در آستانه آغاز کار دولت رئیسی، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه با حضور در مجلس گزارش داد مذاکرات وین به نقطه‌ای رسیده که جمهوری اسلامی و آمریکا باید تصمیم سیاسی در مورد آن بگیرند و حاصل شش دور مذاکره لیستی از اقدامات متقابل است که طرفین برای احیای برجام انجام خواهند داد. رفع تحریم خامنه ای، اعضای دفتر رهبری و خارج کردن سپاه از فهرست گروه های تروریستی بخشی از توافق تهران و واشنگتن است.
بر اساس قانون “اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام”، که در ماه های پایانی سال گذشته در مجلس تصویب شد، وزیر امور خارجه موظف است هر سه ماه یک بار گزارشی از روند اجرای توافقنامه برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارائه دهد. حضور ظریف در مجلس، آخرین گزارش وزارت خارجه ایران در دولت حسن روحانی است.
از زمان روی کار آمدن بایدن، جمهوری اسلامی و آمریکا در وین شش دور مذاکره کرده اند ولی تا به حال نه جمهوری اسلامی از جزئیات توافق گزارش می داد و نه آمریکا. انتشار مشروح گزارش ظریف در مجلس، حامل پیام هایی است که برخا در سخنان وی بازتاب دارد. از جمله آن بخش از اظهارت وی که به نمایندگان مجلس گفت:
«اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یکسو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران – به شمول شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی – بهره برده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند و هم ترامپ برای فشار حداکثری با مانع جدیِ سرمایه دارانِ جهانی – از جمله در داخل آمریکا – مواجه می‌شد.»
ظریف در این گزارش نامی از افراد یا گروه‌هایی که زمینه ساز تشدید تحریم ها توسط ترامپ و مانع از تثبیت برجام شده‌اند نبرد اما بر این موضوع تاکید کرد که در گفتگوهای اخیر در وین در باره رفع تحریم دفتر رهبری، ابطال شناسایی سپاه پاسداران به عنوان سازمان تروریستی، اقدام و برای تامین نظر خامنه ای تلاش کرده است. ظریف به نمایندگان مجلس که رفع تحریم سپاه برایشان مهم تر از نیازمندی های روزمره مردم است، گفت: اگر مذاکرات وین به رسمیت شناخته شود «شناسایی سپاه پاسداران انقالب اسلامی به عنوان به اصطلاح تروریستی سازمان تروریستی خارجی ابطال خواهد شد»
در گزارش ظریف به مجلس در باره تحریم ها گفته شده بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی فرد، نهاد، کشتی و هواپیما نیز از فهرست تحریم‌های آمریکا خارج می شوند.
در این گزارش لیستی نیز از مصادیق رفع تحریم نیز ارائه شده است که در صورت توافق وین، تمامی تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران شامل تحریم های قبل از برجام) مالی و بانکی، بیمه، انرژی و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی سازی و بخش بنادر، طال و فلزات گرانبها، نرم افزار، صنعت خودرو، فروش هواپیما و خدمات مربوطه، و واردات فرش و مواد غذایی از ایران و تحریم های بعد از برجام، زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ همچون صنایع فلزات ایران، صنایع معدنی، عمران، صنایع نساجی، تولید رفع خواهند شد.
در این گزارش درباره آینده مذاکرات وین هم آمده است که «خروجی این مذاکرات، مصوبه کمیسیون مشترک برجام خواهد بود که پیوست رفع تحریم‌ها، اقدامات هسته‌ای و طرح اجرایی چگونگی اجرا از جمله راستی‌آزمایی را دارد. این مصوبه بدون حضور آمریکا خواهد بود و متعاقب انجام تعهدات، رفع تحریم‌ها و با تایید کمیسیون مشترک، آمریکا به عنوان عضو برجام باز خواهد گشت.»
ظریف با گزارش جزئیات توافق وین و سخنانی که در مجلس ایراد کرد کوشید نمایندگان را متقاعد کند که سند توافق جمهوری اسلامی و آمریکا آماده ی امضا است و آنچه رئیسی باید انجام دهد امضای این سند است. برای اظمینان خاطر نمایندگان مجلس، در گزارش وزارت خارجه تاکید شده است: مذاکرات وین «دقیقا منطبق با سیاست قطعی نظام» که توسط رهبر ایران اعلام شده، بوده است.
با توجه به این که سیاست های خرد و کلان و خاصه مذاکرات با آمریکا در هماهنگی روزمره با خامنه ای پیش می رود، رئیسی هم در باره برجام در هماهنگی با وی و سپاه اقدام و اوامر رهبر را اجرا خواهد کرد؛ اما بایدن رئیس جمهور آمریکا و مشاوران وی در باره مذاکرات وین همچنان بر این سخن تاکید دارند که «تا زمانی که بر سر همه مسائل به توافق نرسیم، هیچ توافقی صورت نگرفته است.»
