اوبر «غول فناوری»؛ دروغ، فریب، خشونت، زد و بند با مقام ها و میلیاردرها

اسناد فاش می کنند که امانوئل مکرون به طور مخفیانه به لابی گری اوبر در فرانسه کمک کرده است

روزنامه ی انگلیسی گاردین روز یکشنبه از دستیابی به ۱۲۴۰۰۰ سند خبر داده است که فعالیت های غیرقانونی و خشونت آمیز گسترده ی غول فناوری و حمل و نقل مسافرتی آمریکایی «اوبر» را فاش می کند. فعالیت هایی شامل لابی با مقامات و دولت ها و استفاده از قدرت آن ها، فریب پلیس، مقابله ی سازمان یافته با رانندگان و اتحادیه های تاکسی رانی و اعمال خشونت آمیز. در این اسناد نام های کسانی مانند جو بایدن رئیس جمهور فعلی آمریکا، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فعلی فرانسه که به این شرکت فناآوری کمک های غیرقانونی می کردند، برده شده است. این شرکت فناوری طیفی از روسای جمهور، نخست وزیرها، میلیاردرها، الیگارش‌ها و بارون‌های رسانه‌ای را به حمایت از اقدامات غیرقانونی و خشونت آمیز خود جلب کرده بود.

مجموعه فایل‌های محرمانه فاش شده، نشان می‌دهد چگونه غول فناوری اوبر قوانین را زیر پا گذاشته، پلیس را فریب داده از خشونت علیه رانندگان سوءاستفاده نموده و مخفیانه دولت‌ها را لابی کرده است.

افشای بی‌سابقه بیش از ۱۲۴۰۰۰ سند توسط گاردین – معروف به فایل‌های اوبر – شیوه‌های مشکوک ضداخلاقی را آشکار کرده که باعث تبدیل این شرکت به یکی از مشهورترین صادرات سیلیکون ولی [نماد فناوری های پیشرفته] شد.

اسناد فاش شده یک دوره پنج ساله را در بر می گیرد که اوبر توسط یکی از بنیانگذاران آن تراویس کالانیک اداره می شد. وی در این دوره تلاش کرد سرویس های حمل و نقل تاکسی رانی را با نقض قوانین و روش های خشونت آمیز و غیرقانونی از سر راه بر دارد.

اوبر تلاش کرده است تا با لابی با مقامات بالای حکومت ها، نخست‌وزیرها، روسای جمهور، میلیاردرها، الیگارش‌ها و بارون‌های رسانه‌ای، آن ها را به حمایت از اقدامات خود جلب کند.

پیام‌های فاش شده حاکی است مدیران اوبر می دانسته اند قانون‌شکنی می کنند. یکی از آن ها به شوخی مدیران شرکت را «دزدان دریایی» خوانده و دیگری اعتراف کرده بود: «ما فقط غیرقانونی هستیم.»

اسناد فاش شده که سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ را در بر می‌گیرد، شامل بیش از ۸۳۰۰۰ ایمیل، پیام‌های iMessages و واتس‌اپ می‌شود.

فایل های اوبر چیست؟

در یک پیام، کالانیک (از مدیران و بنیانگذاران اوبر) نگرانی های مدیران دیگر مبنی بر اینکه فرستادن رانندگان اوبر به مقابله با اعتراض ها در فرانسه آنها را در معرض خطر خشونت مخالفان خشمگین صنعت تاکسیرانی قرار می دهد، را رد کرد و گفت: “فکر می کنم ارزشش را دارد.” “خشونت موفقیت [ها] را تضمین می کند.”

سخنگوی کالانیک در بیانیه ای گفت او “هیچ وقت پیشنهاد نکرد اوبر باید از خشونت به بهای ایمنی راننده گان خود استفاده کند” و هرگونه ادعایی که او در چنین فعالیتی دست داشته، کاملاً نادرست است.

این اسناد همچنین حاوی متن هایی بین کالانیک و امانوئل ماکرون است که آن زمان وزیر اقتصاد فرانسه بوده و به طور مخفیانه به شرکت در فرانسه کمک می کرده و اوبر به طور مکرر و مستقیم با او و کارکنانش ارتباط داشته است.

مکرون، رئیس‌جمهور فعلی فرانسه، تلاش‌های فوق‌العاده‌ای را برای کمک به اوبر انجام داده است، حتی به این شرکت گفته که میانجی‌گری یک «معامله» محرمانه با مخالفانش در کابینه فرانسه را بر عهده داشته است.

پس از اینکه اولاف شولز، صدراعظم آلمان، که در آن زمان شهردار هامبورگ بود، از لابی‌های اوبر کناره گیری و بر پرداخت حداقل دستمزد به رانندگان اصرار کرد، یک مدیر اجرایی به همکارانش گفت که او یک کمدین واقعی است.

زمانی که معاون رئیس جمهور وقت ایالات متحده، جو بایدن، یکی از حامیان اوبر در آن زمان، با تاخیر به جلسه با این شرکت در مجمع جهانی اقتصاد در داووس رفت، کالانیک به یکی از همکارانش پیام داد: «من از افرادم خواسته ام به او اطلاع دهند. که هر دقیقه دیرتر بیاید، یک دقیقه کمتر با من خواهد بود.»

بایدن پس از ملاقات با کالانیک، سخنرانی آماده شده خود در داووس را اصلاح کرده و به مدیرعاملی اشاره می کند که شرکتش به میلیون ها کارگر «آزادی می دهد تا هر چقدر که می خواهند کار کنند، زندگی خود را هر طور که می خواهند اداره کنند».

گاردین یک تحقیق جهانی را در مورد فایل های لو رفته اوبر (Uber) انجام داده و داده ها را از طریق کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی (ICIJ) با سازمان های رسانه ای در سراسر جهان به اشتراک گذاشته است. بیش از ۱۸۰ روزنامه‌نگار در ۴۰ رسانه از جمله لوموند، واشنگتن پست و بی‌بی‌سی در روزهای آینده مجموعه‌ای از گزارش‌های تحقیقی درباره این غول فناوری را منتشر خواهند کرد.

اوبر در بیانیه‌ای در پاسخ به افشای این اطلاعات، به «اشتباهات و گام‌های نادرست» اعتراف کرد، اما گفت که از سال ۲۰۱۷ تحت رهبری مدیر اجرایی فعلی، دارا خسروشاهی، وضعیت تغییر کرده است.

در این بیانیه آمده است: «ما برای رفتار گذشته که آشکارا با ارزش‌های کنونی ما مطابقت ندارد، بهانه‌ای نیاورده‌ایم و نخواهیم آورد.» در عوض، از مردم می‌خواهیم که ما را بر اساس آنچه در پنج سال گذشته انجام داده‌ایم و در سال‌های آینده انجام خواهیم داد، قضاوت کنند.»

سخنگوی کالانیک گفت که طرح‌های توسعه اوبر “توسط بیش از صد رهبر در ده‌ها کشور در سراسر جهان و در همه زمان‌ها تحت نظارت مستقیم و با تایید کامل گروه‌های حقوقی، خط‌مشی و انطباق قوی اوبر صورت می گرفت.”

از آشوب نهراسید

اسناد فاش شده پرده‌هایی را از روش‌هایی که اوبر برای پایه‌گذاری امپراتوری خود استفاده کرد، روشن می کند. اوبر که یکی از بزرگترین پلتفرم های کاری جهان است، اکنون یک شرکت ۴۳ میلیارد دلاری است که تقریباً ۱۹ میلیون سفر در روز انجام می دهد.

این فایل ها شامل عملیات اوبر در ۴۰ کشور در دوره ای می شود که طی آن این شرکت به یک غول جهانی تبدیل شد و خدمات تاکسی رانی خود را به بسیاری از شهرهایی که هنوز در آنها فعالیت می کند، منتقل کرد.

اوبر با سرمایه گذاری های بی سابقه، از مسکو تا ژوهانسبورگ، به سفرهای یارانه‌ای سنگین اقدام کرد، رانندگان و مسافران را با مشوق‌ها و مدل‌های قیمت‌گذاری که پایدار نیستند، اغوا کرد.

اوبر بازارها و فعالیت های تاکسی رانی را تضعیف کرد و بر دولت‌ها فشار آورد تا قوانینی را بازنویسی کنند تا راه را برای یک مدل کار مبتنی بر اپلیکیشن و اقتصاد گیگ که از آن زمان در سراسر جهان گسترش یافته است، هموار کنند.

یک سند نشان می دهد اوبر در تلاش برای فرونشاندن واکنش شدید علیه شرکت و برنده شدن تغییرات در قوانین تاکسی و کار، قصد داشت در سال ۲۰۱۶، ۹۰ میلیون دلار برای لابی و روابط عمومی هزینه کند.

استراتژی آن اغلب شامل مراجعه به شهرداران، مقامات حمل و نقل و مستقیماً به سمت مقر قدرت بوده است.

علاوه بر دیدار با بایدن در داووس، مدیران اوبر با مکرون، نخست وزیر ایرلند اندا کنی، نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو و جورج آزبورن صدراعظم وقت بریتانیا، رو در رو ملاقات کردند. یادداشتی از جلسات، آزبورن را به عنوان یک “وکیل مدافع قوی” معرفی می کند.

آزبورن در بیانیه‌ای گفت این سیاست صریح دولت در آن زمان بود که با شرکت‌های فناوری جهانی ملاقات و آنها را متقاعد کند که در بریتانیا سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل کنند.

در حالی که آزبورن در نشست داووس با نمایندگان اوبر ملاقات کرد، داده ها نشان می دهد شش وزیر کابینه محافظه کار بریتانیا جلساتی با اوبر داشته اند که فاش نشده است. مشخص نیست آیا این جلسات باید اعلام می شده اند یا خیر. این امر سردرگمی در مورد نحوه اعمال قوانین لابیگری بریتانیا را آشکار کرده است.

این اسناد نشان می‌دهد اوبر در یافتن مسیرهای غیررسمی به سوی قدرت، اعمال نفوذ از طریق دوستان یا واسطه‌ها، یا به دنبال رویارویی با سیاستمداران، مهارت داشت.

این شرکت با ارائه سهام ارزشمند مالی در استارتاپ و تبدیل آنها به “سرمایه گذاران استراتژیک” از حمایت چهره های قدرتمند در کشورهایی مانند روسیه، ایتالیا و آلمان برخوردار شد.

اوبر برای شکل دادن به بحث های سیاسی، صدها هزار دلار به دانشگاهیان برجسته پرداخت تا تحقیقاتی را انجام دهند که ادعاهای شرکت در مورد مزایای مدل اقتصادی آن را تأیید کنند.

تلاش های اوبر علی‌رغم یک عملیات لابی‌گری با بودجه خوب و مستمر، نتایج متفاوتی داشت. در برخی جاها، اوبر موفق شد دولت ها را متقاعد کند که قوانین را بازنویسی کنند و تأثیرات ماندگاری پیدا کرد. اما در جاهای دیگر، این شرکت توسط صنایع و اتحادیه های تاکسیرانی ریشه‌دار مورد مخالفت قرار گرفت و مسیرش بسته شد. تاکسی داران محلی به آن حمله کردند و سیاستمداران چپ‌گرا با آن مخالفت کردند.

هنگامی که اوبر با مخالفت روبرو شد، سعی کرد از این مخالفت به نفع خود استفاده کند و به روایتی دامن بزند که فناوری آن سیستم های حمل و نقل قدیمی را مختل می کند و از دولت ها بخواهد که قوانین خود را اصلاح کنند.

همزمان با راه‌اندازی اوبر در سراسر هند، مدیر ارشد کالانیک در آسیا از مدیران خواست حتی زمانی که «آتش‌ها شروع به شعله‌ور شدن می‌کنند»، بر رشد محرک تمرکز کنند. او گفت: «بدانید که این یک بخش عادی از تجارت اوبر است. «از آشوب نهراسید. این بدان معناست که شما دارید کاری معناداری انجام می دهید.»

به نظر می‌رسد کالانیک در ژانویه ۲۰۱۶، زمانی که تلاش‌های اوبر برای به هم ریختن بازارهای اروپا منجر به اعتراض خشمگینانه رانندگان تاکسی در بلژیک، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه – که نگران معیشت خود بودند – گردید، این رفتار را عملی کرد.

در میان اعتصابات تاکسی‌ها و شورش‌ها در پاریس، کالانیک به مدیران فرانسوی دستور داد تا با تشویق رانندگان اوبر به برگزاری یک اعتراض متقابل با نافرمانی مدنی توده‌ای، مقابله کنند.

کالانیک مدعی شد این تظاهرات متقابل، خطر حملات «اراذل و اوباش راست افراطی» را که در اعتراضات تاکسی‌ها نفوذ کرده‌اند کاهش می دهد. او از تیمش خواست بدون توجه به پیشروی خود ادامه دهند. او گفت: “من فکر می کنم ارزشش را دارد.” «خشونت موفقیت [ها] را تضمین می کند. و باید در مقابل این افراد مقاومت کرد، نه؟ موافقم که مکان و زمان مناسب باید فکر شود.»

تصمیم برای فرستادن رانندگان اوبر به اعتراض‌های بالقوه ناپایدار، علی‌رغم خطرات، با آنچه یکی از مدیران ارشد سابق به گاردین گفت، استراتژی «سلاح‌سازی» رانندگان و بهره‌برداری از خشونت علیه آنها برای «برافروختن جنجال» بود.

ایمیل‌های فاش شده نشان می‌دهند که در ایتالیا، بلژیک، اسپانیا، سوئیس و هلند همین داستان تکرار شده است.

هنگامی که تاکسی داران عصبانی و نقابدار در مارس ۲۰۱۵ در آمستردام با میله و چکش به رانندگان اوبر حمله کردند، کارکنان اوبر به دنبال این بودند که از این وضعیت به نفع خود استفاده کنند و از دولت هلند امتیاز بگیرند.

قربانیان رانندگان تشویق شدند تا گزارش های خود را به پلیس ارسال کنند، که در روزنامه ی پیشرو هلندی «د تلگراف» منتشر شد. یکی از مدیران نوشت: آنها “فردا بدون اثر انگشت ما در صفحه اول منتشر خواهند شد.” ما روایت خشونت را برای چند روز پیش از ارائه راه حل ادامه می دهیم.»

سخنگوی کالانیک صحت برخی از اسناد را زیر سوال برده است. او گفت که کالانیک “هیچ وقت پیشنهاد نکرد که اوبر باید از خشونت به بهای ایمنی راننده سوء استفاده کند” و هر گونه پیشنهادی مبنی بر اینکه او در چنین فعالیتی شرکت داشته است “کاملاً نادرست” خواهد بود.

سخنگوی اوبر همچنین اشتباهات گذشته در رفتار شرکت با رانندگان را تصدیق کرد اما گفت هیچ کس، از جمله کالانیک، خواهان خشونت علیه رانندگان اوبر نیست. او گفت: «مدیرعامل سابق ما تقریباً یک دهه پیش حرف های بسیاری گفته است که ما مطمئناً امروز نمی‌پذیریم. اما چیزی که ما می دانیم و به شدت در مورد آن احساس مسئولیت می کنیم این است که هیچ کس در اوبر هرگز از خشونت علیه یک راننده خوشحال نبوده است.«

“سوئیچ مرگ”

رانندگان اوبر بدون شک هدف حملات وحشیانه رانندگان تاکسی بوده و گاه توسط آن ها به قتل رسیده اند. اپلیکیشن حمل تاکسی در برخی کشورها، خود را درگیر مبارزه با ناوگان تاکسی های مستقر و انحصاری با روابط آرام با مقامات شهری کرد. اوبر، اغلب مخالفان خود در بازارهای تاکسی را به عنوان یک “کارتل” توصیف می کند.

با این حال، به نظر می رسد مدیران و کارکنان اوبر در مورد ماهیت ِ اغلب سرکش عملیات خود تردید کمی داشته اند.

در ایمیل‌های داخلی، کارکنان به «وضعیت غیر قانونی» اوبر یا سایر اشکال عدم انطباق فعال با مقررات در کشورهایی از جمله ترکیه، آفریقای جنوبی، اسپانیا، جمهوری چک، سوئد، فرانسه، آلمان و روسیه اشاره کرده اند.

یکی از مدیران ارشد در ایمیلی نوشت: «ما در بسیاری از کشورها قانونی نیستیم، باید از بیان اظهارات خصمانه خودداری کنیم.» یکی دیگر از مدیران اجرایی درباره تاکتیک‌هایی که شرکت برای «اجتناب از اعمال قانون» آماده استقرار آن بود، نوشت: «ما رسماً دزدان دریایی شده‌ایم».

نیری هورداجیان، رئیس ارتباطات جهانی اوبر، در پیامی به یکی از همکارانش در سال ۲۰۱۴، در بحبوحه تلاش‌ها برای تعطیل کردن شرکت در تایلند و هند، این موضوع را با صراحت‌تر بیان کرد: «گاهی اوقات ما با مشکلاتی مواجه می‌شویم، اما خب، ما فقط غیرقانونی می‌شویم.”

سخنگوی کالانیک خبرنگاران را به “اعمال فشار بر دستور کار غلط” متهم کرد که “رفتار غیرقانونی یا نادرست را هدایت کرده اند”.

وی گفت: زمانی که اوبر شروع به کار کرد، “مقررات اشتراک مسافرتی در هیچ کجای دنیا وجود نداشت” و قوانین حمل و نقل برای عصر گوشی های هوشمند قدیمی بود.

در سرتاسر جهان، پلیس، مقامات حمل‌ونقل و سازمان‌های نظارتی به دنبال سرکوب اوبر بودند. در برخی شهرها، مقامات این برنامه را دانلود کردند و از سواری‌ها استقبال کردند تا بتوانند با تاکسی‌های غیرمجاز برخورد کنند، رانندگان اوبر را جریمه کنند و خودروهایشان را توقیف کنند. دفاتر اوبر در ده ها کشور بارها توسط مقامات مورد حمله قرار گرفتند.

در مقابل این پس‌زمینه، اوبر روش‌های پیچیده‌ای را برای خنثی کردن قانون توسعه داد. یکی از این روش ها در داخل اوبر به عنوان “سوئیچ مرگ” شناخته می شد. هنگامی که یک دفتر اوبر مورد حمله قرار می گرفت، مدیران این شرکت دیوانه‌وار دستورالعمل‌هایی را برای کارکنان فناوری اطلاعات ارسال می کردند تا دسترسی به سیستم‌های داده اصلی شرکت را قطع کنند و مانع جمع‌آوری شواهد توسط مقامات شوند.

فایل‌های فاش شده نشان می‌دهند که این تکنیک که توسط وکلای اوبر امضا شده و حداقل ۱۲ بار در جریان حملات در فرانسه، هلند، بلژیک، هند، مجارستان و رومانی به کار گرفته شده است.

سخنگوی کالانیک گفت که پروتکل‌های “سوئیچ مرگ” یک روش تجاری رایج است و برای جلوگیری از عدالت طراحی نشده است. او گفت این پروتکل‌ها داده‌ها را حذف نمی‌کردند. بخش حقوقی اوبر بررسی و تایید کرده است مدیرعامل سابق اوبر هرگز در رابطه با ممانعت از اجرای عدالت یا تخلف مرتبط با آن متهم نشده است.

سخنگوی اوبر گفت که نرم افزار «سوئیچ مرگ» «هرگز نباید برای خنثی کردن اقدامات قانونی استفاده می شد» و در سال ۲۰۱۷، زمانی که خسروشاهی جایگزین کالانیک به عنوان مدیرعامل شد، استفاده از این سیستم را متوقف کرد.

یکی دیگر از مدیران اجرایی که در پروتکل‌های «سوئیچ مرگ» دخیل بوده، پیر-دیمیتری گور-کوتی است که عملیات اوبر را در اروپای غربی اداره می‌کرد. او اکنون اوبر شرقی را اداره می‌کند و در تیم اجرایی ۱۱ نفره این شرکت حضور دارد.

گور-کوتی در بیانیه‌ای از «برخی از تاکتیک‌های مورد استفاده برای اصلاحات نظارتی اشتراک مسافرتی در روزهای اولیه» ابراز تاسف کرد. او گفت: “من جوان و بی تجربه بودم و اغلب با اخلاق مشکوک از مافوق راهنمایی می گرفتم.”

اکنون سیاستمداران نیز با این سوال روبرو هستند که آیا به مدیران اوبر اجازه می دادند آنها را راهنمایی کنند.

هنگامی که در سال ۲۰۱۵ یک افسر پلیس فرانسوی خدمات اوبر را در مارسی ممنوع کرد، مارک مک گان، لابی گر ارشد اوبر در اروپا، خاورمیانه و آفریقا، با متحدان اوبر در کابینه فرانسه تماس گرفت.

مکرون در پاسخ گفت: «من شخصاً این موضوع را بررسی خواهم کرد. بیایید در این مرحله آرامش خود را حفظ کنیم.»