دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که شکاف ها در داخل کشورها در حال افزایش است. دموکراسی در خطر است. استبداد در حال پیشروی است، نابرابری ها در حال افزایش است، رهبران جهان برای دستیابی به سازش در ساختن آینده مشترک “مسئولیت اجتماعی” دارند زمان یک سازش جهانی” فرا رسیده است. آنچه ما نیاز داریم عزم و اراده است. ما ملت‌های سازمان ملل، مصمم به پایان دادن به بلای جنگ، مصمم به تأیید مجدد ایمان به حقوق بشر، مصمم به حمایت از عدالت و احترام به قوانین بین‌المللی و مصمم به ارتقای پیشرفت اجتماعی و زندگی بهتر برای همه مردم هستیم
نشست دو‌هفته‌ای امسال مجمع عمومی سازمان ملل از روز گذشته در شرایطی آغاز شد که چالش‌های پیشرو، متغیرتر و حلشان دشوارتر از همیشه باشد، جنگ روسیه و اوکراین، سیل مرگ‌بار در لیبی، کودتاهای متعدد در قاره آفریقا، شکاف در بودجه اقتصادی شمال و جنوب جهان، بحران خشونت‌بار در هاییتی و تغییرات اقلیمی تنها بخشی از چالش‌هایی هستند که در مجمع عمومی امسال سازمان ملل درباره آنها بحث خواهد شد؛ اما بسیار بعید است که حتی درباره یکی از این چالش‌ها توافقی قابل اجرا حاصل شود.
احتمالا یکی از عواملی که اثرگذاری مجمع عمومی امسال سازمان ملل را تضعیف می‌کند این موضوع است که پنج عضو دائم شورای امنیت، که وظیفه ی «تقویت صلح و امنیت» را بر عهده دارند، نه تنها در جنگ سرد و گرم با هم درگیر هستند بلکه چهار عضو آن در مهم ترین نشست سالانه این مجمع غایب هستند. موضوعی که ناخرسندی تعداد قابل‌توجهی از دیپلمات‌های کشورهای در‌حال‌توسعه را به دنبال داشته است. به باور آنها، این نحوه حضور رهبران قدرت‌ها حکایت از آن دارد که بازیگران کلیدی در جهان به خواست آنها برای اجرای طرح‌هایی که به میلیاردها دلار بودجه نیاز دارند، اعتنایی نمی‌کنند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، هفته گذشته با اشاره به غیبت سران برخی کشورهای قدرتمند، تصریح کرد: «مهم این است که آیا دولت‌های آنها خود را در برابر اهداف و موضوع‌هایی که در طول هفته در مجمع مطرح می‌شود، متعهد می‌دانند یا خیر». ریچارد گوان، مدیر گروه بحران بین‌المللی سازمان ملل هم به طعنه گفته است که برخی رهبران اروپایی د‌رحال‌حاضر برای شرکت در مجمع عمومی سرمایه سیاسی چندانی ندارند و از این جهت ترجیح می‌دهند از داخل کشورشان امور را دنبال کنند. گوان وضعیت کنونی سازمان ملل را «ناامیدکننده» خواند و گفت: «در مقایسه با یک سال پیش، به لبه پرتگاه دیپلماسی سازمان ملل نزدیک‌تر شده‌ایم». او تنش‌های بزرگ قدرت‌ها را عامل مهمی در این زمینه می‌داند.
با وجود غیبت اعضای شورای امنیت و بی اعتنایی شماری از سران کشورهای ثروتمند، رهبران ۱۴۰ کشور و دولت جهان قرار است در نشست جاری شرکت کنند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، برای اولین بار به‌صورت حضوری در نشست امسال شرکت می‌کند. پیش‌تر او از طریق ویدئویی شرکت می‌کرد. پیش‌بینی می‌شود که زلنسکی پنجشنبه هفته جاری در واشنگتن با بایدن گفت‌و‌گو کند. زلنسکی روز سه شنبه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می‌کند و چهارشنبه در جلسه ویژه شورای امنیت درباره اوکراین حضور خواهد داشت. او در مکانی که گفته می‌شود به اصول منشور سازمان ملل، یعنی احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی دیگر کشورها پایبند است، با سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روبه‌رو خواهد شد، البته اگر لاوروف در این جلسه شرکت کند. مناقشه‌های جهانی بین قدرت‌های بزرگ به فرصت هرگونه بهبود روابط و پیشرفت در مسائل آسیب می‌زند. دیده‌بان حقوق بشر از کشورها خواسته است سرگرم سیاست نشوند و «در رویدادهای این هفته، حقوق بشر را در رأس و مرکز قرار دهند». علاوه بر این، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، جلسه‌های خصوصی جداگانه با مقام‌های ارشد روسیه، اوکراین و ترکیه خواهد داشت. سازمان ملل مایل است روسیه به توافق صادرات غلات از طریق دریای سیاه بازگردد اما مقام‌های روسیه و اوکراین در نیویورک با یکدیگر دیدار نخواهند کرد.
یکی از محورهای بحث و گفت‌و‌گوها در نشست دو‌هفته‌ای امسال مجمع عمومی سازمان ملل«اهداف توسعه پایدار» خواهد بود: ۱۷ هدف متفاوت که سال‌ها پیش تعیین شدند تا وضعیت فقر، آموزش و سلامت در جهان را بهبود ببخشند. یکی از دیپلمات‌ها در سازمان ملل به سی‌ان‌ان گفت که فقط ۱۵ درصد بودجه لازم برای تحقق این اهداف موجود است.
هر سال، مجمع عمومی سازمان ملل شماری از سلبریتی‌ها را نیز دعوت می‌کند. برای مثال در سال ۲۰۲۱، گروه پاپ کره‌ای بی‌تی‌اس در سالن مجمع برنامه اجرا کردند. امسال پیش‌بینی می‌شود راجر فدرر، تنیس‌باز مشهور، حضور داشته باشد و شاهزاده ویلیام و همسرش کاترین هم با دبیرکل سازمان ملل متحد ملاقات کنند.
چالش‌های پیشرو
گردهمایی این هفته رهبران جهان در سازمان ملل متحد در نیویورک در‌حالی برگزار می‌شود که به باور بسیاری از تحلیلگران و دیپلمات‌ها، جهان در وضعیتی دوقطبی قرار گرفته است. آنها از نشست امسال به‌عنوان پرتنش‌ترین نشست از زمان جنگ سرد تاکنون یاد می‌کنند. ادامه جنگ در اوکراین که در پی تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، وارونگی روابط قدرت‌های بزرگ را به همراه داشت. پیامدهای همه‌گیری کرونا، بالارفتن قیمت مواد غذایی، وخیم‌ترشدن آثار تغییرات اقلیمی، تشدید درگیری‌های در مناطق مختلف و ناکامی جهانی در مقابله با فقر، گرسنگی و نابرابری جنسیتی از جمله مسائلی‌اند که جهان با آنها روبه‌رو است و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز بارها درباره آنها هشدار داده است.
برای کشورهای در‌حال‌توسعه، اولویت اصلی، نشست سازمان ملل است که از روز گذشته آغاز شده و در آن تدابیر رهبران جهان برای رسیدن به ۱۷ هدف جهانی توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ ارائه خواهد شد. اهدافی که به نظر می‌رسد تا اینجای کار، از آنچه انتظار می‌رفت، جا مانده‌‌اند.
این اهداف علاوه بر پایان‌دادن به فقر شدید و گرسنگی، به تضمین آموزش متوسطه برای تمام کودکان، دستیابی به برابری جنسیتی و اقدام فوری برای مبارزه با تغییرات اقلیمی توجه دارند. به باور بسیاری از تحلیلگران و براساس گزارش‌های موجود، گمان می‌رود تا مهلت پیشرو، هیچ‌یک از این اهداف برآورده نخواهند شد.
در‌حالی‌که هدف سازمان ملل گردآوردن کشورها برای «تقویت صلح و امنیت» جهانی است، به نظر می‌رسد به دلیل اختلاف بین غرب، روسیه و چین و همین‌طور تحولات جدید سیاسی که چندقطبی‌شدن کشورها را به همراه داشته، دستیابی به این هدف دشوارتر شده است.
گوترش: دموکراسی در خطر است، شورای امنیت باید مطابق با دنیای امروز اصلاح شود
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در آغاز هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک گفت: جهان چندقطبی به نهادهای چندجانبه جهانی نیاز دارد. ما با انبوهی از تهدیدات وجودی مانند بحران آب‌وهوایی و فناوری‌هایی مواجه هستیم که هنوز در یک انتقال آشفته به سر می‌برند.
او تاکید کرد: شورای امنیت سازمان ملل باید مطابق با دنیای امروز اصلاح شود و معماری مالی بین‌المللی باید از نو طراحی شود. اگر نهادهای سازمان ملل جهان را آنطور که هست منعکس نکنند، نمی‌توانیم به طور موثر به مشکلات رسیدگی کنیم.
گوترش افزود: اگر هر کشوری به تعهدات خود بر اساس منشور سازمان ملل عمل کند، حق صلح تضمین خواهد شد.
دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که شکاف ها در داخل کشورها در حال افزایش است. دموکراسی در خطر است. استبداد در حال پیشروی است، نابرابری ها در حال افزایش است، رهبران جهان برای دستیابی به سازش در ساختن آینده مشترک “مسئولیت اجتماعی” دارند زمان یک سازش جهانی” فرا رسیده است. آنچه ما نیاز داریم عزم و اراده است. ما ملت‌های سازمان ملل، مصمم به پایان دادن به بلای جنگ، مصمم به تأیید مجدد ایمان به حقوق بشر، مصمم به حمایت از عدالت و احترام به قوانین بین‌المللی و مصمم به ارتقای پیشرفت اجتماعی و زندگی بهتر برای همه مردم هستیم.
گوترش گفت: راه‌های مثبت بسیاری وجود دارد که جهان در حال حرکت است و فرصت‌های جدیدی برای عدالت و تعادل در روابط بین‌الملل به ارمغان می آورد. چند قطبی به تنهایی نمی‌تواند تضمین کننده صلح باشد. جهان هرچه بیشتر به یک شکست بزرگ در سیستم‌های اقتصادی و مالی و روابط تجاری نزدیک‌تر می‌شود. زمان آن فرا رسیده که موسسات چندجانبه مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی و سیاسی قرن بیست و یکم که ریشه در برابری، همبستگی و جهان‌شمولی دارد، تجدید شود.
گوترش خواستار بازطراحی معماری مالی بین‌المللی به‌گونه‌ای شد که در خدمت «شبکه ایمنی جهانی برای کشورهای در حال توسعه» باشد. او خواستار اصلاحات عمیق در ساختار مالی بین‌المللی «ناکارآمد، منسوخ و ناعادلانه» شد، از جمله یک بسته نجات ۵۰۰ میلیارد دلاری در سال برای کشورهایی که بیشترین بدهی را دارند.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، سخنان خود را با سیل فاجعه بار در لیبی که هزاران کشته بر جای گذاشت ادامه داد و گفت که آنها قربانیان سال‌ها درگیری، قربانیان هرج و مرج اقلیمی، قربانیان رهبران دور و نزدیک هستند، که نتوانستند راهی برای صلح پیدا کنند.
گوترش قربانیان این فجایع اقلیمی را به قایق‌های تفریحی میلیاردرها مرتبط کرد و گفت: دنیای ما در حال بی‌قرار شدن است. تنش های ژئوپلیتیکی در حال افزایش است. چالش‌های جهانی در حال افزایش است و به نظر می رسد که ما قادر به پاسخگویی جمعی نیستیم.
دبیرکل سازمان ملل در ادامه گفت: سدهای درنه در لیبی به دنبال سال‌ها جنگ و بی‌توجهی فروریخت و امواج همچنان اجساد را به خشکی می‌کشاند. درنه تصویری غم انگیز از وضعیت جهان ما را نشان می‌دهد، جایی که سیل نابرابری، بی عدالتی و ناتوانی در رویارویی با چالش‌ها وجود دارد. هزاران نفر در درنه لیبی در سیل بی‌سابقه جان خود را از دست دادند. کشته‌شدگان لیبی قربانیان سال‌ها درگیری و رهبرانی بودند که نتوانستند راهی برای صلح پیدا کنند.
او با اشاره با جنگ اوکراین گفت: جنگ در اوکراین نقض منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین المللی است و باعث تخریب و نقض حقوق بشر شده است. جنگ در اوکراین اثرات جدی و فراتر از کی‌یف دارد. همه ما برای تثبیت بازارها و تضمین امنیت غذایی به غذای اوکراینی، غذا و کودهای روسی نیاز فوری داریم.
دبیرکل سازمان ملل گفت: ما نباید در تلاش برای صلح عادلانه مطابق با منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی تردید کنیم. ما باید همه ابزارها را برای کاهش رنج غیرنظامیان در اوکراین و خارج از آن دنبال کنیم و طرح دریای سیاه یکی از این راه‌ها است.
او همچنین در محکومیت حمله روسیه به اوکراین و پیامدهای مخرب آن، صریح‌تر از همیشه بود و گفت: اگر هر کشوری به تعهدات خود بر اساس منشور ملل متحد عمل کند، حق صلح تضمین می شود. وقتی کشورها این تعهدات را می شکنند، دنیایی از ناامنی برای همه ایجاد می‌کنند. جنگ، با نقض منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین‌الملل، پیوندی از وحشت را ایجاد کرده است: زندگی‌ها نابود شده‌اند. نقض حقوق بشر؛ خانواده‌های از هم پاشیده؛ کودکان آسیب دیده؛ امیدها و رویاهای از بین رفته فراتر از اوکراین، جنگ پیامدهای جدی برای همه ما دارد.
او تاکید کرد: تنش‌های قدیمی در سراسر جهان تشدید می‌شود، در حالی که خطرات جدیدی در حال ظهور هستند.
گوترش در ادامه گفت: همه رهبران گرمای تغییرات آب و هوایی را احساس نمی‌کنند. تغییر اقلیم فقط تغییر آب و هوا نیست. تغییرات آب و هوایی زندگی را در سیاره ما تغییر می دهد. همه جنبه‌های دنیای ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این تنها آغاز کار است. ما به تازگی از گرم‌ترین روزها، گرم‌ترین ماه‌ها جان سالم به در برده‌ایم. هر قاره، هر منطقه و هر کشوری گرما را احساس می‌کند. اما من مطمئن نیستم که رهبران اصلاً آن گرما را احساس کنند. هنوز زمان برای حفظ افزایش دما در محدوده ۱.۵ درجه و توافق پاریس وجود دارد، اما این به گام‌های «جدی» برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز دارد. کشورهای گروه ۲۰ مسئول ۸۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند. آنها باید اعتیاد خود را به سوخت‌های فسیلی و زغال سنگ متوقف کنند.
او خواستار یک پیمان همبستگی اقلیمی شد که در آن همه تولیدکنندگان بزرگ گازهای گلخانه‌ای تلاش بیشتری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای انجام می دهند و کشورهای ثروتمندتر از اقتصادهای نوظهور با کمک مالی و فناوری برای انجام این کار حمایت کنند.
وی خاطرنشان کرد: آفریقا ۶۰ درصد از ظرفیت خورشیدی جهان را در اختیار دارد اما تنها ۲ درصد از سرمایه گذاری‌های تجدیدپذیر را در اختیار دارد. او به طور خاص خواستار پایان دادن به زغال سنگ – تا سال ۲۰۳۰ برای کشورهای OECD و سال ۲۰۴۰ برای بقیه جهان شد.
گوترش گفت: در سرتاسر جهان، با توسعه تسلیحات جدید و خلع سلاح هسته‌ای در جهان، خطرات جدیدی ظهور می‌کنند. تهدیدات هسته‌ای همه ما را در معرض خطر قرار می دهد. نادیده گرفتن معاهدات و کنوانسیون های جهانی امنیت همه ما را کمتر می کند و مسمومیت دیپلماسی جهانی مانع پیشرفت در سراسر جهان می‌شود.
دبیرکل سازمان ملل افزود: سودان در حال فرورفتن به جنگ داخلی تمام عیار است. میلیون‌ها نفر فرار کرده اند و کشور در خطر تجزیه شدن است. در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند و خشونت مبتنی بر جنسیت یک واقعیت وحشتناک روزانه است در کشوری که قرن‌ها از استثمار استعماری رنج می‌برد، امروز تحت تأثیر خشونت باندها قرار دارد و همچنان در انتظار حمایت بین‌المللی است. در افغانستان، ۷۰ درصد از جمعیت به کمک‌های بشردوستانه نیازمند است حقوق زنان و دختران به طور سیستماتیک نادیده گرفته می‌شود. در میانمار خشونت وحشیانه، بدتر شدن فقر و سرکوب و از بین بردن امیدها برای بازگشت به دموکراسی را شاهد هستیم.
او گفت: با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی به نظر می‌رسد جهان ناتوان از دور هم جمع شدن برای پاسخگویی به چالش‌های روزافزون جهانی است. او هشدار داد که حکومت جهانی در زمانی که نهادهای قدرتمند چندجانبه مدرن بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارند، «در زمان گیر کرده است».
گوترش با تأمل در سالی که در آن سازمان ملل به دلیل اختلافات بر سر جنگ در اوکراین فلج شده بود، این تقسیمات را در یک زمینه گسترده‌ر قرار داد و گفت: اگر مؤسسات، جهان را آنطور که هست منعکس نکنند، نمی‌توانیم به طور مؤثر به مشکلات آنطور که هستند، رسیدگی کنیم. آنها به جای حل مشکلات، در خطر تبدیل شدن به بخشی از مشکل هستند.
وی گفت: «شکاف بین قدرت‌های اقتصادی و نظامی و بین شمال و جنوب، شرق و غرب در حال عمیق‌تر شدن است».
او با بازگشت به موضوعی که در بسیاری از سخنرانی‌هایش برای سه سال یا بیشتر وجود داشت، گفت: ما در حال نزدیک‌تر شدن به یک شکست بزرگ در سیستم‌های اقتصادی و مالی و روابط تجاری هستیم.
او همچنین با قرار دادن هوش مصنوعی – چیزی که او آن را موضوعی ترس‌آور و وحشت‌آور توصیف کرد – در قلب دستور کار سازمان ملل، تأیید کرد که یک هیئت عالی رتبه را برای گزارش دادن به او در مورد پیامدهای آن تا پایان سال تعیین می‌کند. او یک نهاد جهانی جدید در زمینه هوش مصنوعی پیشنهاد کرد که می‌تواند منبع اطلاعات و تخصص برای کشورهای عضو، معادل پنل بین‌دولتی تغییرات آب و هوا باشد.
رئیس جمهور برزیل: زمین هر روز گرمتر می شود و شکاف غنی و فقیر عمیق‌تر
لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل، از رهبران سرشناسی بود که در ساعات اول این اجلاس پشت تریبون رفت.
لولا در سخنرانی خود بی‌عدالتی و شکاف فقیر و غنی و گرم شدن کره زمین را به عنوان بزرگترین چالش‌های کنونی معرفی کرد و خواستار استفاده هر چه بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر شد.
لولا در باره جایگزین کردن نئولیبرالیسم با نظام‌های دیکتاتوری راست‌گرا و ملی‌گرای افراطی هشدار داد و همچنین خواستار آزادی جولیان آسانژ شد.
لولا گفت شورای امنیت سازمان ملل در حال از دست دادن اعتبار خود است در حالیکه اعضای دائم آن در کشورهای دیگر جنگ راه می‌اندازند و حکومت عوض می‌کنند.
لولا با اشاره با بحران اوکراین تاکید کرد که دشواری روند دستیابی به صلح را نباید دست کم گرفت، هیچ صلحی نمی تواند پایدار باشد اگر از طریق گفتگو حاصل نشود. برای سلاح پول زیادی خرج می شود اما برای کم به توسعه نه.
جو بایدن پس از لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل که اولین سخنران نشست روز دوشنبه مجمع عمومی سازمان ملل بود در این مجمع سخنرانی کرد.
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه یکی دیگر از سخنرانان صبح سه‌شنبه بود.
اردوغان در سخنان خود خواستار صلح در اوکراین از طریق دیپلماسی شد و در عین حال بر یکپارچگی ارضی اوکراین تاکید کرد.
اردوغان همچین با اشاره به درگیری باکو و ایروان اظهار کرد که ترکیه ناگورنوقره‌باغ را جزء خاک جمهوری آذربایجان می‌داند اما درگیری «اخیر» بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در این منطقه را «محکوم» کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در سخنرانی خود در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل از “تئاتر سیاسی” برخی کشورهای اروپایی در ابراز همبستگی با اوکراین انتقاد کرد.
وی با اشاره به اعلامیه لهستان، اسلواکی و مجارستان مبنی اعلام محدودیت‌های خود علیه واردات غلات اوکراینی مدعی شد که ابراز همبستگی برخی از کشورهای اروپایی در “تئاتر سیاسی، نگران‌کننده است”.
زلنسکی در بخش دیگری از سخنرانی خود عنوان کرد: روسیه از انرژی به عنوان سلاح استفاده می‌کند. این تهدید حالا بزرگ‌تر از همیشه است.
زلنسکی همچنین عنوان کرد که چهرشنبه جزئیات فرمول صلح اوکراین را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه خواهد کرد.
