دو سوم از ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، چهارشنبه ۲۳ شهریور بیانیه غیرالزامآور ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان در مورد جمهوری اسلامی را تایید و امضا کردند.
این بیانیه از ایران میخواهد که درباره چرایی اعلام نشدن منشا اورانیوم غنیشده در سه سایت هستهای اعلام نشده این کشور، به آژانس پاسخ دهد.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در آخرین نشست فصلی خود در ماه ژوئن، قطعنامهای راتصویب کرد که در آن «نگرانی عمیق» این شورا از عدم همکاری ایران با آژانس، ابراز شده بود. در این قطعنامه از تهران خواسته شده بود تا «بلافاصله» با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند.
ایران از آن موقع ضمن اتهام رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به سیاسیکاری و تاثیرپذیرفتن از اسرائیل، در واکنش به آن قطعنامه شورای حکام آژانس رویکردی تقابلی را در پیش گرفته است که اکنون این نهاد بینالمللی مستقر در وین میگوید که از آن زمان تاکنون هیچ پیشرفت و تعاملی از سوی ایران صورت نگرفته است.
به جای تصویب یک قطعنامه جدید در نشست فصلی ماه جاری شورای حکام، چهار کشور پشت قطعنامه ژوئن – ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان – بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن حمایت مجدد از آن متن را تایید و تلاش کردند تا آنجا که امکان دارد برای وارد آوردن فشارهای بینالمللی علیه تهران دیگر کشورهای عضو را با خود همراه کنند.
در بیانیه مشترک ارائه شده از سوی آلمان آمده است: «از ایران میخواهیم فورا برای انجام تعهدات قانونیاش اقدام کند و بدون تأخیر، پیشنهاد مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی جهت تعامل بیشتر برای شفافسازی و حل و فصل همه مسائل پادمانی باقیمانده را بپذیرد.»
فهرست ارائه شده از سوی آلمان نشان میدهد که ۲۳ کشور عضو شورای حکام از این بیانیه حمایت میکنند. ۱۲ کشور شامل آرژانتین، برزیل، مکزیک، مصر، آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، مالزی، سنگال و ویتنام، اما این بیانیه را امضا نکردهاند.
تعداد کشورهایی که بیانیه چهارشنبه را امضا کردهاند نسبت به ۳۰ کشوری است که به قطعنامه ژوئن رای مثبت دادند، کمتر است. در زمان قطعنامه ژوئن، تنها روسیه و چین با آن مخالفت کرده بودند. این دو کشور از بیانیه مشترک روز چهارشنبه نیز حمایت نکردند. هند و پاکستان در ماه ژوئن رای ممتنع داده بودند. لیبی نیز از ممتنع در زمان صدور قطعنامه به حمایت از بیانیه مشترک در ماه سپتامبر تبدیل شد.
بیانیه مورد تایید ۲۳ کشور عضو شورای حکام در حالی ارائه شده که قدرتهای غربی میگویند، موضوع اورانیوم غنیسازی شده ایران، به مانعی در مذاکرات احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرتهای جهانی تبدیل شده است، زیرا تهران اکنون به دنبال مختومه شدن تحقیقات آژانس به عنوان بخشی از این مذاکرات است.
این سه قدرت اروپایی شنبه نیز ضمن ابراز نارضایتی خود گفته بودند که این گفتوگوها برای احیای توافقی که اکنون به شدت به خطر افتاده، بهدنبال زیادهخواهیهای ایران به بن بست رسیده است.