انتشار منشور مطالبات حداقلی تشکلهای صنفی و مدنی ایران موجی از خرسندی در میان کنشگران سیاسی برانگیخت، چرا که نشان میدهد جنبش مدنی در ایران دارای استقلال و بلوغی است که بتواند در آینده نزدیک به پرسش آلترناتیو و رهبریت پاسخ درخوری بدهد.
در این یادداشت کوتاه قصد ندارم به جزئیات نکات مطرح شده در منشور بپردازم. هدف جلب توجه خواننده به پیامی است که در این منشور مستتر است: سامانیابی زندگی مشترک اجتماعی شهروندان بر اساس مطالبات مشترک آنها.
جامعه انسانی آینده نمیتواند زندگی مشترک شهروندان خود را بر مبنای اعتقادات ایدئولوژیک آنها استوار کند. تجربه نشان می دهد که هر رویکردی با هدف یکدست کردن جامعه، از هر خاستگاهی که باشد محکوم به شکست است.
مطالبات مشترک تعیین کننده ترین محملی است که زندگی و مبارزه امروز را به جامعه انسانی آینده پیوند میزند. پاسخ این پرسش را که در آینده در چگونه جامعه ای میخواهیم زندگی کنیم، نه در اعتقادات افراد، بلکه در مطالباتی باید جستجو کرد که آنها امروز برای آن مبارزه میکنند. طبیعی است که مسئله تنها طرح مطالبات نیست. جوهر مطالبات باید به فرهنگ جامعه تبدیل شود. مسیر این تبدیل از تجربه عینی مبارزات اجتماعی میگذرد. بنابراین نمیتوان آن را به آینده موکول کرد. امروز باید برای این مطالبات مبارزه کرد و به تاکید منشور پرچم آن را “از کارخانه تا دانشگاه و مدارس و محلات تا صحنه جهانی””بر بلندای قله رفیع آزادی خواهی برافراشته” نگاه داشت.
برای نویسندگان منشور بدیهی است که باید در “تداوم مبارزه و همبستگی” به تدقیق و تکمیل مفاد منشور همت گمارد. و این حاکی از آن است که آنها خود به کمبودهای منشور آگاه هستند. با این وجود منشور در همین حدی که تنظیم شده است، یعنی جامعه ای که زندانی سیاسی ندارد، آزادی بی قید و شرط عقیده، بیان و اندیشه، مطبوعات، تحزب… برقرار است، مجازات اعدام و شکنجه لغو شده اند، برابری کامل حقوق زنان و مردان اصل اساسی آن است، مذهب امر خصوصی افراد است و دین و دولت از هم جدا هستند، تبعیض و ستم ملی و مذهبی وجود ندارد، امکانات جامعه به طور عادلانه در همه مناطق کشور توزیع میشوند، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان برای همه مردم رایگان است، بیمه بیکاری و تامین اجتماعی همه افراد را در بر میگیرد ، حفظ محیط زیست از اصول اداره جامعه است، شوراهای محلی و سراسری عهده دار اداره امور جامعه هستند،… طلیعه یک جامعه انسانی را نوید میدهد.
در خاتمه ضمن تبریک به دستاندرکاران تهیه منشور، یادآوری این نکته ضروری است که آنها با این حرکت خود، در شرایط حساس کنونی، مسئولیت سنگینی برعهده گرفته اند و امیدواری ایجاد کرده اند که با تداوم مبارزه و همبستگی مسئولانه اقدامات آتی را با تدارک دقیقتر و موفقیتهای هرچه بیشتری سازماندهی کنند. چنین باد!
