جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

آیا احزاب کورد مخالف جمهوری اسلامی در عراق سرنوشت مجاهدین خلق را خواهند داشت؟ – شامل میرزا

 مجاهدین خلق ایران زمانی بە عنوان قدرتمندترین اپوزسیون جمهوری اسلامی شناختە میشد. با استقرار  تدریجی جمهوری اسلامی در دهە ۶٠ قدرت مجاهدین در داخل ایران رو بە افول نهاد و بیشتر خانەهای تیمی افراد مجاهدین خلق در تهران و شهرهای بزرگ ایران شناسایی و مورد حملە قرار گرفتند.  چند سال بعد رهبری سازمان با انتقال فرماندهی خود بە داخل عراق بە جذب نیرو در داخل ایران پرداخت و این زمانی بود کە ایران و عراق در اوج جنگ هشت ساله بودند. صدام حسین با در اختیار گذاشتن کمپ اشرف در ٨٠ کیلومتری مرز ایران در شهر خالص سعی در تجهیز نظامی این نیرو در مقابل ایران نمود و مجاهدین خلق  در عملیات بزرگ از مانند فروغ جاویدان در سال ١٣۶٧ بە پیشرفتهای دست یافتند اما  دیری نپاید کە آتش بس بین ایران و عراق و در نتیجە پایان جنگ میز قمار بازی بر سر مجاهیدین  خلق وارونە شد و این سازمان متحمل تلفات جبران ناپذیری شدند . بعد از پایان جنگ ایران و عراق کمپ اشرف همچنان در اختیار مجاهدین خلق باقی ماند اما از آن زمان بە بعد اثری از مجاهدین خلق بە عنوان یک نیروی چالش بر انگیز علیە جمهوری اسلامی دیدە نشد.

 پس از حملە نظامی ائتلاف غرب بە رهبری آمریکا بە عراق، بین مجاهدین خلق و نیروهای ائتلاف قراردادی مبنی بر خلق سلاح مجاهدین خلق بە امضا رسید . بر اساس این قرارداد این سازمان در ازای تحویل سلاحهایش از طرف نیروهای آمریکایی محافظت  می شد. این وضعیت تا سال ٢٠٠٨ ادامە پیدا کرد. بعد از آن حفاظت کمپ اشرف در اختیار نیروهای عراقی قرار گرفت و حکومت جدید عراق متضمن حفاظت از افراد داخل کمپ شد.  در این بحبوحە ایران از افراد مجاهدین خلق خواست کە بە کشور برگردند  کە در نهایت ۴٠٠ نفر از اعضای مجاهدین خلق بە ایران برگشتند و عدەای هم راهی اروپا شدند.

در سال ٢٠٠٩  در پی امتناع مجاهدین خلق بە ورود نیروهای عراقی بە داخل کمپ، نیروهای این کشور بە کمپ اشرف حملە کرد، در این حملە تعدادی از افراد مجاهدین کشتە و تعدای هم دستگیر شدند. در سال ٢٠١١ ارتش عراق برای بار دوم بە کمپ حملە ور شدند و بنابر گزارشهای سازمان ملل ٣۴ نفر از افراد سازمان در این حملە کشتە شدند. بعد از آن دولت عراق یک ضرب العجل زمانی برای خروج مجاهدین خلق از عراق تعیین کرد و از این سازمان خواست تا پایان سال ٢٠١١ خاک این کشور را ترک کنند. بنا بر  اصرار سازمان ملل ضرب العجل خروج مجاهدین یک سال بە تعویق افتاد تا در نهایت در پایان سال ٢٠١٢ کمپ اشرف بعد از چند دهە از کنترل سازمان مجاهدین خلق خارج شد. نمایندە مجاهدین در پاریس در آن هنگام اعلام کرد کە اعضای این سازمان قصد ماندن در عراق را ندارند و آنان خواستار اسکان در کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند. بنابراین توافقات فیمابین افرادبازماندە از  کمپ اشرف میبایستی بە پایگاە نظامی لیبرتی نزدیک فرودگاە بغداد انتقال  تا دوبارە  در یک  یا چند کشور ثالث اسکان دادە شوند.

وضعیت افراد مجاهدین در کمپ لیبرتی از وضعیت آنان در کمپ اشرف بهتر نبود و در آنجا از طرف نیروهای وابستە بە ایران هم مورد تهاجم موشکی قرار گرفتند و چندین نفر از افراد سازمان در کمپ لیبرتی کشتە شدند تا اینکە بلاخرە دولت آلبانی با ورود افراد مجاهدین موافقت کرد و آخرین گروە مجاهدین در سال ٢٠١۶ عراق را بە مقصد تیرانا ترک گفتند.

پشت پردە  هر آنچە در این مدت بر مجاهدین خلق گذشت جمهوری اسلامی ایران قرار داشت کە مقاصد سیاسی خود علیە این سازمان را از طریق پروکسیها و نیروهای نیابتی  وابستە بە خود در عراق بە انجام میرساند.

 با روی کار آمدن بایدن و سیاست چرخش آمریکا در رابطە با ایران و بازگشت احتمالی آن کشور بە برجام و همچنین سرکار آوردن دوبارە تالبان توسط آمریکا، ایران تا اندازەای امنیت خود در مرزهای شرقی را تضمینی احساس میکند . در عراق نیز کە جمهوری اسلامی نفوذ کلانی دارد و این نفوذ توسط نیروهای نیابتی خود دارد اعمال میشود و اخراج مجاهدین خلق هم از همین راە برای ایران امکان پذیر شد. حالا در مرزهای غربی اندک تهدیدی کە احساس میکند در آیندە ممکن است برای آن کشور دردسر ساز باشد یکی حکومت منطقەای کوردستان و دیگری احزاب مخالف جمهوری اسلامی مستقر در کوردستان عراق میباشد. هر چند هیچ کدام از این احزاب و حتی حکومت منطقەای کوردستان در حال حاضر خطر بالقوەای برای جمهوری اسلامی ایران محسوب نمیشوند، اما جمهوری اسلامی سعی در اقدام پیشگیرانە برای دفع احتمال خطر در آیندە را دارد  کە ابتدا با از بین بردن کوردهای مخالف خود توسط کوردهای عراق و بعد خود کوردهای عراق در مرحلە بعدی.

سیاست جمهوری اسلامی در این باب کمی متفاوت از آنچە در مورد مجاهدین خلق در عراق انجام شد بە نظر میرسد. در ابتدا جمهوری اسلامی میخواهد کە همان سناریو ی مجاهدین را در مورد نیروهای کورد مخالف خود در کوردستان انجام دهد اما اینبار نە توسط عوامل نیابتی بلکە از طریق حکومت منطقەای کوردستان و با بکارگیری اهرمهای فشار از جملە اهرمهای اقتصادی، سیاسی و با استفادە از شکافهای سیاسی موجود در این بخش از کوردستان.

اما جمهوری اسلامی در این مورد دچار اشتباە راهبردی شدە است  اگر بە این نتیجە رسیدە باشد کە میتواند نیروهای کورد مخالف ایران را همانند مجاهدین خلق بە آلبانی یا هر کشور دیگری بفرستد. یکی اینکە حکومت منطقەای کوردستان اگرچە در مقابل ایران از موضح ضعیفتری برخواردار است اما حکومت منطقەای کوردستان حکومت چندان متمرکزی هم نیست کە اگر ایران بخشی را وادار بە اجابت سیاستهای خود کند این بە معنای سیاست کلی در کوردستان عراق باشد. اگر حکومت کوردستان  بە فرض قبول کند کە بە ایران در اخراج نیروهای کورد مخالف ایران کمک کند همیشە بخشی در کوردستان وجود دارند کە سیاستهای حکومت کوردستان را نادیدە بگیرند بدون هیچ گونە عواقب سیاسی، زیرا این نیروها از قدرت کافی برای بە چالش کشیدن سیاستهای حکومت کوردستان برخوردار هستند.  پس بنابراین این حکومت منطقەای کوردستان  توان لازم برای اخراج نیروهای کورد مخالف جمهوری اسلامی را ندارد و اگر هم داشتە باشد با چالشهای جدی روبرو خواهد شد.

دوم اینکە اگر بە فرض یک ارادە در کوردستان عراق برای اخراج نیروهای کورد مخالف ایران وجود داشتە باشد باز امکان جدا کردن این نیروها از کوردستان امکان پذیر نیست، زیرا این نیروها همانند مجاهدین خلق نیستند کە هیچ گونە رابطەای با سرزمین و مردم آن  نداشتە باشد. اگر مجاهدن خلق بە فرض با مردم و سرزمین دیالە و خالص هیچ گونە پیوند فرهنگی و حتی مذهبی نداشتند، پیوند بین احزاب کورد در کوردستان  عراق از این قاعدە مستسثنا است . پیوندهای تاریخی، فرهنگی و سیاسی ڕیشە  بسیار طولانی  و محکمی دارند کە بعید بە نظر میرسد بە آسانی بتوان آن را  ریشە کن کرد.

سوم اینکە اگر برای مجاهدین خلق بعد از اشرف و لیبرتی دیگر جایی برای ماندن نبود. در کوردستان بطور تاریخی  کوهستان ها همیشە مامنی  برای احزاب مخالف  بودە است و راز ماندگاری جریانهای سیاسی تا بە امروز  هم همین کوهها بودە اند نە کمپهایی کە اکنون در آن ساکن هستند.

در حین حال اگر ایران  تا بە امروز توانستە است از طرق حکومت منطقەای کوردستان کنترل این احزاب در دست داشتە باشد، بعد از کندن  احتمالی این احزاب از کمپهایشان  واستقرار آنها در کوه های مرزی، دیگر نە حکومت اقلیم و نە حکومت ایران توانایی کنترل این نیروها را نخواهند داشت. در عین حال یکی از مسئلەهایی کە مردم کوردستان در ایران را  تا اندازە از دست احزاب کورد رنجانیدە است همین کمپ نشینی بودە است. گمان میرود با  احتمال پایان کمپ نشینی احزاب، مردم و جوانان ناراضی  بیشتری بە صفوف این احزاب بپیوندند کە بە نظر میرسد جمهوری اسلامی در محاسبات خود آنها را بە حساب نیاوردە است و یا دست کم گرفتە است.

 مزید بر این، یکی از نقاط ضعف احزاب کوردی همیشە عدم اتفاق و همگرایی و اتحاد  بین-گروهی و درون-گروهی علیە جمهوری اسلامی بودە است. کشاندن این احزاب بە کوه ها و از آنجا کە محدودە مرزی کە در آن امکان ماندگاری داشتە باشند محدود بە کوههای قندیل و چند ڕشتە کوە میان ایران و عراق میشود. این امر امکانی فراهم خواهد ساخت کە احزاب کوردی کە تا بە حال در مواجهە با هم بودند حال با  درک خطر احساس خطر جدی همگرایی بیشتری بین شان ایجاد شود امری کە جمهوری اسلامی ممکن است کمتر بە آن توجە کردە باشد.

[email protected]

https://akhbar-rooz.com/?p=125992 لينک کوتاه

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

خبر اول سايت

آخرين مطالب سايت

مطالب پربيننده روز


0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x