پاییز و زمستان ۱۴۰۱، کانون نویسندگان ایران بخشی از سختترین روزهای تاریخ خود را از سرگذراند. با بازداشت دو تن از اعضای هیئت دبیران وقت، شمار اعضای زندانی کانون نویسندگان ایران به ۸ تن رسید.
صبح سیام آبانماه، منشی کانون نویسندگان ایران، علی اسدالهی، که به تازگی فعالیت خود را در این سمت آغاز کرده بود، در خانهاش بازداشت شد. چند روز پس از آن در نهم آذرماه، ماموران امنیتی علیرضا آدینه، عضو پیشین هیئت دبیران، را در پارکینگ خانهاش بازداشت کردند. ماموران پس از تفتیش خانه، او را به بند ۲۴۱ زندان اوین منتقل کردند. چند روز پس از آن، ظهر ۱۴ آذر، نیروهای امنیتی وزارت اطلاعات همزمان به خانههای روزبه سوهانی و آیدا عمیدی، دو عضو هیئت دبیران، یورش بردند. ماموران قفل در خانهی سوهانی را شکستند و به محض ورود او را وحشیانه مورد ضرب و جرح قرار دادند. آثار کبودی و خون در چشمها، صورت، قفسهی سینه و پهلوها تا روزها پس از بازداشت باقی مانده بود. همزمان نیروهای امنیتی در خانهی عمیدی را با تبر شکستند و تا غروب آفتاب از تفتیش خانه دست نکشیدند. این دو تن به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شدند و به هر دو اتهام تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی تفهیم شد. مصداق آن عضویت در هئیت دبیران کانون نویسندگان ایران و مشارکت در نوشتن بیانیههای این نهاد آزادیخواهی بود.
پیش از بازداشت این چهار تن، آتفه چهارمحالیان، عضو پیشین هیئت دبیران، در ۱۱ مهرماه بازداشت شده بود؛ کیوان مهتدی، از اعضای کانون، نزدیک به یک سال بود که در بازداشت به سر میبرد، و رضا خندان (مهابادی) و آرش گنجی، دو عضو پیشین هیئت دبیران نیز بهترتیب از مهر ۱۳۹۹ و آذر ۱۴۰۰ دوران حبس را سپری میکردند و بهتازگی از زندان اوین به زندان رجاییشهر منتقل شده بودند.
در دی ماه ۱۴۰۱ چند تن از این اعضای زندانی کانون به قید وثیقه آزاد شدند، اما فشار وزارت اطلاعات بر کانون نویسندگان ایران همچنان ادامه یافت و در ۱۱ دیماه دو تن دیگر از اعضای هیئت دبیران، اکبر معصومبیگی و قارن سوادکوهی، احضار و بازجویی شدند. بازجویان بهصراحت خواستار استعفای دستهجمعی هیئت دبیران بودند و همگی آنان را به بازداشت تهدید کردند؛ تهدیدی که البته نتیجهی مطلوب نیروهای امنیتی را در پی نداشت و خللی در ادامهی کار هیئت دبیران پدید نیاورد.
عزم حکومت برای بریدن صدای رسای کانون نویسندگان ایران، واکنشهای بسیاری را در داخل و خارج از ایران برانگیخت. شعبههای گوناگون انجمن قلم (پن)، از جمله پنهای سیدنی، ملبورن، امریکا، سوئد، آلمان، … با انتشار بیانیههایی به موج تازهی سرکوب کانون نویسندگان ایران واکنش نشان دادند.
اکنون نزدیک به یک سال از آن روزهای سرکوب و تهدید و فشار گذشته است. از قتل مهسا امینی و آغاز جنبش آزادیخواهی مردم ایران تا به امروز، موضع کانون بی هیچ تزلزلی حمایت بی قید و شرط از حقوق مردم و دفاع از آزادی بیان بیهیچ حصر و استثنا برای همگان و همبستگی با آزادیخواهان و دادخواهان بوده است. گواه روشن آن بیانیههایی است که از نخستین روزهای جنبش تا سالگرد آن منتشر شدند.
آنچه در ادامه و به پیوست این گزارش کوتاه میآید گزیدهای است از بیانیههای کانون نویسندگان ایران که به جنبش آزادیخواهی مردم ایران از آغاز تا سالگرد آن در سال ۱۴۰۲ میپردازند، و طبیعی است که تمامی بیانیهها و اطلاعیهها و دیگر واکنشهای کانون نویسندگان ایران را در قبال مسائل جاری در بر نمیگیرد.
حکومت فاشیستها کاملا دریده اند و به قانون وقعی نمی گذارند باید یک پارچه در مقابل زورگوئی های حکومت بایستیم تحصن راهپیمائی اعتصاب و اعتراضات ابزار ما در مقابل این شقاوت هاست . اما حکومت تلاش دارد به ما بگوید برای مقابله با رژیم باید مسلح شوید