عکس از ایگورمیزنیک
یک حادثه هسته ای درابعاد جهانی درکارخانه برق هسته ای زاپوریژژیا در دستورکار روز است. سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی بدون نام بردن مستقیم از طرفین درگیری، خواهان پایان دادن شلیک به کارخانه هسته‌ای هستند. طبق گزارش‌های رسانه‌های جهانی، ارتش روسیه نه تنها سربازان، بلکه سلاح‌هایی را درخاک کارخانه مستقر کرده است.
اوضاع چقدر بد است؟
تنها یک فاجعه هسته ای، همانند فاجعه چرنوبیل، می‌تواند (از وضعیت کنونی) بدتر باشد. اجازه دهید یادآوری کنم که درآن زمان (در چرنوبیل) یک راکتور منفجر شد. اَبر رادیواکتیو طوری حرکت کرد که نه تنها بخش‌هایی از اوکراین امروز، بلاروس، و روسیه، بلکه کشورهای بسیاری در اروپا آلوده شدند. بخشی از تشعشات به افریقا و حتی به امریکای شمالی رسید.
در کارخانه برق هسته‌ای راپوریژژیا شش راکتور وجود دارد.
آیا امکان روی دادن حادثه مهمی وجود دارد؟ کافی است برق کارخانه با نابودی خطوط برق – که پیش از این مورد حمله قرارگرفته اند-از کار بیفتد. البته، ژنراتورهای اضطراری، مادامی که در وضعیت خوبی باشند، می‌توانند مدتی برق کارخانه را تامین کنند، اما این (تامین برق) موضوع ساعت‌ها است.
من یک کارخانه برق روسی را از اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ در آستانه‌ی حادثه به یاد دارم، درآن زمان طوفان خطوط برق را از کار انداخت و ژنراتورها در وضعیت خوبی نبودند. حتی به جنگی هم نیاز نبود.
راکتورها تنها منبع خطر نیستند. در محل کارخانه برق هسته‌ای زاپوریژژیا، سوخت هسته‌ای تخلیه شده، خطرناک‌ترین نوع زباله هسته‌ای را در کانتینرها انبارکرده‌اند. بمباران کردن این محل می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین حوادث هسته‌ای تاریخ منجرشود. در۱۹۵۷، انفجاری در تاسیسات انبار زباله هسته‌ای مایاک واقع در چلیابینسک که در آن زمان مخفی بود رخ داد- آلودگی رادیواکتیو به حدود ۲۰.۰۰۰ کیلومترمربع از خاک شوروی گسترش یافت.
برای درک آن که چرا عملیات نظامی در نزدیکی کارخانه برق هسته‌ای خطرناک است، باید به خاطر داشته باشیم که: هیچ کسی، هیچ جایی، هرگز که مقاومت راکتورهای هسته ای را دربرابر ضربه یک موشک، دوموشک، یا سی موشک کروز محاسبه نکرده است. تردیدی وجود ندارد که اگر کسی به صورت جدی می‌خواهد یک کارخانه برق هسته‌ای را بمباران کند، محدودکردن‌های راکتور معنایی ندارد.
اما، به نظر می‌رسد- تاکنون- به خود راکتورها شلیک نشده است.
کارخانه زاپوریژژیا درگذشته، درماه مارس، زمانی که سربازان روس شلیک موشک‌ها به داخل خاک اوکراین و اشغال آن را آغاز کردند در راس خبرها بود. کارکنان اوکراینی به کار در داخل کارخانه ادامه می‌دهند و تحت فشار روحی شدیدی قرار دارند، که (این امر) به خودی خود می‌تواند به خطاهایی در کنترل راکتور منجر شود . اکثر حوادث و رخ دادهای غیرمنتظره‌ی تاریخ در کارخانه‌های برق هسته ای ناشی از خطای انسانی بوده است.
کارخانه برق هسته ای زاپوریژژیا تنها داستان “هسته ای” جنگ نیست. و برای تعیین آن که ارتش‌های اوکراینی و روسی قبلا در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای چگونه رفتارهای دشمنانه‌ای داشته اند برخی شواهد واقعی وجود دارد. وقتی، تقریبا شش ماه پیش، سربازان روسی با استواری! در منطقه آلوده به رادیواکتیو نزدیک کارخانه برق هسته‌ای چرنوبیل مستقر شدند، اوکراینی‌ها به آن‌ها شلیک نکردند. طبق گزارش‌های رسانه‌های مختلف، کارکنان روس اتم نیز در آن‌جا حضور داشتند، که سربازان روس را از کندن خاکِ آلوده به رادیو اکتیو و از این رو تنفس غبار رادیو اکتیو باز نداشتند. آن‌ها حداقل می‌توانستند هشدار دهند، آیا هشدار دادند؟
اوکراینی‌ها در ماه مارس هم نه به کارخانه برق هسته‌ای زاپوریژژیای تصرف شده شلیک کردند، نه تجهیزات را به نحوی خراب کردند که نه به دست متجاوزان بیفتد، نه کارخانه را پس بگیرند. از این رو من باور نمی‌کنم آن‌ها اکنون به کارخانه هسته‌ای شلیک می‌کنند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از کسب اجازه برای ورود به کارخانه زاپوریژژیا ناامید است- اما این فشار رسانه‌ای کم ارزشی به نظر می‌رسد. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس نمی‌تواند از درک آن‌که بازرسان زیرآتش و در کارخانه برق هسته ای اشغال شده ای درحال ملایم و بلااستفاده کردن آن هستند طفره رود. آژانس انرژی اتمی چه می‌تواند بکند؟ ثبت آن‌که جنگی جریان دارد و باید به فوریت پایان یابد؟ آیا این امر در این لحظه برای همه روشن نیست؟
از قضا، مقامات روس بسیار مشتاق آمدن دبیرکل گروسی به زاپوریژژیا هستند.
به طور کلی، دیگر اهمیتی ندارد که چه کسی به کارخانه برق هسته‌ای زاپوریژژیا شلیک می‌کند. و اهمیتی ندارد که آژانس بین المللی انرژی اتمی، که شهرت خوبی هم ندارد چه می‌گوید. مهم‌ترین امر آن است که روس‌ها- نه کم‌تراز اوکراینی‌ها یا شهروندان اتحادیه اروپا- در لبه فاجعه هسته‌ای قرار دارند. و ما به این دلیل در این نقطه ایم که روسیه در ماه فوریه سربازانش را در اوکراین مستقر کرد و هنوز جنگ خونینی را ادامه می‌دهد. درست مثل همان موقع. و اکنون شاید تنها یک اشتباه از سوی یک توپچی موشک یا متصدی راکتور، ما را از تکرار چرنوبیل دورنگه می دارد.
اگر کمک‌تان می کند دعا کنید!
- این مقاله اول در تارنگاشت مسکو تایمز منتشرشد و با اجازه نویسنده بازانتشارمی یابد.
منع: کانترپانچ
