انتخابات محلی ترکیه روز یکشنبه ۳۱ مارس برابر با ۱۲ فروردین برای انتخاب شهرداران و کدخدایان محلی برگزار می‌شود.
در این انتخابات رقابت اصلی در شهرهای بزرگی مانند استانبول، آنکارا، آنتالیا، آدانا و مرسین است که در انتخابات ۲۰۱۹ حزب جمهوری خلق توانست نامزدهای حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه را در آنها شکست دهد. در استانبول کلید شهرداری در دستان اکرم امام اغلو از چهره های شاخص مخالفان اردوغان است و او در این انتخابات وظیفه سنگین حفاظت از سنگر شهرداری سیاسی ترین شهر ترکیه را بر عهده دارد. شهردار فعلی استانبول عضو حزب “جمهوری خواه خلق” است که در انتخابات گذشته توانست با شکست کاندیدای حزب حاکم (حرب اردوغان) به ۲۵ سال حکمرانی این حزب بر استانبول پایان دهد.
در این انتخابات نامزدهای ۳۶ حزب برای تصاحب قدرت در ارگان‌های ذیربط با یکدیگر در حال رقابت هستند.
در این انتخابات احزاب سیاسی برای تعیین آینده کشور و در عین حال آینده سیاسی خود رقابت می‌کنند.
انتخابات محلی در ترکیه از حیث جایگاه و اختیارات شهرداری‌ها در ساختار سیاسی – اجرایی این کشور مهم است، زیرا شهرداری‌ها در حوزه‌هایی همچون استخدام و دریافت بودجه و اعتبارات، امتیازاتی دارند که عملاً آنها را تبدیل به ابزاری می‌کند که یک حزب سیاسی، می‌تواند با استفاده از آن، نشان دهد که از حیث ظرفیت منابع انسانی، کارشناسی و همچنین از نظر رویکرد اجتماعی و فرهنگی، چه امتیازات و ویژگی‌هایی دارد.
به همین خاطر، پیروزی در این رقابت، برای همه احزاب مهم است و نامزدهای احزاب از ارائه وعده‌های انتخاباتی هیچ حد و مرز نمی‌شناسند.
حدود یک سال پیش، ترکیه شاهد انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی بود که بیش از یک سال کشور برای آن در حالت آماده باش بود. به محض پایان یافتن آن انتخابات، تدارکات برای انتخابات شهرداری‌ها شتاب گرفت. این در حالی است که دولت به دنبال تکمیل پیروزی خود است و مخالفان تلاش می‌کنند خسارت خود در آن انتخابات را جبران کنند.
بیش از ۶۱ میلیون شهروند ترکیه در انتخابات شهرداری‌ها که در یک روز از صبح تا بعد از ظهر برگزار می‌شود شرکت می‌کنند و نتایج اولیه در همان روز اعلام و پس از پایان مراحل اعتراض نتایج نهایی اعلام می‌شود.
انتخابات شهرداری‌ها ترکیه هر پنج سال یک بار برگزار و شامل انتخاب شهردار و اعضای شورای شهر در شهرهای بزرگ و کوچک ترکیه می‌شود.
انتخابات شهرداری‌ها از این جهت هم مهم می باشد که منعکس کننده روحیه عمومی مردم نسبت به احزاب سیاسی است که سعی در بهره‌برداری از نتایج آنها دارند. به عنوان مثال، پیشرفت مخالفان دولت را به سمت انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری و پارلمان سوق می‌دهد.
اپوزیسیون ترکیه از طریق انتخابات شهرداری‌ها به دنبال جبران خسارتی است که در نتایج انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی تجربه کرده است.
انتخابات شهرداری‌های ترکیه که در سال ۲۰۱۹ برگزار شد، منجر به پیروزی اپوزیسیون شد که در بزرگترین شهرها و از همه مهم‌تر استانبول و پایتخت آنکارا پیروز شدند. این نتایج پس از قدرت گرفتن حزب عدالت و توسعه در کشور از سال ۲۰۰۲ بی سابقه بود.
این نتیجه احزاب مخالف را بر آن داشت تا فشارهای مستمری را برای برگزاری انتخابات زودهنگام اعمال کنند، به ویژه با توجه به وقوع متغیرهای داخلی و بین المللی از جمله همه گیری کرونا، بحران تورم و افزایش قیمت‌ها و فاجعه زلزله در سال ۲۰۲۳. اما اپوزیسیون نتوانست به اکثریت پارلمانی کافی برای آن دست یابد.
اپوزیسیون ترکیه امیدوار است که دستاوردهای خود را در شهرهای بزرگ حفظ کند و بر رجب طیب اردوغان فشار بیاورد و نشان دهد که محبوبیت او در خطر است و لازم است که انتخابات زودهنگام برگزار شود.
برنده شدن در استانبول و شهرهای بزرگ درآمد مالی قابل توجهی را برای طرفین فراهم می‌کند . شهری مانند استانبول دارای منابع مالی بسیار زیادی است که به تامین مالی پروژه ها و ارائه خدمات به مخالفان کمک می‌کند، در حالی که ائتلاف جمهوری‌خواهان امیدوار است دوباره کنترل بزرگترین شهرها را به دست آورد.
احزاب و افراد مستقل با توجه به شرایط لازم می‌توانند با نامزدی در انتخابات شهرداری‌های ترکیه شرکت کنند. انتخابات در یک مرحله انجام می‌شود و کسی که بالاترین درصد رای را کسب کند برنده می‌شود بدون اینکه شرط خاصی برای رسیدن به درصد مشخصی وجود داشته باشد.
این انتخابات در دو مرحله در یک روز آغاز می‌شود و برخلاف انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی تنها در داخل ترکیه برگزار می‌شود، زیرا این انتخابات مدیریت محلی است که شامل ساکنان داخل ترکیه می‌شود که آدرس‌های آنها در داخل کشور ثبت شده است.
انتخابات در ۳۲ استان واقع در شرق (از مجموع ۸۱ استان) به دلیل در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و بهره مندی از نور روز از ساعت ۷ به وقت محلی آغاز می‌شود و در ساعت ۱۶ به پایان می‌رسد. در بقیه مناطق غرب انتخابات از ساعت هشت صبح آغاز و ساعت ۱۷ به پایان می‌رسد.
انتخابات شهرداری ترکیه در تمامی ۸۱ استان این کشور برگزار می‌شود. انتخابات در ۳۰ کلان‌شهر، از جمله استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، قونیه، آنتالیا، هاتای، غازی‌انتپ و شهرهای شمال دریای سیاه و غیره و همچنین در ۵۱ شهر و ۹۲۲ منطقه، علاوه بر ۳۹۰ شهر برگزار می‌شود، تعداد کل شهرداران منتخب به ۱۳۹۳ نفر و بیش از ۳۲ هزار کدخدا در شهرها و روستاها می‌رسد.
در انتخابات سال ۲۰۱۹، حزب عدالت و توسعه در ۱۵ کلان‌شهر، ۲۴ استان، ۵۳۵ منطقه و ۲۰۲ شهر به پیروزی رسید و با مجموع ۷۷۶ شهرداری در رتبه اول قرار گرفت، در حالی که حزب جمهوری‌خواه خلق در ۱۱ کلان‌شهر، ۱۰ استان، و ۱۹۵ شهرداری پیروز شد. حزب جنبش ملی در مجموع ۲۳۲ شهر، حزب خوب در ۲۵ شهر، حزب سعادت در ۲۱ شهر و حزب دموکراتیک خلق‌ها در ۵ شهر برنده شدند. اما دولت بعداً قیمومیت خود را بر استان هایی با اکثریت کُرد اعلام کرد و شهرداران را به ادعای ارتباط با با حزب ممنوعه کارگران کردستان دستگیر کرد.
روند رای گیری در انتخابات شهرداری‌ها ترکیه با مهر زدن برگه های رای در صندوق های مشخص انجام می‌شود. کمیساریای عالی انتخابات هنوز تعداد صندوق ها را اعلام نکرده است، اما تقریباً ۱۸۰ هزار صندوق خواهد بود که هر صندوق برای ۳۵۰ رای دهنده است.
روند شمارش آرا بلافاصله پس از پایان فرآیند رای گیری از طریق کمیته صندوق که شامل نمایندگان احزاب است با حضور ناظران آغاز می‌شود. مردم همچنین می‌توانند روند شمارش آرا را قبل از نصب سوابق انتخاباتی امضا شده بر درب سالن انتخابات مشاهده کنند. انتخابات سراسری در مدارس مناطق مختلف ترکیه برگزار می‌شود.
علاوه بر احزاب، نامزدهای مستقل نیز در انتخابات حضور دارند. تنها در استانبول ۲۷ نامزد مستقل به اضافه ۲۲ حزب شرکت می‌کنند. در آنکارا نیز ۵ نامزد مستقل و در دیگر استان ها نیز شماری نامزدهای مستقل حضور دارند.
انتخابات شهرداری‌ها به طور رسمی شاهد ائتلاف بین احزاب سیاسی نیست، همانطور که در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی اتفاق افتاد. ائتلاف فرآیند همکاری مشترک با حمایت از نامزد حزب در صورت توافق احزاب است.
در این انتخابات تقریباً همه احزاب به صورت جداگانه شرکت می‌کنند و همکاری محدودی بین تعداد معینی از احزاب وجود دارد، برخلاف انتخابات شهرداری‌های قبلی یا انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری.
با این حال، «ائتلاف جمهوری‌خواهان» دو حزب مهم خود یعنی حزب «عدالت و توسعه» و «جنبش ملی» را حفظ کرده است.
در اپوزیسیون «ائتلاف خلق»، تا حد زیادی از هم پاشیده و احزاب آن تقریباً به تنهایی در انتخابات شرکت می‌کنند. حزب «خوب» هم از همکاری با حزب “خلق جمهوری خواه” خودداری کرد.
کمیساریای عالی انتخابات روز شنبه گذشته اعلام کرد که تعداد واجدان شرایط رای دادن در انتخابات شهرداری‌ها به ۶۱ میلیون و ۴۴۱ هزار و ۸۸۲ نفر رسیده که نسبت به انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی قبلی یک میلیون و ۳۲ هزار و ۶۱۰ نفر افزایش یافته است.
انتظار می‌رود نزدیک به یک میلیون رای دهنده جدید که به ۱۸ سالگی رسیده اند یا به تازگی تابعیت ترکیه را دریافت کرده اند، در این انتخابات که کمتر از یک سال پس از انتخابات قبلی برگزار می‌شود، شرکت کنند. رای دهندگان فقط می‌توانند در صندوقی که کمیسیون عالی انتخابات برای آنها در نظر گرفته است رای دهند.
نشانی های ثبت شده در ثبت احوال برای تعیین تعداد رای دهندگان و محل برگزاری انتخابات استفاده می‌شود. برگه ای برای رای دهنده ارسال می‌شود که نشانی محل رای گیری را نشان می‌دهد، علاوه بر این امکان اطلاع از این موضوع از طریق سیستم الکترونیکی استان وجود دارد. شناسنامه و کارت های خاص مانند گذرنامه و گواهینامه رانندگی به عنوان مدارک شناسایی تایید شده ارائه می‌شود که باید قبل از برگزاری انتخابات ارائه شود.
نتایج اولیه انتخابات شهرداری‌های ترکیه اواخر روز رأی گیری یا در اولین ساعات روز بعد اعلام می‌شود. بر اساس ارزیابی مرجع عالی انتخابات، مرحله اعتراض وجود دارد و پس از تکمیل آن، نتایج نهایی اعلام می‌شود. به دنبال آن برندگان گواهی پیروزی خود را دریافت می‌کنند که به آنها این حق را می‌دهد که نمونه کار شهرداری را در محلی که برنده شده اند دریافت کنند، مگر اینکه تصمیم به تکرار انتخابات گرفته شود، همانطور که در انتخابات شهرداری استانبول در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد.
بازیگران اصلی رقابت انتخاباتی روز یکشنبه حزب عدالت و توسعه، حزب حرکت ملی، حزب جمهوری خلق ترکیه، حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها، حزب رفاه نو، حزب خوب، حزب کارگران ترکیه، حزب دموکراسی و پیشرفت، حزب پیروزی می باشد.
حزب جمهوری خلق ترکیه با رهبری جدید در این انتخابات شرکت می‌کند. هدف اصلی این حزب حفظ شهرداری‌هایی است که در انتخابات سال ۲۰۱۹ برد. نامزدی‌های آن در استانبول و آنکارا، منصور یاواش و اکرم امام‌اوغلو، شهردارهای فعلی این دو شهر هستند که وضعیت نسبتا خوبی در نظرسنجی‌ها دارند.
حزب عدالت و توسعه مراد کوروم، وزیر پیشین محیط زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی را به عنوان نامزد شهرداری استانبول و تورگوت آلتینوک، شهردار منطقه کچی‌اورن آنکارا را برای شهرداری پایتخت معرفی کرده است.
رویترز نوشته است کردها در استانبول میان رای دادن به حزب مورد علاقه خود یعنی حزب “برابری و دموکراسی ملت ها” HEDEP و حزب اصلی مخالفان (حزب جمهوری خواه خلق) در تردید هستند.
رویترز افزود: نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از کردهای ترکیه در انتخابات آینده شهردار استانبول، وفاداری به حزب خود را کنار گذاشته و از امام اوغلو رقیب اصلی حزب حاکم به رهبری رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور حمایت خواهند کرد.
حزب حزب عدالت و توسعه در انتخابات پیش رو با چالش جدیدی از سوی «حزب رفاه نو» روبرو شده که حزبی اسلامگرا و تندرو محسوب می‌شود. حزب رفاه نو در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۳ از اردوغان حمایت کرد و بسیاری تصور می‌کردند که در انتخابات محلی پیش رو هم با حزب حاکم عدالت و توسعه ائتلاف می‌کند. اما این حزب در نهایت تصمیم گرفت با نامزدهای مستقل در انتخابات حاضر شود.
«حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها» که حزب مخالف دولت و طرفدار کردها است به عنوان جایگزین «حزب دموکراتیک خلق‌ها» وارد انتخابات شده است. حزب “برابری و دموکراسی خلق ها” سومین حزب بزرگ پارلمان ترکیه با ۱۰ درصد کرسی هاست، حزب ” دموکراتیک خلق ها” به دلیل اتهام ارتباط با حزب “پ ک ک” با احتمال بسته شدن در دادگاه مواجه است. حزب این ادعا را رد می کند.
در انتخابات روز یکشنبه بخشی از نیروهای چپ از حزب کارگران ترکیه پشتیبانی می کنند. این حزب هم اکنون سه نماینده در پارلمان دارد که در مسائلی مانند حقوق کارگران، آزادی بیان و مبارزه با فساد فعال هستند.
در این انتخابات در حالیکه احزاب مخالف بیشتر بر روی مشکلات اقتصادی به ویژه بازنشستگان تمرکز کرده اند، اما ائتلاف جمهور که متشکل از حزب عدالت و توسعه و حرکت ملی است انرژی خود را بیشتر حول امنیتی سازی انتخابات و تآثیر نتیجه آن بر بقای ترکیه متمرکز کرده اند.
