در پی وقوع چندین انفجار در ترنس نیستریا به عنوان بخشی از کشور مولداوی و همسایه اوکراین، نگرانی ها در خصوص گسترش جنگ به سایر بخش های اروپای شرقی بالا گرفته است.
در میان تمام سرزمین های یخ زده که زمانی جزئی از شوروی سابق بودند، یک نوار باریک از قلمروی مولداوی از باثبات ترین مناطقی است که در سه دهه گذشته هرگز شاهد نبرد و درگیری نبوده است. منطقه “ترانس نیستریا” بخشی از شرق کشور مولداوی در همسایگی اوکراین است که از زمان پایان جنگ در سال ۱۹۹۲ نبردی به خود ندیده است.
اما انفجارهای دو روز گذشته به نگرانی ها مبنی بر گسترش جنگ میان روسیه و اوکراین به این منطقه دامن زده است. در حال حاضر نزدیک به یک هزار و ۵۰۰ سرباز در ترنس نیستریا مستقر شده اند و به نظر می رسد بروز درگیری ها در این منطقه چالشی جدی برای یکی از فقیرترین کشورهای اروپا باشد.
موقعیت جغرافیایی ترنس نیستریا
ترانس نیستریا نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر (۲۴۹ مایل) از کرانه شرقی رودخانه نیستریا در مولداوی و مرز این کشور با اوکراین را شامل می شود. اکثر جمعیت ۴۷۰ هزار نفری این منطقه به زبان روسی صحبت می کنند، اگرچه ساکنان این بخش خود را از نظر قومی مولداویایی، اوکراینی یا روسی معرفی می کنند.
در سال ۱۹۸۹ اقدامات برای تبدیل زبان مولداویایی به زبان رسمی مولداوی، زمانی که هنوز این منطقه بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، مردم ترانس نیستریا را نگران کرد و در نهایت این منطقه در سال ۱۹۹۰ اعلام استقلال کرد و درگیری هایی آغاز شد. با ادامه درگیری ها، نبرد در مارس ۱۹۹۲ شدت گرفت و تا آتش بس در ژوئیه ادامه یافت؛ درگیری هایی که تخمین زده می شود بیش از ۷۰۰ نفر را قربانی کرد.
در پی این نبردها، به عنوان بخشی از توافق آتش بس، گروهی از نیروهای روسی تحت عنوان نیروهای حافظ صلح در ترانس نیستریا باقی ماندند. از آن زمان، این منطقه اصرار دارد به دلیل اعلام استقلال در سال ۱۹۹۱، بخشی از مولداوی نیست.
این منطقه همچنان بسیاری از نمادهای شوروی سابق را حفظ کرده است؛ از جمله استفاده از تصویر چکش و داس را بر روی پرچم خود. اما این منطقه در عین حال صلح طلبی خود را حفظ کرده است، ضمن آنکه نمادهای باقی مانده از زمان شوروی سابق به انگیزه ای برای بازدید گردشگران خارجی از ترانس نیستریا بدل شده است.
در این هفته چه اتفاقی افتاد؟
در پی انفجارهای روز دوشنبه که مقر وزارت امنیت دولتی منطقه را لرزاند، نگرانی ها مبنی بر گسترش جنگ بالا گرفته است. مقامات محلی می گویند این حمله با نارنجک های راکتی انجام شده است.
صبح روز سه‌شنبه هم چند انفجار دیگر در یک مرکز پخش تلویزیونی، دو آنتن قدرتمند را از کار انداخت. هرچند تاکنون هیچ یک از طرف ها مسئولیت این حمله را برعهده نگرفته است.
«وادیم کراسوسلسکی» رئیس جمهوری ترانس نیستریا دیروز سه شنبه خواستار اعمال تدابیر امنیتی ضد تروریستی در “سطح قرمز” به مدت ۱۵ روز، از جمله ایجاد پست های بلوکی در ورودی شهرها شد.
از سوی دیگر آمریکا نیز در بحبوحه جنگ در اوکراین هشدار داده است که روسیه ممکن است حملاتی را با پرچم دروغین در کشورهای اطراف انجام دهد تا بهانه ای برای اعزام نیرو باشد.
آیا روسیه به دنبال بلندپروازی در منطقه است؟
روسیه ترانس نیستریا را مانند سایر مناطق جدا شده از جمله اوستیای جنوبی، آبخاز و نواحی دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین به رسمیت نمی شناسد.
اما به نظر می رسد طغیان جنگ در ترانس نیستریا بتواند محاسبات سیاسی کرملین را تغییر دهد. براساس سیاست امنیتی روسیه این کشور حق دارد از جمعیت های قومی روس در سراسر جهان محافظت کند.
«راستم مینکایف» یک مقام ارشد نظامی روسیه هفته گذشته گفت که نیروهای روسیه قصد دارند کنترل کامل جنوب اوکراین را به دست بگیرند و خاطرنشان کرد که چنین اقدامی یک کوریدور زمینی میان روسیه و ترانس نیستریا ایجاد خواهد کرد.
با این حال دستیابی به این هدف نظامی مستلزم درگیری های مهم برای تصرف سواحل دریای سیاه اوکراین، از جمله شهر بندری اودسا است؛ شهری که در آن سربازان روس بی تردید با مقاومت بسیار روبرو می شوند.
اما به عقیده ناظران، روسیه در لجستیک مشکلاتی دارد. «آناتول تارانو» تحلیلگر مولداویایی و سفیر پیشین این کشور در روسیه در این خصوص به آسوشیتدپرس گفت: اگر آنها عملیات نظامی را در ترانس نیستریا آغاز کنند باید ابتدا مشکل اودسا را حل کنند.
از طرفی، مولداوی از نظر قانون اساسی بی طرف است، بنابراین روسیه نمی تواند تلاش این کشور را برای پیوستن به ناتو بهانه ای برای حمله قرار دهد. اما گسترش روسیه به مولداوی می تواند خطری برای رومانی هم بشمار آید که همسایه این کشور و یکی از اعضای ناتو است.
تارانو در بخش دیگری از اظهارات خود تاکید کرد که از نقطه نظر راهبردی، گرفتن ترانس نیستریا برای روسیه معقول به نظر نمی رسد.
هرچند وی با توجه به شکست روسیه در کنترل کی‌یف پایتخت اوکراین و مقاومت شدید نیروهای این کشور گفت: اما یک منطق سیاسی وجود دارد.
وی مدعی شد: با توجه به اینکه «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه ممکن است بخواهد در روز پیروزی جشن ۹ مه (روز پیروزی اتحاد جماهیر شوروی بر آلمان نازی) که تعطیلات مهم روسیه است، ادعای دستاورد کند، باید داستان موفقیتی داشته باشد تا برای مردم روسیه تعریف کند.
منبع: ایرنا
۹ می شاید نقطه عطفی در جنگ فعلی شود
و طرفین به پای میز مذاکره روند.