«معلمانی که برای آموزش نیاز داریم؛ چاره‌جویی جهانی برای رویارویی با کمبود معلم»
شعار امسال روز جهانی معلم، دو موضوع بسیار مهم را مطرح می‌کند که در آموزش و پرورش ایران هم، در میان کاستی‌های به بحران تبدیل شده آن جزو مهمترین‌ها محسوب می‌شوند.
«معلمان مورد نیاز؛ آموزش مطلوب». هریک از این دو دارای وجوه متفاوتی هستند. از یک نگاه می‌توان کمبود معلم را در نظر گرفت و از نگاهی دیگر ویژگی‌های معلمان را مدنظر قرار داد. معلمانی که در راستای دستیابی به آموزش مطلوب تربیت شوند و گام بردارند. معلمانی که خوب آموزش دیده‌اند؛ خوب آموزش می‌دهند و فارغ از دلمشغولی‌هایی که آنان را به روزمرگی می‌کشاند، همراه با دانش‌آموزان، با تکیه بر خلاقیت‌ها، حرکتی رو به جلو را پیش می‌برند.
بیانیه مفهومی یونسکو که همه ساله همراه با شعار روز جهانی معلم منتشر می‌شود، مطرح می‌کند که «در بسیاری از کشورها، معلمی دیگر برای نسل‌های جوان و بسیاری از معلمان کنونی، حرفه‌ای جذاب نیست. با وجود این که اغلب معلمان حرفه‌ی خود را با اشتیاق پذیرفته‌اند، بسیاری از آنان بخاطر بدتر شدن شرایط کاری و افزایش خواسته‌هایی که از سوی مدیران، خانواده‌ها و دانش‌آموزان مطرح می‌شود، این حرفه را ترک می‌کنند. یکی از دلیل‌های ترک این حرفه… عدم احترام به آن است».
عدم احترام به حرفه معلمی در کشور ما، بنیادهایی سیاسی، ایدئولوژیک و اقتصادی دارد که در تعاملی چندجانبه با یکدیگر، وضعیتی بسیار وخیم را بر آموزش و معلمان تحمیل کرده‌اند که جز با تحولات عمیق در اقتصاد سیاسی و مدیریت فرهنگی و سیاسی کشور، نمی‌توان امیدی به یافتن راه برون‌رفت از این ورطه یافت.
ساختار به‌شدت متمرکز حاکم بر مدیریت سیاسی کشور، توسط اقلیتی تمامیت‌خواه که از قدرت سیاسی تنها وجه زورمداری آن را دریافته و تمامی جنبه‌های حیات اجتماعی و فرهنگی کشور را با همین ابزارِ بشدت کند و ناکارآمد، در اختیار خود می‌خواهد، با بی‌رنگ و بی‌اثر کردن بخش‌های انتخابی نظام سیاسی، خیال حاکمیت مطلق، یک‌دست و خالص را پی می‌گیرد؛ با نگاهی کاملا ابزاری تمامی نهادهای موثر در تولید علم و فرهنگ را پیرو بی‌چون‌و‌چرای خود می‌خواهد و با نگاهی واپس‌گرا در ضدیت با توسعه علمی و مدارای اجتماعی و فرهنگی، به آنان چون جارچیانی می‌نگرد که وظیفه‌ای جز تکرار منویات همان اقلیت تشکیل دهنده هسته سخت قدرت را ندارند. همان نقش البته شکست خورده‌ای که صدا و سیمای‌شان سال‌هاست لجوجانه مجری آن بوده و جز نفرت عموم جامعه از خود، دست‌آورد ملموس دیگری نداشته است و در ترویج فرهنگ مورد نظرشان نیز روندی کاملا وارونه را پیموده است.
این نگاه واپس‌گرا با توزیع ناعادلانه منابع مالی کشور به نفع نهادهای به اصطلاح فرهنگی مروج منویات خاصه و به ضرر بزرگترین نهاد آموزشی-فرهنگی کشور، محرومیت‌ها و تبعیض‌های بی‌شماری را بر معلمان، دانش‌آموزان و دانشجویان کشور تحمیل می‌نماید؛ با زیر پا گذاشتن قانون مترقی آموزش رایگان برای تمامی فرزندان این سرزمین و ترک تعهدات اولیه و مسلم دولت‌ها در تامین آموزش با کیفیت و رایگان برای همه، بزرگترین تبعیض ساختاری را به جامعه در سطح کلان و معلمان در سطح خرد تحمیل نموده است.
با حاکم کردن تمرکزگرایی شدید در نظام آموزشی و تسلط بخشیدن ستاد که وظیفه‌ای جز تسهیل کار آموزش در مدرسه و در خدمت به معلمان به‌عنوان محور آموزش، ندارد، جذابیت و اعتبار حرفه معلمی را بشدت کاهش داده با بخشنامه‌های متعدد در جزئی‌ترین امور مدارس و معلمان دخالت می‌نماید. با تحمیل کتاب‌های سرشار از القائات ایدئولوژیک و برنامه درسی یکسان به تمامی نقاط کشور و حتی هدف‌گذاری‌های رفتاری خرد در کتاب‌های درسی، تدریس زمان‌بندی شده کتاب و… هر آن‌چه روزنه‌ای برای بروز خلاقیت معلمان و مدیران مدارس و فرصت تفکر و تردید علمی برای دانش‌آموزان فراهم می‌آورد را نادیده گرفته و نابود می‌کند.
در شرایطی که به روایت آمار رسمی، آموزش و پرورش با یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود از نظر تامین معلم برای کلاس درس در همین آغاز سال تحصیلی روبه‌روست، تعداد قابل توجهی از معلمان حاضر را که بسیاری از آن‌ها جزو سرمایه‌ها و نیروهای با تجربه در آموزش محسوب می‌شوند در اطاعت محض از همان افکار و منویات تمامیت‌خواهانه، صرفا به دلیل نقد شرایط اسف‌بار موجود یا اعتراض به تبعیض‌ها، با اخراج، تعلیق، قطع حقوق و حذف رتبه‌بندی، بازنشستگی پیش از موعد و… از چرخه آموزش خارج کرده یا موجبات نارضایتی و انزجار از حرفه‌‌شان را فراهم می‌کند.
فراتر از آن با اتهامات ساختگی، صدیق‌ترین فعالان این عرصه را به زندان‌های طولانی مدت محکوم می‌کند.
کانون صنفی معلمان ضمن گرامیداشت روز جهانی معلم و دعوت از همکاران برای پیوستن به تلاش‌های جمعی و متشکل برای وادار نمودن دولت‌ها به قرار دادن مسائل معلمان و در واقع آموزش در اولویت دستورکار و برنامه‌های خود، متعهد می‌شود برای حفظ اهمیت حرفه معلمی و در دفاع از همکاران و کنش‌گران صنفی تمامی تلاش خود را به کار خواهد برد.
کانون صنفی معلمان ایران
۱۴۰۲/۷/۱۳
