چهل سال پس از آینهٔ سِکَندَر…واْینَک احوالِ مُلکِ دارا!-گودرز اقتداری

در شماره ۱۳۲ نشریه کار ۲۹ مهرماه ۱۳۶۰ مقاله ای تحت نام آیینه سکندر بواسطه انتشار خبر مرگ رفیق فدایی خلق سیامک اسدیان منتشر شد. تیتر مقاله مطلع شعری است بدین مضمون(آئینهء سکندر جام می است بنگر/ تا برتو عرضه دارد احوال ملک دارا[i]) در آن مقاله نویسنده که بنام معرفی نشده است با اشاره به صفات و خلق نیکوی رفیق اسکندر(سیامک اسدیان) و ارائه خاطرات رفقای سازمان از او و تاکید بر خدمات وی در مبارزات خلقی منجر به انقلاب در ایران بخش عمده ای نیز به رشادت و تهور و شجاعت شخص وی پرداخته شده است. از جمله فرازهای این مقاله میخوانیم که “او در سخت ترین شرایط پلیسی و در زیر سنگین ترین پیگردهای ساواک بارها و بارها از چنگ دژخیمان گریخت و زنده ماند، او زاده کوههای سرکش لرستان بود و عاشق سلاحی بود که بر دوش انداخته بود. راز و نیاز اسکندر به لهجه شیرین لری با مسلسلی که از رفیق حمید اشرف مانده بود هنوز در گوش ماست. کاراکتر ویژه و صمیمیت بیکران و سادگی سیاسی و در عین حال قاطعیت، تهور و خونسردی او در اجرای عملیات متعدد و دشوار مسلحانه طی سالهای ۵۲ تا ۵۷ تصویر کاملا ویژه ای در ذهن همه یاران قدیمی سازمان بجا گذاشته است.” مقاله اما در ادامه به نقد انتخاب رفیق اسکندر در ادامه راه با مبارزه مسلحانه چریکی میپردازد و او و هم‌رزمانش را هم‌سوی ضدانقلاب وابسته به امپریالیسم و بازماندگان ساواک و رژیم سابق قرار میدهد. نویسنده چنین روایت میکند که: “زمانیکه در تحریریه کار از کشته شدن اسکندر در درگیری مازندران باخبرشدیم آنچه بیش از همه رفقا را تحت تاثیر قرار داده بود، آن بود که گونه یک انسان ساده و صمیمی و ایثارگر با پاک ترین و بکر ترین ایده های انسانی که در خورستایش والاست، بی انکه خود درک کند همه زندگی و وجود خود را وقف راهی کرده است که کثیف ترین موجودات جهان نیز درهمان مسیر رکاب میزنند. که چگونه پست ترین و رذل ترین جنایتکاران، هم امروز نقشه همان اقداماتی را در سر می پرورند که این جوان پرشور و آزاده برخاسته از دل کوههای سرکش لرستان در پی آن است. آنچه همه ما را در خود فرو برد آن بود که می‌دیدیم در عرصه بسیار بغرنج و پیچیده کنونی چگونه نیات پاک اسکندرها با پلشتی های کشمیری ها، ساواکی ها در قالب عمل واحد ضد انقلابی در هم آمیخته و به حق خشم و نفرت مردم را متوجه کسی می‌سازد که همچون اسکندر درونی چون شیشه ای شفاف  دارند، لاکن در عمل یکپارچه همان چیزی است از عمال مزدور آن زشتِ جهانخوار سر میزند. هم از اینروست که معیار قضاوت هر انقلابی صدیق در برخورد با عملیات براندازی چپ روها آنچه تعیین کننده است نه آن درون شیشه ای شفاف اسکندر ها، که آن گنداب ضد انقلابی است که برزمین جاری میشود.”

آنچه جنس روایت این مقاله را متاسفانه تعیین میکند نبشته ایست که از آن در تاریخ بجای مانده است، روایتی که در آن همه چیز سیاه و یا سفید است، جهان بی رنگی که حتی خاکستری هم ندارد. این تصویر تنها جنبه سیاسی مواضع سازمان را در ظرف زمان لحاظ میکند و حتی پرداختن به خصلت های فردی افراد درگیر در آن ماجرا را که بعضا میتواند حتی سوال برانگیز باشد، ناشی از احساس افسوس نویسنده برای از دست رفتن یک رفیق است. تاسفی که در آن لحظه تحت تاثیر قضاوت انقلابی در برابر ضد آن رنگ می‌بازد.

بر هیچ کس پوشیده نیست که سازمان ما در آن روزها و سالهای پسین آن به بن بست در مبارزه مسلحانه رسیده بود و از دست دادن جان های شیفته بیشتر را در کلیت مبارزه بر علیه امپریالیسم بدون بازده ارزیابی میکرد. سرنوشت مبارزه وسیله همه گروه ها و احزاب سیاسی در چهل سال اخیر که در تمام شقوق سیاسی و نظامی ازمایش شده است نیز نشان میدهد که هم مماشات آن زمان ما با رژیم اسلامی و هم مبارزات خشونت بار دیگران نتایجی تقریبا مشابه به بار آورده است. بسیاری از یاران ما در هر دو سوی ان انتخاب جان بر سر تعهد و میثاق خود با خلق گذاشتند که دهه ها در سینه هاشان خانه کرده بود.

هفته گذشته بدنبال انتشار پیام تسلیت سازمان به مناسبت درگذشت پدر رفیق سیامک اسدیان در ایران، و انتشار خاطره ای از رفیق تحت عنوان “بیاد رفیق سیامک اسدیان به یاد عزیز او!” برخی از خوانندگان و رفقای قدیمی ما مقاله “ایینه سکندر” را بیاد اوردند. قلم مقاله آیینه سکندر و بازخوانی امروزین آن مایه تاثر و اندوه عمیق همه ماست. همانگونه که رفیق اکبر دوستدار در یادداشتی نوشته است: “نه سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) و نه شاید حتی یکی از اعضا و هواداران آن، که صدهزار نفرشان روزی در میدان آزادی جمع آمدند، به یقین با جنایات حکومت همراهی و یا نسبت بدان بی تفاوتی نداشتند. برای مقابله با هیولای برخاسته از قعر تاریخ که مردم را با خود همراه داشت، اگر سیاست رویارویی مستقیم و ادامه فعالیت در خانه تیمی بسیار تراژیک بود. سازماندهی فعالیت در بسترهای سیاسی عمومی نیز از فراز و فرود های تلخ در خطای نظری و عملی و نتایج مثبت و منفی  دور نماند.”

اکنون که بواسطه درگذشت سهراب خان اسدیان پدر رفیق فدایی خلق‌مان سیامک (اسکندر) این فرصت پیش آمده است تا مکثی دوباره بر آن مقاله بکنیم بیش از پیش احساس میکنم ایکاش آنگونه داوری درباره انتخاب رفقای ما صورت نگرفته بود. بسیاری از رفقایی که با رفیق اسکندر اسدیان از نزدیک زندگی کرده بودند “محال بود که حس و نسبتی ناروا به طینت پاک او داشته باشند”. بعنوان مسئول شورای سردبیری نشریه کار از اینکه نویسنده نشریه ی ما چهار دهه پیش راه و روش رفیق اسکندر و همرزمان او را در سوی خائنین به خلق قرار داده است و خون های به ناحق ریخته شده را بخشی از “گنداب ضد انقلابی” دیده “است که برزمین جاری میشود”، متاسف و متاثرم و به راستی و صمیمانه ان داوری غیرعادلانه و نارفیقانه را رد میکنم.

واقعیت  اما جز این نیست که سازمان ما پس از آن بارها با تاکید بر احترام به پذیرش چندصداییِ درون سازمانی از برخوردهای مرکزگرایانه و برخی رفتارهای ناهنجار سیاسی در گذشته طبق مصوبات کنگره های سازمان تبری جسته است. همین یادداشت و تنوع دیدگاه های سیاسی منعکس در نشریه کار گواه آنست که سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) جایگاهی ویژه برای ابراز نظراتی مستقل از روایت سنتی در ساختار احزاب و سازمانهای سیاسی مرسوم ایران بوجد آورده است.

امید آتشین ما براستی اینست که ادامه جنبش مردمی زن زندگی آزادی، پایان این قصه تلخ را با دستیابی به آرزو های پاک و مردمی جان‌های شیفته یاران ما  به سرانجام برساند و ما گوشه کوچکی از ان افق رنگین کمانی باشیم.

[i] https://www.100honar.com/Home/ContestantFile/160670

چاپ کن