سند منتشر شده، تعهد دولت‌ها به کار برای افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری میان کشورهای منطقه و بهبود زیرساخت‌ها را برجسته می‌کند. اهمیت حفظ گفت‌وگوهای منظم و تکرار برگزاری نشست‌ها به منظور بررسی روند اقدامات انجام شده و همکاری‌های منطقه‌ای و تصمیم‌گیری در مورد گام‌های بعدی از دیگر موارد مورد توجه سران کشورهای آمریکای جنوبی در این نشست بود
نشست سران کشورهای آمریکای جنوبی درحالی به پایان رسید که کشورهای عضو به اتفاق آرا بر اراده و دیدگاه مشترک خود برای معرفی آمریکای جنوبی به عنوان منطقه صلح و همکاری و ضرورت وحدت منطقه‌ای همزمان با احترام به اختلافات تاکید کردند.
به گزارش تارنمای شبکه تلویزیونی تله سور، در بیانیه پایانی نشست روسای جمهوری آمریکای جنوبی موسوم به اجماع برازیلیا (Consenso de Brasilia) که در پایتخت برزیل برگزار و توسط وزارت امور خارجه این کشور منتشر شد، آمده است: رهبران کشورهای آمریکای جنوبی بر این دیدگاه مشترک تاکید کردند که آمریکای جنوبی باید منطقه صلح و همکاری باشد.
نشست روسای جمهوری آمریکای جنوبی که روز سه شنبه ۳۰ می (۹ خرداد) در برازیلیا برگزار شد، با بازگشت نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری ونزوئلا به مجامع منطقه‌ای پس از سال ها انزوا همراه بود؛ نشستی که در آن ضمن انتقاد به عملکرد مادورو، رهبران توافق کردند از اشتباهات گذشته درس گرفته و در جهت همگرایی منطقه‌ای گام بردارند.
در جریان اجلاس جنجال کوچکی پیرامون مشارکت نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا به وجود آمد. در حالی که لولا داسیلوا از مادورو برای یک گفتگوی آشکارا صمیمانه دوجانبه استقبال کرد و چشم انداز گنجاندن ونزوئلا در گروه کشورهای بریکس را مطرح کرد، لاکال پو و رئیس جمهور شیلی، بوریک از نحوه برخورد با مادورو انتقاد کردند و به “کسری های دموکراتیک” در این کشور اشاره کردند.
رئیس جمهور راست میانه اروگوئه، لوئیس لاکال پو، که پیش تر مادورو را “دیکتاتور” نامیده است، در واکنش به سخنان مادورو در اجلاس گفت: “از شنیدن آنچه که در ونزوئلا اتفاق می افتد به عنوان یک “روایت” توصیف شد، شگفت زده شدم. وی افزود: «بدترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که سعی کنیم آن را زیر فرش بکشیم.»
گابریل بوریک، رئیس جمهور چپ شیلی، گفت: «حقوق بشر باید در همه جا، همیشه، صرف نظر از رنگ های سیاسی رهبر در قدرت، رعایت شود.
با این حال، بوریک از درخواست دولت ونزوئلا از واشنگتن و اتحادیه اروپا برای لغو تحریم ها علیه مادورو و همکارانش حمایت کرد.
مادورو در پاسخ گفت که شیلی و اروگوئه “یک دیدگاه” و ونزوئلا “چشم انداز دیگری دارند”.
روند همگرایی کشورهای آمریکای لاتین Unasur در سال ۲۰۰۸ به ابتکار رئیس جمهور فقید ونزوئلا هوگو چاوز به عنوان یک پروژه مترقی برای ادغام تاسیس شد و توسط سایر روسای جمهور وقت منطقه مانند لولا داسیلوا، نستور کرشنر (آرژانتین)، رافائل کوریا (اکوادور) و اوو مورالس (بولیوی) حمایت شد. هدف این سازمان تقویت مبارزه مشترک علیه نابرابری، انزوای اجتماعی، گرسنگی، فقر و ناامنی در منطقه بود.
از سال ۲۰۱۷، زمانی که کشورهای عضو، که اکثراً جناح راست و نئولیبرال هستند، نتوانستند بر سر دبیرکل جدید به توافق برسند، پروژه ادغام با کارشکنی دولت های دست راستی عملا متوقف شد و با مواضع بحث برانگیز در مورد بحران ونزوئلا تشدید گردید. پس از کلمبیا در سال ۲۰۱۸ و اکوادور در سال ۲۰۱۹، آرژانتین، برزیل، شیلی، پاراگوئه، پرو و اروگوئه آن را ترک کردند. حالا با بازگشت چهره های چپ به قدرت، اتحادهای گذشته جان تازه می گیرند.
اجلاس برازیلیا اولین نشستی بود که تمامی کشورهای منطقه پس از آخرین نشست اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۴ در آن شرکت کردند. در نشست اخیر روسای جمهور لولا (برزیل)، آلبرتو فرناندز (آرژانتین)، لوئیس آرس (بولیوی)، گابریل بوریچ (شیلی)، گیرمو لاسو (اکوادور)، عرفان علی (گویان)، گوستاوو پترو (کلمبیا)، ماریو ابدو بنیتز (پاراگوئه)، چان سانتوخی (سورینام)، لوئیس لاکال پو (اروگوئه) و نیکلاس مادورو (ونزوئلا). دینا بولوارته حضور داشتند. رئیس جمهور پرو از طریق تصویر ویدئویی از لیما در ارتباط بود، زیرا او در حال حاضر به دلیل نداشتن معاون رئیس جمهور نمی تواند کشورش را ترک کند. اما به‌‌جای وی رئیس شورای وزرای این کشور شرکت کرد.
در این نشست سران آمریکای جنوبی به رغم اختلافات سیاسی و پس از سال‌ها دوری ناشی از تقسیم به بلوک‌های جداگانه، اتحاد منطقه‌ای را خواستار شدند. در این همایش همچنین برای تشکیل یک بلوک منطقه‌ای برای رویارویی با چالش‌های سیاسی و اقتصادی جهانی موافقت شد.
سند منتشر شده، تعهد دولت‌ها به کار برای افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری میان کشورهای منطقه و بهبود زیرساخت‌ها را برجسته می‌کند. اهمیت حفظ گفت‌وگوهای منظم و تکرار برگزاری نشست‌ها به منظور بررسی روند اقدامات انجام شده و همکاری‌های منطقه‌ای و تصمیم‌گیری در مورد گام‌های بعدی از دیگر موارد مورد توجه سران کشورهای آمریکای جنوبی در این نشست بود.
لولا داسیلوا (Luiz Inácio Lula da Silva) رئیس‌جمهوری برزیل که کشورش میزبان این نشست بود، لولا در سخنان افتتاحیه خود تاکید کرد که کشورهای آمریکای جنوبی باید برای مقابله با چالش های کنونی مانند تغییرات آب و هوا، ارتقای تجارت، تقویت توسعه اجتماعی و همکاری در زمینه امنیت با یکدیگر همکاری کنند. لولا هشدار داد: «اگر اجازه دهیم تفاوت نگرش ها ما را از هم جدا کنند، همه باختیم. رئیس جمهور برزیل گفت: هیچ کشوری به تنهایی قدرت مقابله با چالش های ژئوپلیتیک و اقتصاد کنونی جهانی را ندارد.
آمریکای لاتین با جمعیتی نزدیک به ۴۵۰ میلیون نفر و تولید ناخالص داخلی چهار تریلیون دلار آمریکا، بازار مهمی است و در مجموع، پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است. لولا با اشاره به نقش سنتی بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین به عنوان تامین کنندگان مواد خام برای کشورهای توسعه یافته گفت: “ما با گذراندن ۵۰۰ سال دیگر در حاشیه مقابله می کنیم.”
درخواست لولا از کشورهای آمریکای جنوبی برای توقف استفاده از دلار آمریکا در روابط تجاری دوجانبه و در میان کشورهای عضو اتحاد منطقه ای توجه ویژه ای را در نشست به خود جلب کرد.
لولا داسیلوا رئیس جمهور برزیل با بیان اینکه همگرایی آمریکای جنوبی به احساس باقی ماندن در این جامعه بستگی دارد، ۱۰ پیشنهاد برای آینده منطقه ارائه کرد: تعمیق هویت آمریکای جنوبی در حوزه پولی؛ کاهش وابستگی به ارزهای خارج از منطقه؛ گسترش مکانیسم‌های همکاری پیشرفته؛ و اولویت بخشیدن به پروژه‌های با تاثیر بالا به منظور یکپارچه‌سازی فیزیکی و دیجیتالی از جمله این موارد است.
در اجلاس در حالی که سیاستمدارانی مانند آلبرتو فرناندز، رئیس‌جمهور آرژانتین و لوئیس آرس، رئیس دولت بولیوی در کنار سایر روسای جمهور نسبت به راه‌اندازی مجدد Unasur ابراز خوش‌بینی کردند، رئیس‌جمهور اروگوئه، لوئیس لاکال پو، زمانی که گفت “نه نهادی دیگر” لحن انتقادی‌تری داشت. اما او همچنین خواستار “اقداماتی” برای تقویت روابط در داخل آمریکای جنوبی شد.
آلبرتو فرناندز (Alberto Fernández) رئیس‌جمهوری آرژانتین نیز خاطر نشان کرد که همه کشورهای آمریکای جنوبی باید اتحاد منطقه‌ای را به عنوان یک سیاست دولتی در نظر بگیرند.
لوئیس آرسه (Luis Arce) رئیس‌جمهوری بولیوی پیشنهادی را مبنی بر برنامه‌ریزی‌ها برای منطقه به عنوان یک نیروی جمعی و هماهنگ در جهان چند قطبی از طریق سازوکار توافق و گفت‌وگو ارائه کرد.
گوستاوو پترو (Gustavo Petro) رئیس‌جمهوری کلمبیا بر لزوم پیگیری یک صدای واحد در آمریکای لاتین به عنوان یک مکانیسم دفاعیِ بحرانی در مواجهه با چشم‌انداز جهانی تاکید کرد.
گیرمو لاسو (Guillermo Lasso) رئیس‌جمهوری اکوادور به اهمیت این اجلاس برای آینده منطقه اشاره کرد و گفت: ما معتقدیم که همگرایی باید در خدمت بهبود زندگی شهروندان باشد.
آلبرتو اوتارولا (Alberto Otárola) رئیس شورای وزیران پرو همزمان با پیشنهاد مبنی بر لزوم احترام به جهت‌گیری‌های سیاسی و فرآیندهای داخلی اعضای مختلف، ایجاد یک دستورکار مشترک برای عملگرایی کشورها را ضروری دانست.
لوئیس لاکایه پو (Luis Lacalle Pou) رئیس‌جمهوری اروگوئه نیز استفاده از مکانیسم‌هایی که هر یک از کشورها در اختیار دارند، برای تقویت روابط کنونی میان کشورهای منطقه را خواستار شد.
قرار است یک گروه تماس به ریاست وزرای خارجه تشکیل شود تا “تجارب مربوط به سازوکارهای ادغام آمریکای جنوبی را ارزیابی کند و یک نقشه راه برای ادغام تهیه کند.” هدف صریح “پیشبرد روند ادغام در آمریکای جنوبی و بازتاب صدای منطقه در جهان” است.
