نازک بین- طبق معمول یک شرکت ساختگی ولی دارای مجوز قانونی از ثبت شرکتها، که مالک آن به گفته نیروهای پلیس از سربازان فراری بوده و کارت پایان خدمت نداشته ،سر مردم کلاه گذاشت. (در مرحله اتهام،هنوز حکمی برای جرمی صادر نشده). در قوانین جمهوری اسلامی ایران،کارت پایان خدمت یکی از مدارک لازم برای ثبت شرکت است. با این وصف، این کلاهبرداری که در مرحله اتهام هست، با سایر کلاهبرداری های بزرگی که بارها قبل از این ماجرا از شهروندان شده ،تفاوت دارد. این بار تعدادی از چهره های ورزشی و هنری شناخته شده در جامعه ایران، از طریق تبلیغات برای کمپانی کوروش، در معرفی و جلب اعتماد مردم نسبت به این شرکت، نقش تاثیر گذار داشته اند. تا جائی در همین ابتدای کار، تعدادی از فریب خوردگان یا همان -مال باختگان- اظهار کرده اند ، حضور چهره های ورزشی و هنری شناخته شده دلیلی برای اعتماد آنان به اصالت این شرکت بوده است.
با اینکه شایعات دیگری در باره نقش تعدادی بیشتری از ورزشکاران و هنرمندان در موضوع کلاهبرداری این کمپانی وجوددارد. اما، وقتی قطعات پازل این کلاهبرداری را کنار هم قرار گیرد. برخی از این شایعات ممکن است واقعیت داشته باشد. در این بین جدای از بقیه سلبریتی ها،چند فوتبالیست دیگری در مظان اتهام قرار خواهند گرفت. این کلاهبرداری در دو حوزه کیفری و حقوقی مورد بررسی است. در ادامه به سخنان و اظهارات مقامهای رسمی پلیس وو کلای دادگستری اشاره می شود. تا بتوان شفافیت لازم را درصورت اثبات جرم، تبعات و آثار آنرا در ارتباط به حوزه ورزش و نقش فوتبالیستهای دخیل در این ماجرا، گمانه زنی کرد:
رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا از ورود این پلیس به پرونده کوروش کمپانی خبر داد. مالک کوروش کمپانی که ادعا می‌کرد آیفون ۲۰ میلیون تومانی می‌دهد و عده‌ای از فوتبالیستها نیز تبلیغ این برند را کرده بودند، در نهایت پا به فرار گذاشت و از کشور خارج شد. سردار حسین رحیمی با اشاره به اینکه در پی تبلیغات خارج از ضوابط و پایین‌تر از قیمت بازار شرکتی با عنوان کوروش کمپانی برای فروش گوشی تلفن همراه، مراتب در دستور کارآگاهان پلیس امنیت اقتصادی قرار داده شد، افزود: «با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که اعضای این شرکت با تبلیغات گسترده و سوءاستفاده از برخی چهره‌های شناخته شده (سلبریتی‌ها) با تبلیغ فروش گوشی تلفن همراه به قیمت پایین با دریافت مبالغی با وعده تحویل ۴۵ روزه اقدام به ثبت نام از شهروندان کرده‌اند .رحیمی با اشاره به اینکه متأسفانه در جریان فعالیت این شرکت برخی افراد سرشناس و شناخته شده اقدام به تبلیغ برای این شرکت کرده‌اند که به اتهامات آنان هم رسیدگی خواهد شد، بیان داشت: «افرادی که اقدام به ثبت نام گوشی از این شرکت کرده‌اند با به همراه داشتن مدارک و مستندات خود به منظور تشکیل پرونده و انجام اقدامات بعدی پلیس امنیت اقتصادی فراجا واقع در ابتدای مرزداران مراجعه کنند. راه اندازی پلیس امنیت اقتصاد دیجیتال به ما این امکان را می‌دهد که با رصدهای صورت گرفته مانع از فعالیت مجرمان در این حوزه شویم.» مال باختگان این کمپانی کذائی می گویند که به خاطر حضور چهره ورزشی وهنری در تبلیغات این کمپانی، به آن اعتماد کرده اند.
رسول کوهپایه‌زاده؛ وکیل دادگستری در گفت‌وگو با دو خبرگزاری ایسنا و تسنیم ،اظهار کرد: درباره موضوع کلاهبرداری موسوم به کوروش کمپانی که با تبلیغات گسترده از سوی چهره‌های سرشناس و مشهور، جمع کثیری از هموطنان مورد فریب و اغفال قرار گرفته‌اند، از ابعاد مختلف حقوقی مسئولیت اشخاص معروف تبلیغ‌کننده، مسئولان صنفی و دولتی، پلیس و مراجع نظارتی قابل بررسی است.وی افزود: با توجه به تغییر و تحول گسترده در زمینه تبلیغات کالا و خدمات، امروزه استفاده از نام و تصویر و محبوبیت برخی از اشخاص و گروه‌های مرجع از جمله بازیگران، ورزشکاران و مجریان تلویزیونی و سایر چهره‌های معروف و مشهور یکی از عوامل و ابزارهای مهم و اساسی در جلب اعتماد مردم و القای تضمین کیفیت کالا، اقناع و تشویق و ترغیب مشتری به خرید کالا و خدمات محسوب می‌شود.
این وکیل دادگستری ادامه داد: به‌گونه‌ای که بدون رضایت این اشخاص هیچ‌کس حق ندارد از چهره و نام و نماد وی در تبلیغات کالا و معرفی خدمات خود استفاده کند. امروزه این امر در حقوق مدرن برای اشخاص معروف و سلبریتی‌ها حقی را ایجاد کرده است که از آن به‌عنوان حق شهرت یا حق جلوت هم نام برده می‌شود.وی ادامه داد: لذا بدون تردید اگر این تبلیغ، تعریف، تمجید، تأیید و تشویق بازیگران و فوتبالیستها و چهره‌های مشهور نبود، بلاتردید تعداد بسیار کمتری از هموطنان ما مورد اغفال و فریب و نهایتاً کلاهبرداری و مال‌باختگی واقع می‌شدند.
این وکیل متذکر شد: از نقطه‌نظر کیفری چنانچه اشخاصی موجبات تشویق و تحریک و ترغیب و تسهیل وقوع جرم را فراهم آورند به‌شرط آنکه با مباشر اصلی جرم وحدت قصد داشته باشند به‌عنوان معاون جرم مجازات خواهند شد.
کوهپایه‌زاده گفت: در موضوع کوروش کمپانی چنانچه شکات یا مدعی‌العموم بتوانند قصد مجرمانه اشخاص مشهور را ثابت کنند این سلبریتی‌ها به‌عنوان معاونت در ارتکاب بزه تحت تعقیب قرار خواهند گرفت. اما در صورت فقدان احراز قصد مشترک با مجرم اصلی، مسئولیت کیفری آنها منتفی است.
وی تأکید کرد: اما در بعد مسئولیت حقوقی و مدنی براساس قوانین و مقررات و اصول کلی و عمومات حقوقی و قواعد فقهی، بی‌تردید تبلیغ‌کنندگان مسئول جبران خسارات وارده‌اند و باید پاسخگو باشند.
این وکیل دادگستری ادامه داد: مطابق ماده ۸ قانون مسئولیت مدنی اشخاصی که در اثر تصدیقات یا انشائات مخالف واقع به حیثیت و اعتبار و موقعیت دیگری زیان وارد آورند، مسئول جبران خسارت دانسته شده‌اند. همچنین ماده ۷ قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان نیز تبلیغات خلاف واقع و اطلاعات نادرست که موجب فریب یا اشتباه مصرف‌کننده شود را ممنوع اعلام کرده است.
کوهپایه‌زاده گفت: مطابق ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی همین قانون استفاده از اسامی عناوین و نشان افراد و مؤسساتی که دارای شهرت هستند به‌نحوی که مصرف‌کننده را فریب دهد از جمله مصادیق تبلیغات خلاف واقع محسوب می‌شود. اما براساس قواعد حقوقی که برگرفته از فقه است، مسئولیت اشخاص تبلیغ‌کننده قابل طرح است.
وی تصریح کرد: از جمله این قواعد قاعده حقوقی تلازم سود و زیان است؛ یعنی از آنجا که اشخاص معروف به‌ازای انجام تبلیغ و تأیید کالا و جلب اعتماد و جذب خریدار از فروشنده پول دریافت می‌کنند .باید پاسخگوی زیان‌های احتمالی ناشی از عمل شان هم باشند.
این وکیل دادگستری گفت: یعنی همان‌طور که سود انجام تبلیغات را دریافت می‌کنند .باید پاسخگوی ضررهای ایجادشده هم باشند، اگر سودی می‌کنند باید خسارت و خطرات ناشی از آن را هم بپذیرند؛ این یک قاعده فقهی است.
کوهپایه‌زاده تأکید کرد: اصل دیگری داریم تحت عنوان اصل منع سوءاستفاده از حق؛ همان‌طور که گفتیم سلبریتی‌ها حق دارند از حق بر شهرت یا حق بر جلوت استفاده کنند و در آگهی‌ها و تبلیغات شرکت کنند و در مقابل آن هم پول دریافت کنند .اما مقابل هر حقی، تکلیف و مسئولیت وجود دارد و مطابق اصل ۴۰ قانون اساسی هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خود را وسیله اضرار به غیر قرار دهد.
وی گفت: قاعده مهم فقهی دیگری هم در این خصوص وجود دارد تحت عنوان قاعده غرور به‌معنای فریفتن به این تعبیر که هرگاه فردی ظاهری فراهم آورد که دیگری به آن اعتماد کند و در نتیجه این اعتماد به وی لطمه‌ای وارد آید غرور یعنی فریفته شدن محقق شده است و بر مبنای این قاعده باید ضرر وارده جبران شود؛ بنابراین هرکس شخصی را به انجام کاری تحریک، ترغیب یا تشویق کند ولو اینکه قصد فریب نداشته باشد ضامن است و قاعده لاضرر همین معنا را ایفاد می‌کند.
این وکیل پایه‌یک دادگستری گفت: در اینجا با توجه به اینکه عقلاً، منطقاً و عرفاً تبلیغات اشخاص مشهور باعث برانگیختن اعتماد و تشویق به خرید شده است مسئولیت آنها مطرح است و باید خسارت وارده را جبران کنند در واقع حمایت از حقوق مصرف‌کننده و برقراری نظم عمومی و جلوگیری از سوءاستفاده از تبلیغات و کسب سودهای کلان در مقابل تحمیل ضررهای عمده اقتضا دارد اشخاص مشهور و چهره‌های تبلیغاتی که موجب فریب و ضرر اشخاص دیگر می‌شوند، عملشان از مصادیق تبلیغات خلاف واقع و موجبات ضمان و مسئولیت مدنی تلقی شود.
سلبریتی ها اعتماد سازی کردند
مهدی اسدی – رئیس انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی – در گفت‌وگو با ایسنا، در رابطه با ماجرای فروش موبایل آیفون توسط شرکت کوروش کمپانی با قیمت بسیار کمتر از قیمت جهانی گفت: این شرکت اصلا دارای مجوز واردات آیفون نبوده و موبایل‌های آیفون را از طریق واردکنندگان داخلی تهیه کرده و در گذشته نیز دو مرتبه دفتر آنها پلمب شد که متاسفانه بنا بر دلایلی که مطلع نیستیم، مجددا بازگشایی شد.وی در رابطه با تبلیغات صورت گرفته از سوی برخی هنرمندان سینما و همچنین ورزشکاران برای این شرکت، گفت: بسیاری از کلاهبرداری‌ها و مشکلاتی که برای مردم و مالباختگان ایجاد می‌شود .به خاطر تبلیغاتی است که با دریافت پول از سوی برخی از سلبریتی‌ها برای این شرکتها صورت می‌گیرد. متاسفانه با اعتمادسازی که از سوی سلبریتی‌ها برای این شرکتها انجام می‌شود، بسیاری از مردم به سادگی این گونه تبلیغات را باور می‌کنند.
