ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی برای تماشای مسابقات و به خصوص فوتبال، چند دهه است که مورد مناقشه می‌باشد. احکام و مقررات ضد زن که جمهوری اسلامی و قانون‌گذاران مردسالار آن تصویب و توسط ارگان مربوطه و از جمله نیروی انتظامی در همه این سال‌ها به اجرا گذاشته می‌شود، موانع اصلی در برابر خواست‌های زنان کشور می‌باشند. تحمیل این قانون بر مردم ایران، از جانب دختران و زنان کشور که خواهان حقوق برابر در تمام عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، حقوقی، و از جمله ورود به استادیوم‌ها بوده و هستند، در طول ۴ دهه گذشته دائما به چالش کشیده شده است. مبارزه زنان علیه نابرابری جنسیتی در قوانین کشور و جاری بودن آن در عرصه‌های مختلف، مقابله‌ای است که آنان را همواره در رویارویی با حکومت قرار داده است.
تماشای مسابقات ورزشی، به خصوص فوتبال، بخشی از کشمکشی بوده است که هیچ گاه در حکومت جمهوری اسلامی فروکش نکرد. زنان دوستدار تماشای فوتبال برای دستیابی به این حق، چندی پشت در استادیوم‌ها جمع می‌شدند، با این امید که به ترتیبی وارد شوند، برخی نیز با پوشیدن لباس مردانه به ورزشگاه وارد و در صورت شناسایی شدن توسط نگهبانان دستگیر می‌شدند، نمونه بارز آن سحر خدایاری که در اعتراض به دستگیری و محکومیت خود به زندان بابت تلاش برای ورود به ورزشگاه و تماشای مسابقات فوتبال اقدام به خودسوزی کرد و در ١٨ شهریور ١٣٩٨ درگذشت(۱). در همه حال اما زنان فوتبال‌دوست هیچ گاه دست از تلاش و مبارزه برای دستیابی به حق خود بر نداشتند.
بازتاب‌های وسیع تلاش زنان چنان بود که فدراسیون بین‌المللی فوتبال «فیفا» مکرراً نسبت به رفتار مسئولین جمهوری اسلامی در رابطه با نقض حقوق زنان برای حضور در مسابقات فوتبال موضع‌گیری کرد. فیفا بارها به فدراسیون فوتبال ایران اخطار داده است که چنانچه ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها را دراساسنامه خود اصلاح نکند، بازی‌های فوتبال ایران را تماما معلق خواهند کرد. طی این زمان دست‌اندرکاران فدراسیون فوتبال کشور هر بار با شیوه و حیله‌ای، از جمله با گزینشی کردن ورود زنان به استادیوم‌ها، اجازه ورود ندادن به استادیوم علی‌رغم بلیط‌فروشی به زنان، و یا در سال جاری با برگزاری مسابقات فوتبال بدون تماشاگر، هر بار حل این معضل را به عقب انداختند (۲، ۳، ۴).
در همه این احوال تصمیمات حکومت‌گران زیر ذره‌بین فعالین اجتماعی و دنیای مجازی بوده و مبارزه برای ورود زنان به استادیوم‌ها ادامه داشت. اکنون اولین مورد ورود زنان به استادیوم برای تماشای فوتبال در روز پنجشنبه سوم شهریور ماه ۱۴۰۱ صورت گرفت (۵). اما سهم زنان از این بازی، تنها ۵۰۰ بلیت بود که استقبال وسیع زنان نشان داد این مانع باید برچیده شود. در هر حال این دستاورد که با دشواری‌های بسیار و در پی تلاش‌های خستگی‌ناپذیر زنان دوستدار فوتبال و فعالین اجتماعی بدست آمده پیروزی مهمی برای زنان ایران است. این موفقیت علاوه بر مبارزه پیگیر دختران و زنان ایران، حاصل ناگزیری و تن دادن ارکان حکومتی و فدراسیون فوتبال ایران به قبول استانداردهای بین‌المللی در رابطه با حقوق برابر زنان بوده است. چه، دست‌اندرکاران می‌دانستند که در صورت عدم توجه به اخطار فیفا، عواقب خطیری در رابطه با تحریم بازی‌های جهانی پیش رو در پیش خواهند داشت. این دستاورد پر ارج نتیجه کار جمعی و مبارزات زنان ایران و سزاوار تبریک و تقدیر به زنان فوتبال‌دوست و همه زنان میهن ماست، هر چند وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و مسئولان دولتی تلاش می‌کنند که سند این موفقیت را از آن خود کنند.
موفقیت‌های زنان در راستای برابری جنسیتی به آسانی بازگشت‌پذیر نخواهند بود. ضمن تاکید بر این که تماشاگران زن نباید به صورت گزینشی انتخاب شوند، ورود زنان به استادیوم‌ها نیز نباید محدود به تهران بماند. زنان فوتبال‌دوست همه شهرهای ایران باید امکان تماشای فوتبال در استادیوم‌ها را پیدا کنند. مبارزه زنان ایران برای حضور مستقل و آزاد در فضای اجتماعی و فرهنگی کشور قدم مهمی است در راه تحقق برابری حقوق زنان در ایران.
منابع:
۱ – «دختر آبی» که در اعتراض خودسوزی کرد درگذشت، از رادیو زمانه (radiozamaneh.com)
۲ – مسابقات فوتبال در ایران به دستور وزارت کشور بدون تماشاگر شد (radiofarda.com)
۳ – ببینید | باز هم مانع ورود زنان به ورزشگاه شدند! – خبرآنلاین (khabaronline.ir)
۴ – ورود زنان به ورزشگاه در لیگ داخلی؛ تاریخی اما باز هم گزینشی! – تابناک | TABNAK
۵ – سلام دوباره زنان به استادیوم آزادی/دختران آبی خوشحال آمدند، خوشحال‌تر برگشتند – ایسنا (isna.ir)
شنبه، ۵ شهریور ۱۴۰۱ (۲۷ اوت ۲۰۲۲ میلادی)
گروه کار زنان سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
