سازمان حقوق بشر ایران؛ ۱۸ مهر ماه ۱۴۰۰: درحالی به استقبال ۱۰ اکتبر (روز جهانی مبارزه با اعدام) می‌رویم که طبق آمارهای ثبت‌شده در سازمان حقوق بشر ایران، از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۲۶ زندانی از جمله یک کودک-مجرم، ۸۳ زندانی با جرایم مربوط به «مواد مخدر» و ۹ زن در ایران اعدام شده‌اند. افزایش شدید میزان اعدام زندانیان مربوط به «مواد مخدر» از آغاز سال جاری میلادی تا زمان انتشار این گزارش مشهود است. همچنین اعدام سه تن از اتباع کشور افغانستان در یک ماه گذشته به ثبت رسیده است.
دهم اکتبر سال ۲۰۲۱ (۱۸ مهر ۱۴۰۰) مصادف است با نوزدهمین سالی که این روز به عنوان روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام به تصویب رسید. «ائتلاف جهانی علیه مجازات مرگ» هرساله یک موضوع را در مورد مجازات مرگ، اعدام‌شدگان و کسانی که در صف اعدام قرار دارند، مطرح می‌کند. موضوع امسال این ائتلاف، زنان و مجازات مرگ در ایران است. سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی جداگانه به موضوع اعدام زنان در ایران از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ پرداخته است.
در ده ماه گذشته، موج اعدام زندانیان در ایران را، حتی شیوع مرگبار ویروس کرونا نیز متوقف نکرد. آمارهای ثبت شده توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهند که از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا کنون، ۲۲۶ نفر در زندان‌های ایران اعدام شده‌اند که از این بین یک کودک مجرم، ۹ نفر زن و ۲۱۷ نفر مرد بوده‌اند.
منابع رسمی و رسانه‌های داخلی در این مدت تنها اعدام ۴۲ تن را اعلام کردند و ۱۸۴ اعدام دیگر که توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده، از طریق منابع معتبر داخلی و مدافعان حقوق بشر بوده است.
- اعدام به اتهامات سیاسی و امنیتی:
در ده ماه نخست سال ۲۰۲۱، هشت زندانی که با اتهامات سیاسی و امنیتی به اعدام محکوم شده بودند، در زندان‌های مرکزی زاهدان، شیبان اهواز و سپیدار اهواز اعدام شدند. اسامی این زندانیان عبارت است از: الیاس قلندرزهی، حسن دهواری، علی مطیری، جاوید دهقان‌خلد، جاسم حیدری، علی خسرجی، حسین سیلاوی و ناصر خفاجیان.
- ادامه اعدام کودک -مجرمان:
جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود حکومت‌هایی است که کودک-مجرمان (افرادی که متهم به ارتکاب جرم در سنین زیر ۱۸ سالگی هستند) را به اعدام محکوم می‌کند.
درطی ده ماه گذشته، اعدام دست‌کم یک کودک-مجرم توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده است. این کودک-مجرم که سجاد سنجری نام داشت، با اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس (اعدام) محکوم شده بود.
پیشتر یکی از نزدیکان سجاد سنجری به سازمان حقوق بشر ایران گفته بود: «مقتول یک سال از سجاد بزرگتر بود. وی قصد تجاوز به سجاد را داشت.»
- افزایش شدید اعدام زندانیان با جرایم مربوط به «مواد مخدر»:
از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون، ۸۳ زندانی از جمله یک زن با جرایم مربوط به «مواد مخدر» در ایران اعدام شده‌اند. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل، تعداد ۱۸ نفر با این اتهام اعدام شده بودند و در سه سال پس از تصویب لایحه جدید مجلس در مورد جرایم مربوط به «مواد مخدر» (۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰) بطور میانگین سالانه ۲۶ نفر با این اتهام اعدام شده بودند.
- افزایش اعدام اتباع کشور افغانستان:
طی یک ماه گذشته، دست‌کم سه زندانی تبعه افغانستان با اتهامات مربوط به «مواد مخدر» در ایران اعدام شدند. این نگرانی وجود دارد که حوادث اخیر افغانستان که منجر به به قدرت رسیدن طالبان شد، اعدام شهروندان افغانستان را تسهیل کرده باشد.
- بیشترین اعدام‌ها مربوط به قصاص هستند:
۱۲۵ نفر از کسانی که در این مدت اعدام شدند با اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس (اعدام) محکوم شده بودند که این میزان نسبت به سال قبل که ۱۶۴ نفر با اتهام «قتل عمد» اعدام شدند، کاهش نسبی را نشان می‌دهد. پس از قتل عمد، اتهامات مربوط به «مواد مخدر» با ۸۳ اعدام بیشترین اتهام اعدام شدگان ده ماه نخست سال جاری را تشکیل می‌داد.
- آمار اعدام‌ها نسبت به سال گذشته:
اعدام‌های ثبت شده توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهد که تعداد اعدام‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته مقداری افزایش داشته است. در مدت مشابه سال قبل، یعنی از اول ژانویه تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰ تعداد ۲۰۹ اعدام و در مدت مشابه سال ۲۰۱۹، ۲۱۱ اعدام توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده بود.
«ائتلاف جهانی برای مبارزه با مجازات اعدام» در سال ۲۰۰۲ روز دهم اکتبر (۱۸ مهر ماه) را روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام اعلام کرد. این نامگذاری با هدف تلاش برای لغو این مجازات غیر انسانی و بازگشت ناپذیر صورت گرفت و نقطه عطفی در مسیر مبارزه علیه اعدام محسوب می‌شود. این ائتلاف از ۱۴۰ عضو از پنج قاره جهان تشکیل شده است که ۲۰ سازمان از جمله سازمان حقوق بشر ایران شورای راهبردی آن را تشکیل می‌دهند. این شورا وظیفه تعیین سیاست‌های کلی و موضوعات هر ساله این ائتلاف را بر عهده دارد.
گفتنی است، اکنون بیش از دو سوم کشورهای جهان مجازات بی‌رحمانه و غیرقابل بازگشت اعدام را لغو کرده و یا عملا از آن دیگر استفاده نمی‌کنند.
