مسئولیت ما – رقیه دانشگری

 آنچه در دو هفته ی گذشته در میهن ما گذشت، بار دیگر نشان داد که وقتی دو نیروی افراطی در مقابل هم صف آرایی می کنند، همه چیز به ضرر مردم و قطبی شدن جامعه می انجامد. در مدت ده روز اعتراضات به حق جوانان علیه مداخله ی عوامل حکومتی و از جمله گشت ارشاد در زندگی فردی شان که منجر به جان باختن مهسا امینی شد، بنا بر آمار دولتی بیش از ۴۰ کشته و طبق آمار غیر رسمی بالای ۷۰ کشته، هزینه ی جانی از ملتی بود که در ۴۴ سال گذشته، صدها هزار کشته در جنگ و ترور و اعدام های سیاسی را متحمل شده است. در میان جان باختگانِ التهابات اخیر، افرادی از هر دو طرف بوده اند که برخی نیز به اشکال فجیعی جان خود را از دست دادند. تا کنون عده ای از اعضای احزاب کرد ایرانی نیز بر اثر عملیات موشکی و پهبادی و توپخانه ای سپاه در  حمله به مقرهای آن ها در اقلیم کردستان، کشته شده اند.

فضای رعب و وحشت و بگیر و ببند و انسداد جهان مجازی، پی آمد عملکرد خشونت آمیز طرفین در کشور است. تجربه ی چندین برآمد مردمی در سال های گذشته، نشان داده است که هیچکدام از این جنبش های مطالباتی و مدنی و اعتراضی در ابتدا توأم با خشونت نبوده است. با مداخله ی پاره ای از نیروهای افراطی از هر دو سو، خیابان های تهران و شهرستان ها به خون مردمان کشور آغشته گشته است.

آقای ابراهیم رئیسی در هفتمین دور گفتگوی تلویزیونی خود با مردم در روز چهارشنبه ششم مهرماه، از مشروعیت انتقادات و اعتراضات مردم سخن گفت و ضمن تمیز قائل شدن میان اعتراض و اغتشاش، علل این برآمدهای اجتماعی را مسکوت گذاشت. او اغتشاش آفرینی را کار دشمن خواند و علت اصلی آن را مقابله با اقتدار رژیم و رشد و توسعه ی کشور در همه ی زمینه ها، دانست. اما بر علل نارضایتی فزاینده ی مردم ایران و گسل های موجود در کشور، نپرداخت. گسل هایی که به ویژه بر اثر غارت و چپاول مردم توسط سرمایه داران دغلباز و رانت خواران و مفسدین اقتصادی و فاصله ی عظیم طبقاتی در ایران حاصل شده است. باید گفت که در کشور ما هیچ چیز زشت تر از چهره ی کاخ ها و کوخ هایی نیست که در کنار هم به چشم می خورند. حتی فقر برابر به اندازه ی این همه نابرابری در فقر و ثروت، زشت و رنج آور نیست. افزون بر فقر و بیکاری و استیصال که هم حاصل چپاول در پناه قانون و دولت های داخلی بوده و هم حاصل تحریم و مداخلات خارجی، محدودیت ها و بی عدالتی ها و تبعیضات، تحمیل حجاب به زنان و فرایض دینی به جامعه، انسداد سیاسی و عدم امکانات قانونی برای تجمعات و تظاهرات و مداخله ی خشن نیروهای انتظامی و امنیتی در اعتراضات، آن زمینه ها و عللی است که راه را برای بهره برداری عوامل خارجی از این گسست ها، فراهم می کند. 

در جهانی که زندگی می کنیم، ایران جزیره ی جدا مانده ای نیست. آنچه در جهان می گذرد، بر سرنوشت ایران اثر می گذارد. صدور بحران قطب های آمریکایی و اروپایی به سوی قطب های چینی و روسی و ایرانی در جهانی که وارد مرحله ی چند قطبی شده است، قابل فهم و پیش بینی است. آمریکا و متحدانش، با پروژه ی درگیر کردن رقبا و مخالفان خود – روسیه و چین و ایران – با مسائل داخلی شان، قصد کاهش قدرت رقابت و مقاومت آن ها و حل بحران های همه جانبه ی خود را دارند. همچنین توسط جنگ نرم گسترده و پر خرجی که توسط برخی رسانه های فارسی زبان خارج از کشور و برخی خود فروختگان ایرانی به پیش می برند، قصد بهره برداری از تعارضات داخلی کشور ما را کرده اند. پروژه ای که در کشورهای همسایه و یا نقاط دیگر جهان به پیش برده و به موفقیت هایی هم دست یافته اند.

اما مادام که یک کشور در اوضاع داخلی خود دارای گسست های فراوان نباشد، مداخلات خارجی در دستکاری سرنوشت مردمان آن کشور بی اثر و یا کم اثر خواهد بود. خوراک جنگ شناختی جهانخواران غربی، نارضایتی ها و گسست ها و گسل های داخلی کشورها است. مادام که حاکمان کشور در دو عرصه ی اقتصاد و معیشت مردم و آزادی های دموکراتیک جامعه به وظایف خود عمل نکنند، زمینه برای مداخلات خارجی فراهم تر خواهد بود.

در این میان بر نیروی عاقله ی کشور و به ویژه فعالان عدالت باور و آزادیخواه ایران است که در برآمدهای اجتماعی از دامن زدن بر قطبی شدن کشور و آتش خشم و خشونت پرهیز کنند تا کشور در آتش جان های از دست رفته به خاکستر بدل نشود. رشد جنبش های مدنی و مطالباتی و همه گیر شدن مبارزات حق خواهانه، تنها در محیطی تفاهم آمیز و به دور از ترس و وحشت امکان پذیر است. کم دامنه بودن اعتراضات خشونت آمیز گواه بر آن است که عده ی کثیری از مردم مطالبه گر و ناراضی از پیوستن به این گونه اغتشاشات پرهیز می کنند.

برآمدهای عظیم انقلابی تنها زمانی میسر است که مردم نخواهند و حکومت نتواند. این یک واقعیت است که حکومت ایران در چهار دهه ی گذشته به تدریج مقبولیت خود در میان مردم را از دست داده و آراء آن از ۹۸،۲ درصد در سال ۱۳۵۸،  به پایین تر از۵۰ در صد در انتخابات سال ۱۴۰۰ رسیده است. اما این هم واقعیت است که همین حکومت از  پایگاه اقتصادی، سیاسی، نظامی، ایدئولوژیک و ناسیونالیستی نسبی در کشور و طرفداران ایدئولوژیک و نظامی در منطقه برخوردار است و نیروی ذخیره ی نسبتاً ثابتی از میان باورمندان به اسلام و جبهه ی مقاومت در برابر آمریکا و اسرائیل دارد. این حکومت با حکومت پوشالی و وابسته ی شاه، تفاوت دارد. حکومت تجربه ی چهل سال مصاف با انواع توطئه ها و ترورها و جنگ را نیز دارد. در سال های اخیر موفقیت هایی در تجهیز به تکنولوژی مدرن نظامی و مناسبات بین المللی هم به دست آورده است. در کشور جوانانی هم بار آمده اند که معادلات و مناسبات جهانی را درک می کنند و از انرژی وطن دوستی و ضد سلطه گرایی، سرشارند.

بی برنامگی، گسست، رقابت، اختلافات، نفاق و نفرت در میان اپوزیسیون راست و چپ حکومتی، گرایش به راست در برخی محافل اصلاح طلب، بی امکانی نیروهای دلسوز مردم در تبلیغ و پیشبرد نیات و افکار ملی و مردمی خود، فرصت طلبی های برخی از چهره ها ی هنری و ورزشی و شکاف میان آن ها، رهبر تراشی از میان تشنگان قدرت و مزدوران ایرانی الاصل توسط قدرت های امپریالیستی و اکراه مردم ایران از پذیرش چنین رهبران ضعیف و سرسپرده ای، از عوامل جدی دیگری هستند که فرصت و امکان شرکت سازنده ی منتقدان و یا مخالفان نظام در روند تغییر و تحولات کشور به سود مردم و منافع ملی را از بین می برد. 

بنا به این واقعیات، مقابله ی خشونت آمیز و نظامی با چنین حکومتی در کشوری با مختصاتی متکثر، با مقاومت سخت و سنگین طرفداران حکومت روبرو شده و به جنگ داخلی و برادرکُشی خواهد انجامید. از آن حمام خون و ایران تجزیه شده به هیچ کس چیزی نخواهد رسید جز سال ها و دهه ها جنگ و کشتار میان امروزیان و دشمنی و کینه و نفاق میان آیندگان. هیچ ایرانی مردم دوست و باورمند به منافع ملی و تمامیت ارضی کشور تن به چنین فاجعه ای نخواهد داد. اما بی تردید جامعه در رشد تدریجی و طبیعی مبارزات خود به تصمیم نهایی در تعیین سرنوشت خود خواهد رسید. چپ متعهد، عدالت خواهان مذهبی و همه ی نیروهای ملی و مردمی تنها با شرکت خردورزانه و مسئولانه در این روند است که می توانند نقش تاریخی خود را ایفا کنند.

چاپ کن