بعد از دو سال جنگ؛ اروپا هیچ استراتژی در قبال اوکراین ندارد

روز پنجشنبه، رهبران اروپایی ۵۰ میلیارد یورو دیگر بودجه به اوکراین اختصاص دادند. این بودجه یک راه نجات برای ارتش اوکراین است – اما کاهش حمایت ایالات متحده و بن بست در خط مقدم، تعهد اروپا به کی یف را بی تاثیر می کند.

پس از تشدید فشارها بر مجارستان در هفته‌های اخیر، رهبران اروپایی ویکتور اوربان نخست‌وزیر این کشور را متقاعد کردند که مانع از تمدید کمک‌های حیاتی برای اوکراین نشود. این توافق در نشست شورای اروپا در بروکسل که روز پنجشنبه برگزار شد، به دست آمد. در این نشست سران دولت های اتحادیه اروپا (EU) در مورد بسته کمکی چهار ساله ۵۰ میلیارد یورویی به اوکراین توافق کردند.

با توجه به اینکه درگیری روسیه و اوکراین در ماه های اخیر به یک جنگ فرسایشی تقریباً بدون سرانجام تبدیل شده است، حمایت ایالات متحده و اروپا از کی یف به طور فزاینده ای شکننده به نظر می رسد. در واشنگتن، بودجه اوکراین در باتلاق تلاش‌های جمهوری‌خواهان برای گرفتن امتیازات شدید از دموکرات‌های کنگره و دولت بایدن در مورد مهاجرت گرفتار شده است. نشست اتحادیه اروپا همچنین نشان داد اوکراین به یک ابزار چانه زنی تبدیل شده است. دولت راست افراطی اوربان، که به دلیل حملات خود به جامعه مدنی و قوه قضاییه، با یک سری تحریم های مالی از سوی بروکسل مواجه شده است، به دنبال اهرم فشار بر برنامه ریزان اتحادیه اروپا برای لغو تحریم های مالی اتحادیه اروپا بود.

شورای اروپا آخرین بار در ماه دسامبر بار برای بحث در مورد بودجه اوکراین تشکیل شده بود. مجارستان مانع از توافق در این نشست شد. مخالفت مجارستان، علیرغم اقدام شورای اروپا جهت آزادسازی ۱۰ میلیارد یورو برای بوداپست، ظاهرا به این دلیل بود که اوربان در پذیرش خواسته‌های اتحادیه اروپا برای اصلاحات سیاسی لیبرال، مطابق ادعای مقامات اتحادیه اروپا، پیشرفت هایی انجام داده است، ادامه یافت. هرچند اولویت‌های ژئوپلیتیکی بر نگرانی‌ها در مورد این موضوع سایه انداخته بود. با این حال، این شاخه زیتون کمیسیون اروپا تنها برای عدم استفاده مجارستان از حق وتوی خود در رای گیری پیرامون اعطای وضعیت نامزدی اوکراین در اتحادیه اروپا خدمت کرد. اوربان در جریان شمارش نهایی اتاق را ترک کرد و عملاً از شرکت در رأی گیری که به وتو منجر می شد، خودداری کرد.

پیش از نشست روز پنجشنبه، مقامات اتحادیه اروپا تهدید کرده بودند اگر مجارستان بر جلوگیری از بسته کمک جدید اروپایی که نیاز به اتفاق آرا دارد، اصرار کند، اقدامات تلافی جویانه شدیدی را علیه این کشور اتخاذ خواهند کرد. به گزارش فایننشال تایمز ، مقامات کمیسیون در حال طراحی نقشه هایی برای تحت فشار قرار دادن فورینت، ارز مجارستان بودند. اوربان در ابتدا آنچه را «باج‌خواهی» بروکسل می‌خواند رد کرد، اما به نظر می‌رسد این تهدیدها موفقیت‌آمیز بود. نخست‌وزیر مجارستان با تعدیل خواسته ی خود مبنی بر برگزاری رای‌گیری سالانه درباره بودجه اوکراین؛ عقب نشینی کرد. در توافق نهایی که روز پنجشنبه به دست آمد، تقاضای مجارستان به یک بحث سالانه با امکان بررسی اساسی پس از دو سال کاهش یافت.

برزخ اوکراینی

تامین بودجه اوکراین توسط اتحادیه اروپا آرامش بخش است. در مورد علل عمیق تری که تهاجم تمام عیار روسیه را ممکن ساخته است، موضوعات زیادی برای گفتن وجود دارد، اما جنگ اوکراین (از سال ۲۰۱۴، و به ویژه از زمانی که توجه کامل اروپا و ایالات متحده را از فوریه ۲۰۲۲ به خود جلب کرد) به طور قاطعانه دفاعی است. از تنظیم مجدد مرزها توسط تانک های روسی جلوگیری می کند. کمک هایی که قبلاً تحویل اوکراین شده، به جلوگیری از فروپاشی این کشور در برابر تهاجم خارجی کمک کرده است. این بسته تأمین مالی می‌تواند به عنوان یک حمایت مالی مستمر برای اوکراین در مواجهه با چالش‌ها و خطرات وضعیت‌های سیاسی مختلف در اتحادیه اروپا، که به صورت پی‌درپی از بحرانی به بحران دیگر دچار می شود، عمل کند.

اما دور دیگری از حمایت از اوکراین، فقدان آشکار یک بحث استراتژیک جدی در مورد اینکه این درگیری به کجا می‌رود و سرمایه‌گذاری اروپا از آن چه انتظاری دارد را جبران نمی کند. به جای آن، بسیاری به تعصب ورزی و اظهارات تهمت‌آمیز و طعنه زدن مشغول بوده اند – هم در مورد اوربان، که ولادیمیر پوتین ِ اتحادیه اروپا تلقی می‌شود، و هم در مورد کسانی که دم از به اصطلاح «خستگی اوکراین» می‌زنند.

حامیان اوکراین مدت‌هاست اصرار دارند تنها کی یف در مورد شرایط و محتوای مذاکرات با روسیه، در هر زمانی که برگزار شود، تصمیم‌گیری خواهد کرد. قدرت های اتحادیه اروپا حتی اگر دفاع از خود ِ اوکراین را به منافع ملی خود تبدیل کنند، به هیچ وجه در این روند مشارکتی برابر ندارند. علیرغم گسترش حمایت های اساسی، در محافل عمومی یا تحلیل‌های سیاسی اصلی، هیچ گونه بحث یا گفتگویی درباره‌ی نحوه و جزئیات یک توافق در آینده این جنگ، هیچ تبادل نظر یا تحلیل رسمی یا علنی صورت نگرفته است.

سران پنج کشور عضو اتحادیه ی اروپا از جمله اولاف شولتز صدراعظم آلمان در آستانه برگزاری نشست اتحادیه اروپا نوشتند: «ما از دوستان و شرکای اوکراین می خواهیم به حمایت بلندمدت پایدار از اوکراین به عنوان یک مسئولیت مشترک اروپایی متعهد باشند. روسیه منتظر هیچ کس نمی ماند و ما باید همین الان اقدام کنیم. اگر اوکراین شکست بخورد، پیامدها و هزینه‌های درازمدت برای همه ما بسیار بیشتر خواهد بود.»

بسته کمکی تصویب شده در روز پنجشنبه بدون شک برای جلوگیری از شکست اوکراین در این جنگ بسیار مهم است. کمک های اروپایی – و احتمالاً ایالات متحده – به کنترل موفقیت های نظامی بیشتر روسیه کمک خواهد کرد، اما نمی تواند چندان تغییری در موازنه جنگ ایجاد کند. اکنون به طور فزاینده ای درک روشنی از این که پیروزی اوکراین چگونه می تواند باشد، وجود ندارد. فرمانده کل ارتش اوکراین، والری زالوژنی، در ماه نوامبر به اکونومیست گفت ، جنگ به ” بن بست ” رسیده است. شایع شده است که زالوشنی به دلیل تیرگی روابطش با رئیس جمهور ولادیمیر زلنسکی، احتمالا از فرماندهی کل ارتش اوکراین برکنار خواهد شد.

وقتی زمستان گذشته با برتراند بدی، متخصص کهنه کار روابط بین‌الملل فرانسوی صحبت کردم، او استدلال کرد که سال اول جنگ و شکست اولین حمله برق آسای روسیه، محدودیت‌های قدرت نظامی آن برای دستیابی به اهداف سیاسی مشخص را نشان داد. برخلاف آن ها که انتظار نتایج حداکثری از بسته های کمک های فعلی و آینده را دارند، یک سال بعد، همان مشاهدات حکایت از ناامیدی‌های اوکراین از ضدحمله های خود دارد. از زمان آخرین موفقیت های بزرگ اوکراین در اواخر سال ۲۰۲۲، زمانی که ارتش بی روحیه روسیه از خارکف در شمال شرقی یا خرسون در جنوب غربی عقب نشینی کرد، درگیری ها تا حد زیادی متوقف شده است. برای ماه‌ها، گزارش‌های جنگ با حمله اوکراین یا مانورهای متقابل روسیه در صدها متر از مواضع طرفین اندازه‌گیری می‌شود.

سرگردانی استراتژیک

سرگردانی استراتژیک اتحادیه اروپا به ویژه با توجه به اینکه این اتحادیه ممکن است در ماه نوامبر امسال حتی بیشتر منزوی شود، آشکار است. البته رهبران بروکسل می‌توانند امیدوار باشند که اینرسی نهادی در پنتاگون و وزارت امور خارجه، از هرگونه تمایل ترامپ برای قطع حمایت آمریکا از اوکراین (و حل مناقشه در یک روز، همانطور که او گفته است) جلوگیری کند. اما این محاسبات بر اساس آرزوهای بلندپروازانه است. بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به قدرت، شک و تردید جدی را در مورد ادامه حمایت آمریکا از اوکراین ایجاد می کند. و اروپا به طور خطرناکی فاقد شرکای دیگری است.

علاوه بر این، عدم تمایل و مشارکت محدود آمریکا تنها یک بخش از مسأله “کم اهمیت شدن” جنگ روسیه و اوکراین است. این شاید بزرگترین مزیتی است که ولادیمیر پوتین از فوریه ۲۰۲۲ به دست آورده است. در این مورد، اروپایی‌ها هم باید خودشان را سرزنش کنند. فراتر از جلوگیری از پیشروی ها نظامی روسیه، یک راه حل مفید و قابل قبول برای اوکراین فقط با فشار دیپلماتیک شدید از سوی جهان ِ خارج از واشنگتن یا پایتخت‌های اروپای غربی ممکن است. اقداماتی که اروپا انجام داده و به طور مستقیم یا غیرمستقیم با حمله اسرائیل به غزه مرتبط است، باعث شده‌ اروپا از این دیگران ِ خارج از واشنگتن و پایتخت های اروپایی جدا شود. این ایزوله‌شدن نشان‌دهنده افزایش فاصله و جدایی اروپا از برخی اتفاقات جهانی یا منطقه‌ای است.

این هفته با دو اتفاق مالی همراه بود که به طور کامل عدم انسجام اروپا را نشان داد. قبل از توافق با مجارستان در مورد بسته ی مالی کمک به اوکراین و به دنبال ادعاهای مطرح شده از سوی اسرائیل که تعداد انگشت شماری از کارمندان آنروا در حمله ۷ اکتبر شرکت داشته اند، مدافعان بالقوه حقوق بین‌الملل مانند فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا کمک های خود را به آژانس امدادرسانی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UNRWA) متوقف کرده و به حال تعلیق در آوردند.

مطالبه اروپا برای اوکراین به نام حقوق بین‌الملل و در مخالفت با اشغال سرزمین های این کشور توسط روسیه مطرح شده است. اما این ادعاها همزمان با انتقادات ناکافی و ناکارآمد و ملایم اروپا از جنایات جنگی اسرائیل به گوش مردم می رسد. جلسات دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد تجاوز روسیه به اوکراین توسط رهبران غرب تحسین می شود؛ در حالی که مواضع محتاطانه و مختصری از پایتخت‌های اروپایی در مورد پرونده آفریقای جنوبی علیه اسرائیل و اتهام «نسل کشی» شنیده می شود. در جهانی که اروپا دیگر قادر به اعمال شیوه های مطلوب خود نیست، اروپایی‌ها نمی‌توانند چنین ناسازگاری هایی را تحمل کنند.

هریسون استتلر – ژاکوبن – برگردان سینا بهزادی

چاپ کن