حوادث شهر اهواز، بار دیگر شرایط حساس و نارضایتی های عمیقی را که به ویژه در مناطق ملی ایران به وجود آمده است، آشکار کرد. برخورد حکومت ایران با این نارضایتی ها همچنان استفاده از «منطق» «مشت آهنین» بوده است. در دو روزه ی اخیر، مقامات سیاسی و امنیتی از وزرای دولت گرفته تا مقام های محلی، بر دستگیری عوامل حادثه و مرتبط کردن آن به خارج از مرزهای کشور و قول و تهدید «شناسایی عوامل پشت پرده» فراتر نرفته اند. آن ها بر این تصورند، و یا می خواهند چنین تصویری را به جامعه بدهند که گویا با دستگیری گروهی از محرکان چنین حادثه هایی و اعزام نیروهای نظامی و امنیتی به خیابان ها و محاصره و کنترل مناطق ناراضی و ملتهب، می توانند با «مساله ملی» که نیروی شگرف و در بسیاری موارد مخرب خود را در سال های اخیر در پاره ای از نقاط جهان نشان داده و موجب دگرگونی های غیرقابل پیش بینی شده است، مقابله کنند.
تکذیب ده باره ی نامه ی منتسب به یک مقام سابقا حکومتی نیز به این پرسش پاسخ نمی دهد که چرا یک چنین نامه ای می تواند موجب بروز درگیری و شورش هایی به گستردگی آن چه که در اهواز و مناطق همچوار آن روی داد – و رژیم اسلامی می کوشد دامنه ی آن را هر چه محدودتر نشان دهد – بشود؟
بخش های بزرگی از جامعه ی ایران از حکومت جمهوری اسلامی ایران به شدت ناراضی است و این نارضایتی دلایل مختلف و گسترده ای دارد. در مناطق مرزی و ملی، مسائل ملی و قومی نیز بر مجموعه ی دلایل این نارضایتی ها اضافه شده و وضعیت بغرنجی را پدید آورده است. بی اعتنایی حاکمیت به خواست های ملی و قومی و سرکوب مداوم این خواست ها و همچنین دامن زدن به ناسیونالیسم افراطی از سوی پاره ای از گروه های ملی گرای مرکزنشین، در سوی مقابل نیز به تشدید روحیات و مطالبات ناسیونالیستی قومی و ملی انجامیده و با تحریکات خارجی که قطعا نمی توان منکر آن ها شد، تا مرحله ی خطرناکی تشدید شده است.
هر چند بسیاری از حرکاتی که در ماه ها و سال های اخیر، به نام ملی گرایی انجام شده است، ریشه در فقر و تنگدستی و نارضایتی های عمیق و گسترده مردم زحمت کش در این مناطق دارد، اما نمی توان و نباید از قدرت بسیج و برانگیزندگی، قوم گرایی در هر چهره ی آن چه در مناطق ملی و چه در مناطق مرکزی کشور چشم پوشید. حکومت اسلامی ایران و برخی گروه های «ملی گرا» یی که هر حرکت قومی و ملی را تجزیه طلبانه می خوانند، با نفی حقوق و موجودیت خلق ها و اقوام ایرانی، بر آتش نقار ملی می دمند و در سوی دیگر پاره ای از گروه های روشنفکر وابسته به اقوام و ملیت های ساکن ایران با دامن زدن مداوم به دشمنی میان «فارس» ها و دیگر اقوام ساکن ایران، سوی دیگر این شمشیر دولبه را تیز می کنند. ادامه ی چنین وضعیتی در شرایط بین المللی بغرنجی که منطقه ی ما را فرا گرفته و توطئه های خارجی و بیرون از مرزها برای دامن زدن به چنین اختلافاتی، می تواند با عمده کردن قوم گرایی به جای دموکراسی، در مقابله با حکومت اسلامی ایران، کشور ما را به همان سمتی ببرد که در دو دهه ی اخیر برخی کشورها را در آسیا و شرق اروپا برده و قربانی خود ساخته است.
حوادثی نظیر آن چه که در روزهای گذشته در شهر اهواز روی داد، نشان دهنده آن است که نباید به رفتن حوادث در مسیری کمک کرد که ناسیونالیسم و قوم پرستی و دشمنی اقوام و ملیت ها را به جای دموکراسی و مبارزه با استبداد بنشیند. ادامه ی این روند، قطعا به مبارزه ملت های تحت ستم ساکن ایران با «فاشیست های جمهوری اسلامی» محدود نمانده و به رودررویی با «فاشیست های فارس» خواهد انجامید. منافع و مبارزه مشترک همه اقوام ساکن ایران امروز در برکناری حکومت اسلامی و نشاندن یک حکومت دموکراتیک به جای آن است.
این نکته حائز اهمیت است که مبارزه دموکراتیک اگر به خواست ها و حقوق پایمال شده مناطق ملی در ایران بی توجه بماند، نه تنها مبارزه دموکراتیک نیست، بلکه در رویارویی با قوم گرایی و ناسیونالیسم افراطی سرانجام شکست خواهد خورد. از همین رو مسئولیت مشترک روشنفکران همه خلق ها و اقوام ایران و نیز احزاب و گروه های سیاسی آن هاست که با وفاداری به دموکراسی به عنوان خواست و نیاز تاخیرناپذیر امروز جامعه ی ایران، چنان تصویری از این دموکراسی را به دست بدهند که همه ی ملیت ها و اقوام ساکن ایران اطمینان یابند حقوق ملی و قومی آن ها در این دموکراسی و حکومت دموکراتیک آینده ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت. بدیهی است دفاع از چنین حقوقی نمی تواند تنها وعده ای برای آینده و حکومت آینده ایران باشد، بلکه در مبارزه جاری اقوام و ملل ایرانی برای خواست ها و مطالبات ملی و قومی خود نیز آن ها باید روشنفکران آزادی خواه و احزاب سیاسی و دموکرات کشور را در کنار خود حس کنند تا آتش سرکش قوم پرستی افراطی مهار شود و مبارزه دموکراتیک با استبداد حاکم از مسیر صحیح منحرف نگردد.
