تشکیل شورای ناتو-اوکراین؛ زلنسکی ناراضی است
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، که از مشخص نشدن برنامه زمانی برای عضویت کی‌یف در ناتو ناراضی است برای شرکت در اجلاس رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به ویلنیوس لیتوانی رسیده است. پیشتر ینس استولتنبرگ در کنفرانس خبری خود اعلام کرد که اجماع در ناتو حاکی از آن است که زمان عضویت کامل اوکراین در این سازمان هنوز نرسیده است. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، نیز پیشتر گفته بود تا زمانی که اوکراین در حال جنگ با روسیه است، امکان پیوستن کی‌یف به ناتو وجود ندارد، چون طبق اساسنامه این سازمان باقی کشورهای عضو را نیز عملا در وضعیت جنگی قرار خواهد داد.
دبیرکل ناتو در اولین روز برگزاری این اجلاس از تشکیل «شورای تازه ناتو-اوکراین» خبر داد و گفت برنامه چند ساله جدیدی برای کمک به گذار اوکراین به کشوری آماده برای پیوستن به ناتو وضع شده است. به گفته وی شورای ناتو-اوکراین محلی است که اعضای این سازمان و اوکراین به عنوان اعضای برابر با یکدیگر ملاقات خواهند کرد. قرار است اولین جلسه این شورا، فردا چهارشنبه در حاشیه اجلاس ناتو برگزار شود.
رئیس جمهوری اوکراین که برای شرکت در اجلاس ناتو در ویلنیوس لیتوانی است موضع متحدان خود در ناتو را به معنی «عقب افتادن» عضویت اوکراین در ناتو برای مدت نامعلوم می‌داند. رئیس جمهوری اوکراین خودداری ناتو از مشخص کردن جدول زمانی برای عضویت اوکراین را «مضحک و بی‌سابقه» خوانده است. انتظار می‌رود آقای زلنسکی در اولین جلسه شورای ناتو-اوکراین درباره این موضوع «به صراحت» صحبت کند. اجلاس رهبران ناتو امروز سه‌شنبه در ویلنیوس لیتوانی آغاز شده است و برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با حمله روسیه از جمله دستور کارهای این نشست است. این در حالی است که اعضای ناتو در مورد نحوه رسیدگی به درخواست اوکراین برای پیوستن به آن اختلاف نظرداشته‌اند. ینس استولتنبرگ تاکید کرد که اوکراین زمانی که کشورهای عضو «موافقت کنند و شرایط مورد نظر تامین شود» به ناتو می‌پیوندد. او گفت که روند عضویت اوکراین به این سازمان از دو مرحله به یک مرحله کاهش یافته و این موضوع مسیری روشن را برای عضویت در ناتو پیش پای اوکراین گذاشته است. به گفته آقای استولتنبرگ این اولین بار است که ناتو لزوم وجود «یک برنامه اقدام» را در روند عضویت این سازمان حذف کرده است.
به گفته دبیرکل ناتو مدرنیزه شدن موسسات و سازمان‌های دفاعی و امنیتی اوکراین و تقویت دولتمداری و مبارزه با فساد در این کشور از شروط لازم برای عضویت کی‌یف در ناتو است. به گفته آقای استولتنبرگ این شرایط درباره تمامی کشورهایی که به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی پیوسته‌اند صادق است. او در عین حال با تاکید بر لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه دفاعی گفت ناتو می‌خواهد ۳۰۰ هزار نیروی دفاعی در حد اعلای آمادگی داشته باشد و انتظار دارد که سال آینده تعداد کشورهای عضو این سازمان که دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به بودجه دفاعی خود اختصاص می‌دهند، بیشتر شود.
بیانیه ناتو درباره اوکراین؛ چشم‌انداز مشروط عضویت در آینده
اعضای ناتو در بیانیه تصویب شده خود در نشست ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، اعلام کردند که پیمان ناتو به اوکراین که هدف تجاوز نظامی حمله روسیه قرار گرفته است، امیدواری می‌دهد که در ائتلاف دفاعی جای دارد، اما دعوت رسمی از این کشور برای عضویت در این پیمان را مستلزم تحقق شرایطی می‌داند. در متن بیانیه آمده است: «آینده اوکراین در ناتو است. ما بار دیگر بر تعهد خود مبتنی بر نشست بخارست در سال ۲۰۰۸ تاکید می‌کنیم که اوکراین به عضویت ناتو (…) درخواهد آمد.» با این حال این پیمان نظامی جدول زمانی مشخصی را برای عضویت اوکراین تعیین نکرده است. بر اساس این بیانیه، ناتو تنها در صورتی قادر خواهد بود که اوکراین را برای پیوستن به این پیمان دعوت کند “که متحدان موافق باشند و پیش‌شرط‌ها برآورده شده باشند”. به طور مشخص برای نمونه از “دیگر اصلاحات لازم در حوزه دموکراسی و بخش امنیتی” نام برده شده است. این محدودیت به ملاحظات کشورهایی مانند آلمان و آمریکا بازمی‌گردد. در طول مذاکرات آنها اصرار داشتند که پیوستن به ناتو باید همچنان منوط به تحقق پیش‌شرط‌ها باشد. برای مثال، طبق استانداردهای این پیمان نظامی، ارتش باید تحت یک سیستم نظارتی غیرنظامی و دموکراتیک قرار گیرد. یکی دیگر از دلایل عدم دعوت از اوکراین، نگرانی از واکنش غیرقابل پیش‌بینی روسیه است که تلاش می‌کند با جنگ علیه اوکراین، مانع از پیوستن این کشور به ناتو شود.
به گزارش دویچه وله، به عنوان یک مصالحه، کشورهای ناتو اکنون موافقت کرده‌اند که به اوکراین قول دهند که خارج از روند معمول عضویت این کشور را بررسی کنند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان ناتو گفت: «این امر روند الحاق اوکراین را از یک فرآیند دو مرحله‌ای به یک فرآیند یک مرحله‌ای تبدیل می‌کند.»
دبیرکل ناتو، بر پایه این بیانیه، اوکراین را به وضوح در مسیر عضویت می‌بیند. استولتنبرگ گفت: «ما همچنین به صراحت اعلام کرده‌ایم که به محض توافق هم‌پیمانان و برآورده شدن پیش‌شرط‌ها، دعوت نامه‌ای برای اوکراین صادر خواهیم کرد. این یک بسته‌ای قوی برای اوکراین و راهی روشن به سوی عضویت در ناتو است.»
ولودیمیر زلنسکی پیشتر از “مردد بودن” و “ضعف” ناتو در رابطه با پیوستن کشورش به این پیمان نظامی انتقاد کرده بود. او روز چهارشنبه در حساب شخصی‌اش در توییتر نوشت که این ضعف “ارعاب” روسیه علیه کشورش را تشویق می‌کند. رئیس‌جمهوری اوکراین اضافه کرد: «به نظر می‌رسد هیچ تمایلی برای دعوت از اوکراین برای پیوستن به ناتو یا عضویت آن در ائتلاف وجود ندارد». او این امر را که هیچ جدول زمانی برای پیوستن اوکراین وجود نداشته باشد، “بی‌معنا” خوانده و اضافه کرد: «تردید یک ضعف است.»
مکرون: به اوکراین موشک‌های دوربرد ارسال می‌کنیم
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در اولین روز از نشست سران کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» اعلام کرد که پاریس موشک‌های دوربرد «اسکالپ» به اوکراین تحویل می‌دهد. مکرون، سه‌شنبه ۲۰ تیر پس از سفر به ویلینوس، پایتخت لیتوانی محل برگزاری نشست ناتو گفت: «درصدد ارسال موشک‌هایی به اوکراین هستیم که از توانایی ضربات کاری و عمیق برخوردارند.» او تاکید کرد که «مهم است در نشست کنونی ناتو به طور یکپارچه و متحد از اوکراین اعلام حمایت کنیم.»
دیمتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین هم در واکنش به این تصمیم فرانسه اظهار داشت، تصمیم مذکور اقدامی «نادرست» است که مسکو را وادار به اتخاذ «اقداماتی واکنشی» در جنگ اوکراین می‌کند. او به خبرنگاران گفت: «از نظر ما این تصمیم (فرانسه) پیامدهای وخیمی بر اوکراین خواهد داشت.»
از سویی، منابع دولتی آلمان، اعلام کردند که برلین به‌زودی کمک نظامی ۷۰۰ میلیون یورویی در اختیار اوکراین قرار می‌دهد. این منابع دوشنبه تصریح کردند که دولت آلمان در نشست دو روزه کنونی ناتو یک بسته بزرگ کمک‌های نظامی به اوکراین ارسال خواهد کرد. آلمان دومین کشور ارسال‌کننده کمک‌های نظامی به اوکراین پس از آمریکا به‌شمار می‌رود. برلین در ۱۳ می گذشته اندکی پیش از سفر ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین به آلمان از کمک ۲.۷ میلیارد یورویی به کی‌یف خبر داد. پس از حمله روسیه به اوکراین، آلمان رویکرد بی‌طرفی نظامی اتخاذشده پس از جنگ دوم جهانی را کنار گذاشت و کمک‌های نظامی گسترده‌ای از جمله هلیکوپتر و سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته در اختیار اوکراین قرار داد. برلین همچنین اوایل سال جاری میلادی با هدف تقویت قدرت دفاعی ارتش اوکراین، تانک‌های «لئوپارد» به این کشور ارسال کرد.
