آیا زمان به رسمیت شناختن کشور فلسطین فرا رسیده است؟ این سوال ممکن است گمراه کننده به نظر برسد، زیرا دولت فلسطین در حال حاضر وجود ندارد و احتمال تولد آن حتی یکی از مسائلی است که در بحران جاری در خطر بیشتر به نظر می رسد. با این حال، امروزه ۱۴۰ کشور در سراسر جهان کشور فلسطین را به رسمیت می شناسند. در میان آنها، البته تعداد کمی عضو اتحادیه اروپا هستند. سوئد این کار را زمانی انجام داده بود که قبلاً بخشی از اتحادیه بود، در حالی که هشت کشور دیگر (ازجمله بلغارستان، لهستان و رومانی) آن را قبل از الحاق به رسمیت شناخته بودند. این موضوع با شروع جنگ در غزه که اروپا را با ناتوانی و تفرقه مواجه کرده، مجدداً مطرح شده است.
در آغاز ماه آوریل، این بحث را اسپانیا از سر گرفت و اعلام کرد که کشور فلسطین را تا ماه جولای به رسمیت خواهد شناخت. دولت سوسیالیست پدرو سانچز یکی از منتقدان جنگ اسرائیل است. این اقدام اسپانیا در تقویت بیانیه مشترک منتشر شده در ماه مارس می باشد که در آن اسپانیا، ایرلند، مالت و اسلوونی اعلام کردند که “به نفع صلح و امنیت” آماده هستند تا فلسطین را در “زمان مناسب” به رسمیت بشناسند. اکنون مادرید موضع روشنی اتخاذ کرده است: تا ژوئیه دولت فلسطین را همراه یا بدون دیگران به رسمیت خواهد شناخت.
به طور خلاصه، اتحادیه اروپا در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین بدون نظم و اجماع خاصی پیش می رود. این یک واقعیت قدیمی است که اروپا علیرغم اینکه شریک تجاری اصلی اسرائیل و تامین کننده مالی اصلی تشکیلات خودگردان فلسطین است، دارای قاطعیت لازم نیست. آلمان، به دلایل واضح تاریخی، از انتقاد از دولت یهود پرهیز می کند. کشورهای دیگر نیز مانند مجارستان تحت رهبری ویکتور اوربان، طرفدار اسرائیل (و طرفدار نتانیاهو) هستند.
نتیجه این است که اروپایی به دلیل مواضع بسیار متفاوت دولت هایش نمی تواند صدای خود را به گوش مردم برساند و بنابراین نقشش ضعیف شده است. حتی این ۲۷ کشور که تنها پس از تصمیم آمریکایی ها موفق شدند برای اعمال تحریم های نمادین علیه گروهی از شهرک نشینان خشونت گرای اسرائیلی که در کرانه باختری در اردن فعالیت می کردند به توافق برسند، آشکارا فاقد شجاعت لازم هستند.
جوزپ بورل اسپانیایی، نماینده عالی امور خارجی اتحادیه، تنها کسی است که کلمات قاطع و محکمی را به زبان آورده ، اما این سخنان در خلاُ باقی مانده اند.
دوباره بحث حول مسئله به رسمیت شناختن دولت فلسطین در این زمان، قبل از توافق بین المللی در این زمینه، آغاز شده است. امانوئل ماکرون در ماه فوریه گفت که به رسمیت شناختن یک “تابو” نیست و فرانسه در حال بررسی این موضوع است. تصادفی نیست که این بیانیه که تاکنون تنها بیانیه اینچنینی بوده است به مناسبت و در ادامه سفر عبدالله دوم پادشاه اردن به پاریس منتشر شد که خواستار تعهد بیشتر دولت فرانسه است. باید ببینیم که این تصمیم چگونه، در چه زمانی و در چه زمینه ای انجام خواهد شد.
به رسمیت شناختن کشور فلسطین راهی برای ابراز مخالفت آشکار با استراتژی اسرائیل خواهد بود. این هدف اسپانیا و دیگر کشورهاست. با این حال، می دانیم که محدودیت های جدی وجود دارند و احتمالن هیچ چیز تغییر نخواهد کرد: نه واقعیت فلسطین بدون دولت و نمایندگی سیاسی مشروع، نه روند جنگی که اروپا قادر به تأثیرگذاری بر آن نیست و نه نقش آفرینی پس از جنگ که عمدتاً به آمریکایی‌ها و سعودی‌ها سپرده خواهد شد، در حالی که از اروپا خواسته می‌شود تا در هر زمانی و بطور مستمر برنامه‌های آنها را تأئید کند.
با این وجود، در مواجهه با وسعت فاجعه انسانی در غزه و نابینایی رهبران اسرائیل، علیرغم فقدان چشم‌انداز سیاسی کوتاه‌مدت معتبر، شاید زمان حرکت به سوی راه‌حلی عادلانه فرا رسیده باشد.
به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی همراه با زندگی در صلح و امنیت در کنار یک کشور اسرائیلی در چارچوب مرزهای قبل از جنگ ۱۹۶۷ می تواند بیانگر تجسم این اراده سیاسی حداقلی اما به موقع باشد.
منبع: نشریه L’Obs، فرانسه
