بعد از حدود ھشت ماه از شیوع بیماری کروناویروس حالا می دانیم که بیش از ھشتاد درصد از مبتلایان به شکل خفیف بیماری مبتلا می شوند ولی می توانند بیماری را به افراد دیگر منتقل کنند. بر اساس فلوچارت تشخیصی وزارت بھداشت تنھا افراد پرخطر در صورت بروز علایم بالینی کووید ۱۹ مشمول تست رایگان می شوند و بقیه جمعیت مشکوک به کرونا به استراحت و نوشیدن مایعات توصیه می شوند. راھکار وزارت بھداشت برای اینکه این گروه جامعه سالم را مبتلا نکنند، صرفاً رعایت توصیه ھای بھداشتی است. اما گسترش بیش از حد بیماری در یک ماه اخیر نشان می دھد که این توصیه ھا تا چه حد بی اثر بوده و چگونه به بیمار شدن و مرگ و میر شمار بیشتری از افراد منجر شده است.
آنچه فعلا با آن روبه رو هستیم این است که در ایران برنامه ی مؤثری برای پیشگیری از بیماری کرونا ویروس وجود ندارد و رویکرد توصیه محور وزارت بھداشت در مقابله با این بیماری شکست خورده است. نگاھی به وضعیت اپیدمی نشان می دھد که رویکرد وزارت بھداشت بر خلاف واقعیت ھای موجود جامعه است و با چنین رویکردی، رفتار بیماری شھروندان در مورد کرونا، نیز به گونه ای شکل گرفته که به گسترش بیماری و خطرات آن دامن می زند.
اگر چه وزارت بھداشت ظاھراً به علت کمبود تست ھای تشخیصی کرونا، آزمایش آن را محدود به گروه ھای پرخطر کرده، اما جامعه راه دیگری می رود و برای پذیرش تشخیص بیماری کروناویروس و محدودیت ھا و مزایای آن به شدت متکی بر شواھد آزمایشگاھی است. کارفرماھا عموماً مرخصی دادن به کارگران و کارکنان علامت دار، را مشروط به ارائه نتیجه تست می کنند و بسیاری از مراجعان به مراکز ۱۶ ساعته غربالگری کرونا، می خواھند بر اساس تست مطمئن شوند که علایم شان حتماً مربوط به کووید است تا تشخیص بیماری را بپذیرند و خود را از دیگران جدا کنند. چنین وضعیتی باعث شده افرادی که موفق به انجام تست رایگان در مراکز بھداشت نمی شوند و توان پرداخت ھزینه آن در بخش خصوصی را ندارند بیماری خود را نادیده گرفته و به این ترتیب آلودگی و انتشار بیماری در جامعه به ویژه در محیط کار و خانواده تداوم یابد.
رفتار سلامت/بیماری شھروندان تنھا یک انتخاب فردی نیست، بلکه متأثر از وضعیت اقتصادی، سیاسی و فرھنگی و سیاست ھای بھداشتی ھر کشور نیز ھست. وقتی سلامت جامعه قربانی مصالح اقتصادی می شود و دولت در انجام تکالیفش نسبت به ملت ناتوان است و جامعه را در شیوع یک اپیدمی مرگبار به حال خویش رھا می کند و سیاست ھای بھداشتی اش تابع مصالحی غیر از مصلحت سلامت جامعه می شود، شکل گیری رفتارھای آسیب زا و غیرسالم چندان غیرمنتظره نخواھد بود.
در حال حاضر در سبب شناسی گسترش نگران کننده کووید ۱۹ ،آنکه در مظان اتھام قرار دارد، جامعه ای است که ماههاست رنجور و سوگوار از بیماری و مرگ ناشی از کووید ۱۹ است، و تلاش می شود مقصر اصلی گرفتاری اش جلوه داده شود. حالا بعد از گذشت نزدیک به ھشت ماه از اپیدمی و افزایش شمار مبتلایان و قربانیان، دولت به جای اتخاذ راھکارھای جدی برای کنترل بیماری، تنھا تدبیرش تعیین جریمه برای ماسک نزدن است تا ھر امیدی برای کنترل بیماری بر باد رود.
توسل به راهکاری مثل تعیین جریمه برای ماسک نزدن در واقع گریز از راهکارهای اصلی همچون تعطیلی و قرنطینه، افزایش خدمات تشخیصی وسیع برای کل جمعیت، حمایت از گروه های آسیب پذیر، افزایش بیمارستان های عمومی، آموزش دقیق و درست درباره بیماری و توزیع اقلام بهداشتی به منظور پیشگیری از بیماری است. با توجه به تجربه کشورهایی که در کنترل اپیدمی موفق عمل کرده اند، می توان گفت، تاکید صرف بر ماسک، نه تنها راهکار واقع بینانه ای برای کنترل کرونا نیست بلکه غیرمسوولانه است و باید متوجه خطرات آن بود.
*برگرفته از تلگرام دکتر سیمین کاظمی
