متن پیش رو گزارشی‌ست از آنچه این روزها و شب‌‌ها در خوابگاه چمران دانشگاه تهران در جریان است؛ وقایعی که همه حکایت از جاری بودن سرکوب در زندگی روزمرۀ ما دانشجویان دختر دارد. گرچه تاریخ خوابگاه دختران در ایران با سرکوب، کنترل و رنج گره خورده است، اما با بازگشت به دانشگاه بعد از تعطیلات نوروز، آنچه شاهد هستیم افزایش عجیب و مغرضانه سیاست‌های کنترلی و سرکوبگرانه در خوابگاه دختران است که لزوم صحبت از آن و واکنش نشان دادن به آن را بیشتر می‌کند. این گزارش قصد دارد هم به وقایع اخیر خوابگاه و هم به دیگر مسائلی که مدت‌هاست با آن‌ها دست‌به‌گریبانیم، بپردازد.
۱) افزایش فشار بر دانشجویان در رابطه با حجاب:
هم‌زمان با افزایش فشارها بر زنان در جامعه در رابطه با حجاب اجباری، در دانشگاه و خوابگاه نیز رویکرد کنترل حداکثری بر پوشش دانشجویان در پیش گرفته شده است. در یکی از بدعتگزارانه‌ترین و بی‌شرمانه‌ترین اقدامات مسئولان دانشگاه، در یک روز ناگهان تعدادی از دانشجویان خوابگاه چمران از خوابگاه لغو اسکان شدند که پس از پیگیری ایشان مشخص شد این لغو اسکان به علت حجاب بوده است. در مراجعۀ این دانشجویان به مسئولان حراست دانشگاه، مشخص شد که حراست عکس‌هایی از این دانشجویان در هنگام ورود به خوابگاه یا خروج از آن در دست داشته است که نشان می‌دهد حراست خوابگاه و دانشگاه در حال جمع‌آوری و تهیه مدارکی علیه دانشجویان هستند. هم‌چنین چندین تن از دانشجویان گزارش داده‌اند که مسئولان حراست گیت اسامی دانشجویانی را که بدون حجاب به خوابگاه وارد یا از آن خارج می‌شوند یادداشت می‌کنند. از سوی دیگر دایره این سختگیری‌ها به درون دیوارهای خوابگاه نیز کشیده شده است و نیروهای حراست به بهانه حضور مردان در طول روز حتی در حیاط خوابگاه نیز درباره پوشش به دانشجویان ایراد وارد کرده و اسامی عده‌ای را برای تهدید یادداشت کرده‌اند.
۲) افزایش بی‌سابقه کنترل ورود و خروج دانشجویان:
تا پیش از این کسانی که پس از ساعت ورود و خروج (ساعت ۲۲:۰۰) به خوابگاه وارد می‌شدند ملزم به پر کردن برگۀ تأخیر بودند که در آن باید علت دیر آمدن خود را ذکر کرده و مشخصات و شمارۀ تماسشان را جهت پیگیری‌های بعدی خوابگاه به مسئولان گیت تحویل می‌دادند. اما در رویکرد جدیدی که توسط خوابگاه در پیش گرفته شده، بدون این که به دانشجو برای این کار فرمی داده شود، برای افزایش نظارت بر ورود دانشجویان اطلاعات آنان مستقیماً توسط مسئولان حراست گیت به صورت سیستمی ثبت و کنترل میشود. از سوی دیگر اجازۀ تأخیر پس از ساعت ۱۰ شب به سه بار در طول یک ترم کاهش یافته است در حالی که پیش از این دانشجویان تا چهار بار در ماه مجاز به تاخیر بودند. در این میان بسیار پیش می آید که مسئولان حراست پا را حتی از قانون نیز فراتر گذاشته و با اقداماتی فراقانونی دانشجویان را بیشتر تحت فشار قرار می‌دهند. برای مثال، یکی از دانشجویان گزارش داده است که با وجود این که تنها دو بار تأخیر داشته است مسئولان مستقیماً با خانوادۀ او تماس گرفته و با ذکر این موضوع گفته‌اند که اگر خانواده مایل باشند می‌توانند بررسی کنند که در مواقع تأخیر دانشجو، آیا کسی به همراه او بوده یا خیر. بسیاری از دانشجویانی که دیرتر از ساعت ۱۰ به خوابگاه مراجعه کرده‌اند از رفتار بسیار بد و زنندۀ مسئولان گیت گزارش داده‌اند. یکی از دانشجویان مستقیماً از زبان یکی از مسئولان گیت شنیده است که به همکار دیگر خود می‌گوید :«به این دختران سخت بگیرید، این دخترانِ هرجایی معلوم نیست کجا می‌روند که با تأخیر به خوابگاه می‌آیند». نیروهای حراست این رفتار تحقیر‌آمیز را نه‌تنها با دانشجویان، بلکه با خانواده‌های آنان نیز در پیش گرفته‌اند. بر طبق گزارش‌ها در تماس‌هایی که به دلیل تأخیر یا غیبت با خانواده دانشجویان گرفته شده، با وقاحت از لحن و الفاظی شرم‌آور برای تحریک آنان استفاده شده و این موضوع به بدترین شکل ممکن به آنان منتقل شده است، به طوری که به پدر یکی از دانشجویان گفته‌اند: «گفتیم این‌ها را به شما بگوییم بلکه به غیرتتان بر بخورد»!! لازم به ذکر است که حتی برخی از این گزارش‌ها دروغ بوده و دانشجو غیبتی نداشته است. این سختگیری‌ها نه‌تنها به هنگام ورود، بلکه حتی در زمان خروج از خوابگاه پس از ساعت ۱۰ شب نیز به صورتی شدیدتر وجود دارد و اعمال میشود؛ سخت‌گیری‌هایی که ممکن است روزی به جان دانشجویان آسیب بزند. طبق قانون خوابگاه پس از ساعت ۱۰ شب دانشجویان اجازۀ خروج از خوابگاه را ندارند مگر با ارائۀ بلیط سفر که باید با خانواده هماهنگ شود یا بیماری‌ای که پزشک خوابگاه تشخیص بدهد نیاز به فرستاده شدن به بیمارستان دارد. این در حالی است که به گزارش یکی از دانشجویان، یک شب علی‌رغم مسمومیت و فشار عصبی بسیار وخیم پزشک خوابگاه با پافشاری‌ای عجیب با اعزام او به بیمارستان مخالفت کرده است و پس از آن که مسئولین گیت به دلیل ترس از بدتر شدن حالش به او اجازۀ رفتن به بیمارستان را داده‌اند، پزشک بیمارستان به او گفته است اگر پنج دقیقه دیرتر به بیمارستان می‌آمد دچار تشنج می‌شد. در مواردی دیگر دانشجویان گزارش داده‌اند که مسئولان گیت اصرار عجیبی دارند که برای تماس با اورژانس در موارد اورژانسی حتماً باید با آن‌ها هماهنگ شده و خودشان با اورژانسی که در کوی مستقر است و نه اورژانس عادی تماس بگیرند. این در حالی است که ماشین اورژانس کوی تنها دارای یک مسئول است که مجهز به تجهیزات مورد نیاز برای رسیدگی اورژانسی به بیمار هم نیست. آنچه در اینجا مطرح است، مسئلۀ جان دانشجویان است، اما گویا این هم برای دانشگاه از اهمیت چندانی برخوردار نیست!
۳) استفاده از نیروهای حراست خوابگاه برای شناسایی دانشجویان:
در جریان خیزش زن، زندگی، آزادی، بارها شاهد آن بودیم که دانشگاه از نیروهای حراست خوابگاه که دانشجویان خوابگاهی را بیشتر می‌شناختند برای حضور در اعتراضات و شناسایی دانشجویان استفاده می‌کردند؛ موضوعی که حتی برخی از نیروهای حراست خوابگاه، خود به آن اذعان کرده‌اند. این روند همان‌طور که اشاره شد اکنون در زمینه حجاب در پیش گرفته شده است. سیاستی که از آن برای اجرای حربۀ ناعادلانۀ لغو اسکان دانشجویان استفاده میشود.
اعمال این قوانین جدید از سوی مسئولان دانشگاه در حالی است که همچنان حتی از تأمین برخی از ساده‌ترین امکانات رفاهی خوابگاه‌ها نیز ناتوانند. کیفیت بسیار پایین غذای سلف خوابگاه، عدم وجود سیستم سرمایشی مناسب در ساختان فیض، نشتی فاضلاب طبقات بالا به طبقۀ همکف و احتمال ریزش سقف ساختمان ۷۱، عدم رسیدگی مناسب به سرویس‌های بهداشتی و خراب بودن بسیاری از آن‌ها و بسیاری از مسائل ریز و درشتی که همه باعث سلب آسایش در زندگی خوابگاهی شده‌اند و جالب اینجاست که برخی دانشجویان به دلیل پیگیری این موارد، مورد بازخواست قرار گرفته و تهدید به لغو اسکان شده‌اند. با وجود تمامی این مشکلات، در آخرین انتخابات شورای صنفی خوابگاه‌ها، با رد صلاحیت تعداد زیادی از دانشجویان از تشکیل شورای صنفی خوابگاه چمران جلوگیری شد تا یکی از معدود مجراهای ممکن برای پیگیری این مسائل برای چندمین سال متوالی بسته بماند.
لازم به ذکر است که اعتراض به تشدید این قوانین کنترلی به هیچ وجه نباید باعث طبیعی‌انگاری وجود چنین قوانینی -حتی در سطوحی پایین‌تر- باشد. این‌که ساعت ورود و خروج به خوابگاه در خوابگاه‌های پسران عموماً دیرتر از خوابگاه دختران است و در صورت تأخیر با تماس با خانواده، دختران را تحت فشار قرار می‌دهند، این که خوابگاه دختران دانشگاه تهران برخلاف خوابگاه پسران به صورت یک مجتمع متمرکز در نقطه‌ای دور از مرکز شهر و مراکز دانشگاهی و با دسترسی‌ای محدود قرار دارد، این که در قوانین خوابگاه، مستقیماً برای جزئیات سبک زندگی دختران تصمیم‌گیری میشود و در صورت تن ندادن به این قوانین ارتجاعی آنان را از خوابگاه لغو اسکان می‌کنند و…، همه نشان از اعمال سرکوب و کنترلی هدفمندتر نسبت به دختران در پوشش قانون دارد. قوانینی که حاکمیت با آگاهی از نظام اجتماعی مردسالار حاکم بر جامعۀ ایران آن‌ها را وضع کرده و به همراهیِ از سر ناآگاهیِ بسیاری از خانواده‌ها با این قوانین به چشم ضمانت اجرایی آن‌ها نگاه می‌کند. از سوی دیگر بر همۀ ما آشکار است که اعمال محدودیت‌های بیشتر بر خوابگاه دختران کاملاً همسو با اهدافی است که پس از جنبش زن، زندگی، آزادی، حاکمیت با اعمال محدودیت‌های اجتماعی بیشتر بر زنان در سر دارد؛ جریمۀ زنان بی‌حجاب و محرومیت آنان از از خدمات اجتماعی عمومی، مسمومیت‌های زنجیره‌ای مدارس دخترانه، پلمپ مغازه‌ها به دلیل حجاب، تشکیل کمیته‌های انضباطی حجاب در دانشگاه‌ها و بسیاری اقدامات دیگر که حال به اعمال قوانین جدید در خوابگاه دختران رسیده است. خوابگاه «خانه» و محل «زندگی» ماست و این حق ماست که با آزادی و در شرایطی انسانی در آن زندگی کنیم. بهبود شرایط خوابگاه جز با آگاهی به حقوقی که داریم و اتحادمان در راستای احقاق این حقوق میسر نخواهد شد.
منبع: شوراهای صنفی دانشجویان کشور
