شواهد موجود با اطمینان بالا موید آن است که اطلاعات در مورد این بیماری برای مدت طولانی از مردم پنهان نگاهداشته شده است. به احتمال قریب به یقین آمارها به دلیل مداخله سیاسیون به شکلی وقیحانه دست کاری شده است. متخصصان از صحبت کردن و دادن آمار به مردم منع شدهاند. باید در نظر داشته باشیم که بسیاری از متخصصان در این کشور بلازده از برادران و خواهران مکتبی هستند.
تازه وقتی که آب از سر میگذرد و همین مسئولان دستچین شده دادشان در میآید، که به ما اجازه نمیدهند که آمار ارائه دهیم (رئیس دانشکده پزشکی قم) و بلافاصله پس از آن “کرونائی” میشود، این پچ-پچ ها و شایعات شروع میشود که “طرف را کرونائی کردند”.
مقابله با گسترش کرونا در ایران از دو جنبه بسیار خطرناک و آزار دهنده بوده است: ۱) اطلاع رسانی در مورد این بیماری و آمار مبتلایان و قربانیان کرونا و ۲) روشهای مقابله با این بیماری.
۱- آمار منتشر شده از طرف دولت کاملا جعلی به نظر میرسد و بهیچوجه قابل اعتماد نیست. حتی اگر اطلاعات دولتی در مورد مرگ و میر را قبول کنیم، اطلاعات موجود در مورد نسبت مرگ و میر به مبتلایان در دیگر نقاط جهان و به ویژه چین (نیم درصد تا سه و نیم درصد) به هیچوجه با آمار دولتی ایران (پانزده تا بیست در صد) نمیخواند. هر چند میدانیم که موضوع پیچیدهتر از این است، مثلا بر اساس اطلاعات موجود به نظر میرسد که نسبت مرگ و میر به مبتلایان در گروههای سنی مختلف به شدت متفاوت است. از سوی دیگر بر اساس نتایج یک مطالعه منتشر شده توسط استادان دانشگاه تورنتو در کانادا در مورد تخمین تعداد مبتلایان در ایران بر اساس صدور این بیماری از ایران به دیگر نقاط جهان نیز نشان میدهد که شیوع این بیماری در ایران بسیار گسترده است (۱۸۳۰۰ مورد ابتلا با ۹۵% بازه اطمینان: ۳۷۷۰ تا ۵۳۴۷۰).
شاید اعداد مطرح شده در برخی از این تخمینها و شایعاتی که در بین مردم دهان به دهان میشوند کمابیش بیشتر از مقدار واقعی باشد. اما با توجه به فقدان اطلاعات کافی و آمار جعلی دولتی و عدم امکان تائید این نتایج، بهتر است این نتایج را با احتیاط لازم مورد توجه جدی قرار داده و امید داشته باشیم که فشارهای موجود از جانب مردم، متخصصان و جامعه جهانی جمهوری اسلامی را مجبور کند که به پنهان کاری و عدم شفافیت خاتمه دهد.
۲- با اطمینان بسیار بالا میتوان مدعی شد که برای مدتهای طولانی (در مورد بیماریهای واگیردار احتمالا روزها و هفتهها بسیار طولانی در نظر گرفته میشوند) حکومت از اقدام جدی برای مقابله با کرونا، با پنهان کاری در مورد شیوع آن در قم، سرباز زد. این پنهان کاری احتمالا فرصت قرنطینه کردن این شهر و کاهش سرایت آن به مناطق دیگر را از ما گرفت. حتی در روزهای اخیر سخنگوی وزارت بهداشت میگوید که قرنطینه کردن سیاست کهنهای است. در همان روز است که سخنگوی سازمان بهداشت جهانی محترمانه این گفته را رد می کند و میگوید که احتمالا مسئولان ایرانی فرصت نکردهاند که گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی در مورد کرونا را بخوانند.
علاوه بر آن آموزش شهروندان یکی از مهمترین ابزار برای مقابله با بیماریهای واگیردار است، مثلا توصیه شستن مکرر دست، پرهیز از شرکت در گردهمآئیهای غیر ضروری، پرهیز از سفرهای غیر ضروری شهری و بین شهری و بسیاری موارد دیگر از آن جمله هستند. اما با توجه به پنهان کاری دولت، بی کفایتی دست اندرکاران و بی اعتمادی عمیق و گسترده مردم به حکومت، به نظر میرسد که کمبودهای جدی در این زمینه وجود داشته و دارد. عدم آموزش مناسب مردم برای مقابله با گسترش کرونا ادامه طبیعی سیاست پنهان کاری دولت است.
گمان می کنم که این نکته محل بحث نیست که برای اتخاذ سیاست کارآمد برای مقابله با یک اپیدمی یا بحران دسترسی به اطلاعات صحیح ضرورتی غیر قابل اجتناب است. متاسفانه این اطلاعات در ایران برای “متخصصان غیر حکومتی و مکتبی” و شاید برای بسیاری از “متخصصان و مسئولان مکتبی” قابل دسترس نیست. از همین رو یک بروکراسی ناکارآمد که در راس آنها “برادران و خواهران متخصص مکتبی” (که بی کفایتی آنان در بسیاری از موارد به اثبات رسیده است) تشکیل شده است، طرحهای خود برای مقابله با این بیماری را به مسئولان سیاسی ارائه میدهند و سیاستمداران در مورد این طرحها تصمیم خواهند گرفت. تازه اگر خوشبین باشیم که همین طرحهای تهیه شده از طرف این بروکراسی ناکارآمد نیز مورد توجه قرار گیرد و نه اظهارات مسئول حرم حضرت معصومه که مدعی است که ضریح حضرت ضد کروناست!
خلاصه آنکه بسیاری از شایعات، آمارهای حاصل از مدلهای موجود که نشان میدهد که حکومت آمار جعلی صادر میکند و ابراز بیاعتمادی به سیستم، شاید بتواند حکومت را تحت فشار قرار دهد که به این افتضاح سیاسی خاتمه دهد.
به گمان من ارائه اطلاعات صحیح و شفاف از جمله تصحیح عاجل آمار جعلی دولتی، احترام و تشویق مشارکت مردم، شرکت دادن متخصصان غیر مکتبی و همکاری با جامعه جهانی در این زمینه از جمله همکاری موثر با متخصصان سازمان بهداشت جهانی اولین گامها برای اتخاذ سیاست صحیح برای مقابله با این بیماری همهگیر است.