هم اکنون می‌توانند در خطر قرار بگیرند. آلمان چه نقشی در این امر ایفا می‌کند؟
اردوغان برای الحاق فنلاند و سوئد امتیازات زیادی از ائتلاف ناتو گرفت
آقای کوپلی، برخی رسانه‌ها گزارش می‌دهند که اردوغان تسلیم مذاکرات با ناتو، سوئد و فنلاند شده است. اکنون هر دو کشور و ناتو امتیازاتی به ترکیه داده اند: پایان تحریم تسلیحاتی، عدم حمایت بیشتر از YPG، استرداد به اصطلاح “مظنونان ترور”. آیا اردوغان کوتاه آمده است یا اتحاد نظامی؟
در واقع ارزیابی های متفاوتی در ترکیه و اروپا وجود دارد. در خود ترکیه قطعاً منتقدانی وجود دارند که می گویند ترکیه به آنچه می خواست نرسید. من می‌توانم بگویم از دیدگاه ما، اردوغان توانست خود را در موارد مختلف مطرح کند. او حداقل ِ موفقیت های کافی برای ادعای پیروزی دارد.
به نظر می رسد امتیازات گسترده است.
مشکل بزرگ این است که اتحادیه اروپا و ناتو چگونه خود را در جنگ اوکراین تعریف می کنند. ضربه ی سنگنی بوده است. بدیهی است که ترکیه در این مناقشه مورد نیاز است و ناتو مایل است به این خاطر حتی امتیازات زیادی بدهد. من تعجب می کنم که آیا این امتیازات واقعا زیاد نیست.
ناتو به طور مکرر از “ارزش های مشترک” خود حرف می زند – این امر در پس زمینه رویدادهای جاری چقدر معتبر است؟
در واقع، این واقعاً قابل باور نیست. چیزی که همیشه ما شاهدیم، این است که ناتو از یک بحران به بحران دیگر برنامه ریزی و عمل می کند. این یک سیاست ارزش محور، نه از جانب ناتو و نه از جانب اتحادیه اروپا نیست. وقتی می گوییم در مورد جنگ کنونی به حمایت علیه ولادیمیر پوتین مستبد نیاز داریم و این را با امتیاز دادن به دیگر مستبدان به دست می آوریم، این نه قانع کننده است و نه ارزش محور. از دیدگاه سیاستمداران خارجی، امتیازات ممکن است از نظر منطق خودشان، سیاست های روزمره، قابل درک باشد، اما این در دراز مدت به ما آسیب می رساند و البته به هیچ وجه با ارزش های دموکراتیک همخوانی ندارد.
پیوستن به ناتو: امتیاز به اردوغان – “آلمان سکوت کرده است”
اردوغان در شمال سوریه از جنگ علیه کردها خبر داده است. سکوت گسترده آلمان و سایر کشورهای ناتو در این مورد چطور قابل توجیه است؟
آلمان در سالهای اخیر که دولت ترکیه نه تنها در کشور خود بلکه در شمال سوریه و شمال عراق نیز علیه کردها اقدام نظامی کرد، بارها سکوت کرده است. بیایید جنگ عفرین ۲۰۱۸ را به یاد بیاوریم که از سوی سرویس تحقیقاتی بوندستاگ نیز به عنوان جنگ تجاوزکارانه تلقی شد. در آن زمان دولت آلمان جنگ را محکوم نکرد، بلکه به همکاری با دولت ترکیه ادامه داد. در حال حاضر آلمان و سایر کشورهای ناتو علاقه شدیدی به حفظ ترکیه در کنار خود در درگیری با روسیه دارند. آنها حاضرند کردها را قربانی این کار کنند.
با توجه به تهدیدات جنگی اردوغان در سوریه، تحولات کنونی پیرامون پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو چه پیامدهایی می تواند داشته باشد؟
در رابطه با تهدید جنگ در شمال سوریه، من معتقدم که تأثیر آن عظیم است. این بدان معناست که اردوغان مطمئن شده است در سایر کشورهای ناتو نیز که در آن ها آلمان نقش ویژه ای دارد، هیچ انتقادی وجود نخواهد داشت. موضع آلمان در قبال ترکیه مدت هاست که مداراگرانه بوده، اما در برابر فرانسه و سایر کشورهای اتحادیه اروپا و ناتو نظرات انتقادی در مورد اقدامات ترکیه در شمال سوریه ارائه کرده اند. این بار احتمالاً اصلاً این اتفاق نخواهد افتاد.
پس کردها بهای گسترش ناتو در شمال را می پردازند؟
بله، توافق ترکیه، فنلاند و سوئد دقیقا همین را نشان می دهد. کشورهای آینده ناتو تا حد زیادی به خواسته های ترکیه سر تسلیم فرود آورده اند و قبلاً اعلام کرده اند که فعالان کرد را که ترکیه آنها را “تروریست” نامیده است – علیرغم اینکه در ترکیه با شکنجه و احکام زندان طولانی مدت روبرو هستند – به ترکیه تحویل خواهند داد.
سوئد و فنلاند به ناتو می‌پیوندند: سرنوشت سیاستمداران و فعالان کرد در تبعید چه خواهد شد؟
استرداد مظنونان تروریستی، یعنی اعضای اپوزیسیون، برای اردوغان بسیار مهم است.
این برای «بازاریابی» داخلی مذاکرات اردوغان مهم خواهد بود. سوال این است که سوئد و فنلاند چگونه با سیاستمداران و فعالان کرد در تبعید برخورد می کنند. در این مرحله، من معتقدم که فشارها تشدید خواهد شد. این بدان معناست که اگر این کشورها فعالان را استرداد کنند، اردوغان می تواند آن را به عنوان یک موفقیت در ترکیه معرفی کند و روحیه سرکوبگرانه را نسبت به مخالفان کرد خود در تبعید و اروپا تشدید کند.
آیا این بدان معناست که نه تنها کردها در شمال سوریه، بلکه احتمالا کل مخالفان در تبعید بهای گسترش شمال ناتو را خواهند پرداخت؟
یعنی باید ترسید. ما اهمیت تبعید برای اپوزیسیون دموکراتیک را دست کم می گیریم. آنچه دیگر در ترکیه قابل بیان نیست، اکنون عمدتاً در تبعید اروپایی سازماندهی شده است. حفظ این فضاهای نسبتاً آزاد مهم است. اگر خواهان آینده ای دموکراتیک برای ترکیه هستیم، باید فضاهایی وجود داشته باشد که اپوزیسیون دموکراتیک بتواند متحد شود. اکنون در ترکیه سخت است. از این نظر، من در مورد هزینه ها، نه تنها برای کردها، بلکه برای کل اپوزیسیون دموکراتیک ترکیه بسیار نگرانم. این می تواند در دراز مدت جدی باشد.
پیامدهای توافق ناتو برای مخالفان: “مشکل این است که ما از اقدامات ضد دموکراتیک حمایت می کنیم”
بنابراین خطر برای اپوزیسیون دموکراتیک خارج از کشور هم وجود دارد، آیا آزادی از دست رفته است؟
شما از تمام امور جاسوسی از روزنامه نگاران ترک در تبعید اطلاع دارید. این بدان معناست که حفظ آزادی مهم است. به دلایل حقوق بشری نیز مهم است. ببینید تعریف تروریسم چقدر گسترده است. ده ها تن از اعضای پارلمان و شهرداران به اتهام پوچ تروریسم زندانی شده اند. اگر ما چنین تعاریفی را از تروریسم در گفتگو با ترکیه بپذیریم، ما از اقدامات ضد دموکراتیک حمایت خواهیم کرد. من فکر می‌کنم اساساً دشوار است در کاری شرکت کنیم که با «جامعه ارزش‌ها» برای دموکراسی و حقوق بشر، مواضع متفاوتی داشته باشد.
چند سال پیش یک جلسه مشترک کابینه بین دولت های ترکیه و آلمان برگزار شد. در یک تصمیم بسیار مبهم، تعریف ترکیه از تروریسم تا حدی پذیرفته شد
اسماعیل کوپلی
آیا تعریف ترکیه از تروریسم پذیرفته خواهد شد؟
چند سال پیش یک جلسه مشترک بین دولت های ترکیه و آلمان برگزار شد. در یک تصمیم بسیار مبهم، تعریف ترکیه از تروریسم تا حدی پذیرفته شد. در آن زمان این کار دشوار بود، اما خوشبختانه پیامدهای مشخص کمی داشت. این می تواند اکنون تغییر کند: اگر ما تعریف ترکیه از تروریسم را در اینجا بپذیریم و در مورد چنین استردادهایی تصمیم بگیریم، می تواند منجر به اخراج فعالان تبعیدی بیشتری شود که نمی توانند انتظار برخورد قانونی در ترکیه را داشته باشند – اما به خاطر چیزهای بی اهمیت زندانی می شوند. باید بدانیم: شکنجه در زندان های ترکیه در حال افزایش است، این به خوبی مستند شده است.
یک قدم به عقب برویم. پس از اینکه اردوغان آخرین بار به عنوان میانجی عمل کرد، او دوباره در مذاکرات موضع تهاجمی در پیش گرفته است. این را باید چطور توضیح داد؟
ظاهر شدن اردوغان به عنوان یک میانجی بیشتر نمایش بود تا واقعیت. در واقع، او کمتر دلال صلح بود و برای حفظ روابط خوب خود با روسیه و غرب تلاش می کرد.
او می‌توانست این کار را از طریق نقش میانجی فرضی انجام دهد. اما اردوغان در تلاش است دوباره از کارت ملی گرایی در داخل کشور استفاده کند و می خواهد نیروهای کرد را از نزدیک هدف قرار دهد. غرب باید با او دست بدهد و برای رسیدن به این هدف، اردوغان مایل بود گسترش ناتو در شمال را دشوارتر کند.
آیا حضور مجدد او به عنوان یک “مرد قوی”؛ او را در داخل کشور تقویت می کند؟
او تاکنون با این رویکرد تهاجمی و تقابلی کاملاً موفق بوده و توانسته است حداقل به هواداران خود در برابر غرب قدرت نشان دهد. لفاظی های ملی گرایانه در مورد مسئله کردها حمایت بخش مربوطه از رای دهندگان ترکیه را نیز به همراه داشته است. اینکه آیا این بازی این بار موفق می شود یا نه، هنوز مشخص نیست.
آیا رفتار اردوغان در سیاست خارجی را منحرف کردن تمرکز از عدم تعادل داخلی، به ویژه اقتصادی می‌دانید؟
رفتار تهاجمی سیاست خارجی در واقع تلاشی برای کسب امتیاز در داخل و منحرف کردن اذهان عمومی از بحران اقتصادی است که به طور فزاینده ای به یک بحران اجتماعی (به دلیل فقر) تبدیل می شود. اینکه آیا این دوباره مانند سال های گذشته موفق خواهد شد، مشخص نیست.
قدرت اردوغان: «در حال حاضر، انتخابات در ترکیه نه عادلانه است و نه آزاد
به نظر می رسد سیاست اردوغان در حال حاضر آمیزه ای از سرکوب اعضای اپوزیسیون، سیاست نمادین ناسیونالیستی و رفتار قدرت مدارانه در سیاست خارجی است: آیا این ستون ها از ویژگی های او هستند و آیا برای ماندن دوباره در قدرت کافی هستند؟
بله، این ستون ها حداکثر از سال ۲۰۱۵ به بعد به طور کامل مشخصه سیاست اردوغان بوده است. علاوه بر این، جنگ علنی علیه کردها وجود دارد که ترکیه را بیشتر به سمت خودکامگی سوق داده است. این احتمال وجود دارد که این چهار رکن همراه با دستکاری در انتخابات و تقلب در انتخابات که از سال ۲۰۱۵ نیز شاهد آن بوده ایم، برای حفظ قدرت کافی باشد.
اپوزیسیون چگونه می تواند پیروز شود؟
اپوزیسیون باید مدیریت کند (برخلاف سالهای گذشته) تحت تأثیر لفاظی های ملی گرای اردوغان قرار نگیرد و یک جبهه ی دموکراتیک گسترده ایجاد کند که طبیعتاً حزب مخالف جناح چپ HDP را نیز در بر بگیرد که طرفدار کردها توصیف شده است. با این حال، در حال حاضر شاهد این موضوع نیستیم.
در صورت انتخاب مجدد رئیس جمهور ترکیه در یک انتخابات عادلانه، وضعیت این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
اردوغان همچنان توسط نیروهای اصلی خود حمایت می‌شود، اما بخش بزرگی از جمعیت ترکیه پیامدهای منفی توسعه اقتصادی را در سالهای اخیر تجربه کرده‌اند. بنابراین می توان فرض کرد که اردوغان به محبوبیتی که در آن زمان او و حزب عدالت و توسعه را به قدرت رساند، دست نخواهد یافت.
این یعنی…؟
در یک انتخابات واقعاً آزاد و منصفانه که در حال حاضر در ترکیه بسیار بعید است، اردوغان قطعاً می تواند حدود ۳۰ درصد از رای دهندگان را بسیج کند. اینکه آیا او بر این اساس در انتخابات شکست خواهد خورد یا نه، بستگی زیادی به این دارد که آیا اپوزیسیون نامزد شایسته ای را معرفی کند یا خیر. اما در حال حاضر، انتخابات در ترکیه نه عادلانه است و نه آزاد.
* اسماعیل کوپلی دانشمند علوم سیاسی و مورخ است. او درگیری ها در ترکیه و خاورمیانه و نزدیک را تحلیل می کند. او برای روزنامه های روزانه و هفتگی مقاله می نویسد. کوپلی مدرک دکترا را از بنیاد رزا لوکزامبورگ دریافت کرد.
