آیا حماقت شرط لازم دیکتاتوری است، یا اساسا دیکتاتورها محصول زاد و رود، در جامعه ای هستند که به علت فقدان مکانیسم های دمکراتیک در آن ، پایه های قدرت را به تدریج محکم کرده و در ادامه به خود کامگان و هیولاهایی خوفناک درجامعه مبدل می شوند، یا دیکتاتورها ذاتا موجوداتی احمق اند و به دلیل همین حماقت وجودی، به تدریج به خود کامگی سوق داده می شوند و به چنان جانوران قهاری مبدل می شوند که جز با اعمال زور و عکس العمل های قهرآمیز ، حاضر به ترک اریکه قدرت نیستند ، و اکثر آن ها یا سر و سامان را با هم بر باد می دهند ، یا در کمال حقارت در کلپه حقیر اعطایی سلطانی هم مسلک خود ، در گمنامی دقمرگ می کنند.
کنکاش در شخصیت دیکتاتورها و تبار شناسی آن را باید به روانشناسان و جامعه شناسان سپرد، اما این، مانع یک تحقیق میدانی مثلا از محتوای نطق های بی محتوای آن ها نمی شود ، به ویژه زمانی – چون امروز – که در جامعه ایران ، ترس جایگاه اش را از مردم به حکومت تغیر داده، حکام دربرابر اعتراضات توده ای موقعیت خود را سخت درخطر می بینند و از سر استیصال، با القاب و تهمت های بی شرمانه، مردم معترض را تهدید کرده و کشور های خارجی را به عنوان دشمن ، مسبب اصلی و سازمان دهندگان اعتراضات داخلی معرفی می کنند بزعم ایشان ، توده های مردم هم هیچ گونه درکی از امور جاری کشور ندارند ، لاجرم فقط تبار خود را شایسته رهبری مملکت می دانند ، این است که به محض نزدک شدن پای مبارک شان به لب گور ، سر و کله ولایت عهد هایشان هم پیدا می شود .
با نگاهی گذرا به سرگذشت و سرنوشت این زوائد بشری ، به روشنی می بینیم که همگی در این مختصات مشترک اند ، از هیتلر معروف تا گروهبان عیدی امین – دیکتاتور جنجا لی و بیرحم اوگاندا – از صدام حسین تا محمد رضا شاه از خمینی تا خامنه ای ، انگار همه ازیک چشمه ، سیراب شده اند: از سرچشمه حماقت! تو گویی ، یک نویسنده نطق ها یشان را می نویسد و یک فرد سرنوشت شان را رقمزده است ،چرا که به طرز خارق العاده ای همه ، هم سرنوشت اند .
دیگر این که در مورد آخرین نطق خامنه ای و شاخ و شانه کشیدن هایش ، گمان می کنم این داستان از عبید زاکانی از هر تحلیلی گویا تر است :
سگی در بیابانی در حال فرار، عوعو می کرد و همزمان از او تیزی می رفت، سوال کردند، چرا عوعو می کنید گفت : می خواهم مردم رابترسانم، پرسیدند، پس سبب این تیزی چیست؟ جواب داد: آخر خودم هم خیلی ترسیده ام.
