جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، برای اولین بار به طور علنی تهدید کرد در صورت حمله اسرائیل به رفح در جنوب غزه، ارسال تسلیحات به این کشور را متوقف خواهد کرد. وی روز چهارشنبه در مصاحبهای با شبکه سیانان گفت: «من به وضوح گفتم که اگر آنها به رفح حمله کنند،… من سلاح نمیفرستم».
بایدن همچنین به این موضوع اذعان کرد که بمبهای آمریکایی که به اسرائیل داده شدهاند، در حملات هفتماهه اسرائیل برای نابودی حماس، غیرنظامیان غزه را به کام مرگ کشانده است. وی گفت: با این حال، تسلیحات دفاعی مانند سیستم ضد موشکی گنبد آهنین همچنان برای اسرائیل تأمین خواهد شد.
مذاکرات بین حماس، اسرائیل و دیگر کشورها در قاهره برای دستیابی به آتشبس ادامه دارد. اما حماس اعلام کرد که هیچ امتیاز بیشتری به اسرائیل نخواهد داد و دولت این کشور را به سوءاستفاده از مذاکرات به عنوان پوششی برای حمله به رفح متهم کرد.
مقامات آمریکایی پیشتر به اسرائیل اعلام کرده بودند اگر ارتش اسرائیل به حمله به رفح ادامه دهد، ممکن است ارسال محمولههای بیشتر تسلیحاتی به این کشور به حالت تعلیق درآید. این اقدام به عنوان یک تغییر اساسی در روابط بین دو کشور تلقی میشود.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، روز چهارشنبه تأیید کرد که دولت بایدن ارسال هزاران بمب سنگین به اسرائیل را به حالت تعلیق درآورده تا از تهاجم اسرائیل به این شهر جلوگیری شود.
آستین در جلسه سنا گفت: «از همان ابتدا بهصراحت اعلام کردهایم که اسرائیل بدون اینکه برای محافظت از غیرنظامیان موجود در منطقه جنگی تلاش کند، نباید حمله گستردهای به رفح انجام دهد.»
وی افزود: «با توجه به شرایط موجود، ما ارسال یک محموله مهمات سنگین را تعلیق کرده ایم. هنوز تصمیم نهایی درباره این محموله گرفته نشده است.»
گیلاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، در واکنش به تصمیم آمریکا برای تعلیق برخی محمولههای تسلیحاتی، آن را «بسیار ناامیدکننده» و ناراحتکننده خواند و ابراز تردید کرد ایالات متحده عرضه سلاح به اسرائیل را متوقف کند.
او گفت: جو بایدن نمیتواند ادعا کند شریک ما در هدف نابودی حماس است و در عین حال در ارائه امکاناتی که برای نابودی حماس مورد نیاز است، تاخیر ایجاد کند.
تعلیق ارسال تسلیحات، واکنش سریع رهبران جمهوریخواه را نیز به دنبال داشت.
مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، و میچ مککانل، رهبر جمهوریخواهان سنا، در نامهای به بایدن نوشته اند: «اسرائیل با تهدیدی موجودی و چندجانبه روبرو است و اختلاف نظر بین آمریکا و اسرائیل در این زمان خطرناک، میتواند دشمنان اسرائیل را جسورتر کند و اعتماد دیگر متحدان و شرکای ایالات متحده را تضعیف کند.»
این تصمیم دولت بایدن، مورد حمایت دموکراتهای مترقی قرار گرفت، از جمله سناتور کریس ون هولن.
مقامات آمریکایی تاکید کردهاند که این تعلیق یکباره نخواهد بود و اگر تهاجم به رفح ادامه یابد، ارسال سایر محمولههای تسلیحاتی نیز ممکن است به تعویق بیفتد. به عنوان مثال، یک محموله شامل ۶۵۰۰ بمب JDAM که بمبهای «کور» را به سلاحهای هدایت شونده دقیق تبدیل میکند، نیز با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
یک مقام آمریکایی با اشاره به بمبهای ۲۰۰۰ پوندی گفت ما به طور خاص روی استفاده از این بمبها و تأثیر آنها در مناطق پرتراکم شهری متمرکز هستیم.
سخنگوی ارتش اسرائیل تلاش کرد اهمیت تأخیر در ارسال محموله را کماهمیت جلوه دهد اما این اقدام آمریکا به عنوان یک لحظه مهم در سیاستهای این کشور محسوب میشود.
گزارش ها نشان میدهد یک بمب JDAM ساخت آمریکا در حمله هوایی ماه مارس در جنوب لبنان که منجر به کشته شدن هفت نفر از امدادگران شد، استفاده شده است. بررسی بقایای محل حمله نشان داد که قطعات ترکش یک بمب ۲۲۷ کیلوگرمی اسرائیلی MPR و اجزای JDAM که بمب را به سیستم هدایت متصل میکند، در کنار بقایای موتور آن یافت شده است.
دولت آمریکا از به کار بردن عبارت «خط قرمز» خودداری کرده، اما می گوید بایدن در مکالمه تلفنی ۴ آوریل با بنیامین نتانیاهو تاکید کرده حمله به رفح باعث بازنگری جدی در روابط دو کشور خواهد شد.
مقامات آمریکایی اصرار دارند این توقف به دلیل نگرانیهای حقوقی نیست، بلکه یک تصمیم سیاسی است. دولت بایدن نگران است چنین ارزیابیهای حقوقی ممکن است علیه اسرائیل در دادگاه کیفری بینالمللی و دیوان بینالمللی دادگستری به کار رود.
یک سخنگوی نظامی اسرائیل تلاش کرد تأخیر در ارسال محموله سلاح ها را کوچک جلوه دهد و گفت اختلافات بین متحدان باید «پشت درهای بسته» حل شود.
روز سهشنبه، نیروهای اسرائیلی کنترل بخش فلسطینی گذرگاه مرزی رفح میان غزه و مصر را به دست گرفتند، راه نجاتی حیاتی که اکنون بسته شده است. مقامات اسرائیل گفتند این اولین گام برای تهاجم کامل به شهر رفح است، حملهای که بایدن سعی دارد از آن جلوگیری کند.
شهردار رفح، احمد الصوفی، در روز چهارشنبه هشدار داد که این شهر جنوبی «در آستانه یک فاجعه انسانی بیسابقه» قرار دارد و از جامعه بینالمللی خواستار کمک شد. او گفت: «صدای نالههای بستگان افراد بیگناهی که از بین رفتهاند، خانوادههایی که از هم پاشیدهاند، و خانههایی که به خاکستر تبدیل شدهاند، در خیابانهای شهر طنینانداز است.»
ادامه جنگ در رفح
نیروهای حماس روز چهارشنبه در شرق رفح با نیروهای اسرائیلی درگیر شدند، همچنین درگیریهایی میان نیروهای جهاد اسلامی و ارتش اسرائیل رخ داد. شلیک گلولههای تانک های اسرائیلی و حملات هوایی باعث کشته و مجروح شدن تعدادی از مردم رفح شده است. سازمان ملل متحد و گروههای بشردوستانه هشدار دادهاند که حمله گسترده به رفح میتواند به یک فاجعه انسانی منجر شود.
نتانیاهو زیر فشارهای متضاد، جنگ در رفح تا کجا جلو خواهد رفت؟
رویترز در گزارشی نوشت: بنیامین نتانیاهو در مواجهه با فشارهای متضاد داخلی و خارجی، در حال بررسی دامنه جنگ در رفح است، عملیاتی که امید به بازگرداندن گروگانهای اسرائیلی را پیچیده میکند.
تظاهرات خیابانی علیه دولت توسط خانوادهها و حامیان بیش از ۱۳۰ گروگان که همچنان در غزه نگه داشته شدهاند، به امری دائمی تبدیل شده است. معترضان خواستار توافق آتشبس با حماس برای بازگرداندن گروگانها هستند. در همین حال، دیگران از دولت و نیروهای دفاعی اسرائیل میخواهند که عملیات رفح را علیه نیروهای باقیمانده حماس ادامه دهند. این عملیات این هفته با حملات هوایی و نبردهایی در حومه شهر آغاز شد.
این فشارهای متضاد، اختلافات در کابینه نتانیاهو را منعکس میکند؛ جایی که وزرای میانهرو نگران از دست دادن حمایت واشنگتن بهعنوان حیاتیترین متحد و تأمینکننده تسلیحات اسرائیل هستند، در حالی که ملیگرایان مذهبی تندرو مصرانه خواهان پاکسازی نوار غزه از حماس هستند.
این هفته، حماس برای نتانیاهو یک معضل ایجاد کرد. این گروه اعلام کرد پیشنهاد آتشبس میانجیگران مصر و قطر را برای توقف درگیریها در ازای تبادل گروگانها با زندانیان فلسطینی پذیرفته است. مقامات اسرائیلی این پیشنهاد را رد کردند و حماس را به تغییر شرایط توافق متهم کردند. با این حال، مذاکرات متوقف نشد و دیپلماسی بینالمللی ادامه یافت؛ بهطوریکه رئیس سازمان سیا، بیل برنز، روز چهارشنبه برای دیدار با نتانیاهو در اسرائیل حضور یافت.
در سطح بینالمللی، اعتراضات علیه عملیات اسرائیل در غزه که به گفته مقامات محلی بهداشتی تاکنون بیش از ۳۴ هزار فلسطینی را به کام مرگ کشانده و سوءتغذیه و بیماری را در این منطقه محاصرهشده گسترش داده است، افزایش یافتهاند.
هفت ماه پس از آغاز جنگ، نظرسنجیها نشان میدهد که دیدگاههای مردم اسرائیل در مورد مبارزه با حماس از زمانی که نتانیاهو برای انتقام حمله ۷ اکتبر تصمیم به سرکوب حماس گرفت، به شدت تغییر کرده است.
در حال حاضر، نتانیاهو کابینه را متحد نگه داشته است، آخرین پیشنهاد آتشبس حماس را رد کرده، و با اعزام مقامات ردهمیانی به قاهره، جایی که میانجیهای مصری بر فرآیند نظارت دارند، مذاکرات را ادامه داده است.
اما خطراتی که نتانیاهو با امتناع از پذیرش توافق، طبق خواسته شرکای تندروی راستگرای خود، با آن مواجه است، روز سهشنبه مشخص شد؛ زمانی که واشنگتن ارسال تسلیحات را به نشانه مخالفت خود با حمله وعدهداده شده به رفح متوقف کرد.
با وجود تصویر نتانیاهو بهعنوان شاهین امنیتی، نخستوزیر باسابقه اسرائیل با یک تصور عمومی گسترده مبنی بر اینکه او مسئول شکستهای امنیتی است که به حماس اجازه داد از خطوط دفاعی اسرائیل در اطراف غزه عبور کند، مواجه است. این موضوع باعث بیاعتمادی در میان بسیاری از اسرائیلیهایی شده است که بهطور کلی از اقدامات شدید علیه حماس حمایت میکنند.
یک نظرسنجی که روز چهارشنبه برای کانال ۱۳ انجام شد، نشان داد ۵۶ درصد اسرائیلیها معتقدند دغدغه اصلی نتانیاهو بقای سیاسی خود او است، در حالی که تنها ۳۰ درصد بر این باورند که دغدغه او آزادی گروگانها است. نظرسنجی دیگری توسط «مؤسسه دموکراسی اسرائیل» نشان داد اندکی بیش از نیمی از جمعیت معتقدند توافق برای نجات گروگانها باید اولویت اصلی دولت باشد، نه هدف از بین بردن بقایای نیروهای حماس.
اما نظرسنجی دیگری توسط «مؤسسه سیاست مردم یهود» نشان داد ۶۱ درصد فکر میکنند ارتش باید بدون توجه به شرایط در رفح عمل کند. نظرسنجی کانال ۱۳ نشان داد ۴۱ درصد از پذیرش این توافق حمایت میکنند، در حالی که ۴۴ درصد مخالف هستند.
در حال حاضر، نتانیاهو به دو تندرو از بلوک ملیگرای مذهبی، یعنی بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، و ایتامار بنغویر، وزیر امنیت، متکی است. هر دو مخالف هرگونه سازش هستند. آنها بارها با بنی گانتز، ژنرال سابق ارتش که پس از حمله ۷ اکتبر به کابینه اضطراری زمان جنگ پیوست و اصلیترین رقیب نتانیاهو در انتخابات جدید است، درگیر شدهاند.
گانتز و همکارش گادی آیزنکوت، دیگر رئیس سابق ستاد ارتش، هر دو دشمن قسمخورده حماس هستند، اما هر دو از بدتر شدن روابط با ایالات متحده نگران شدهاند.
بر خانوادههای گروگانها که بهشدت ناامید شدهاند، احساس خستگی عمیق از وضعیت نامشخص حاکم است و امید به بازگشت سالم بستگانشان بر هر موضوع دیگری ارجح است.