“کاتالین کاریکو” و “درو وایسمن” برای دستاوردشان در تغییرات پایه نوکلئوزیدی که امکان ساخت واکسن‌های “آرانای پیامرسان” علیه کووید-۱۹ را فراهم کرد، برنده جایزه نوبل پزشکی سال امسال شدند.
جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی ٢٠٢٣، امروز، دوشنبه ۲ اکتبر، برای تحقیقاتی که امکان ساخت واکسن‌های کووید-١٩ را با استفاده از فناوری “آرانای پیامرسان(ام‌آر‌ان‌ای)”* فراهم کرده و در آینده نیز می‌تواند برای ساخت واکسن‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد، به طور مشترک به “کاتالین کاریکو” و “درو وایسمن” اعطا شد.
بنا بر اعلام هیئت اهدا کننده جایزه، کاتالین کاریکو، استاد دانشگاه “ساگان” در مجارستان و استادیار دانشگاه “پنسیلوانیا”، و درو وایسمن، استاد و مدیر موسسه “پن” برای نوآوری‌های آرانای در دانشگاه “پنسیلوانیا”، به دلیل یافته‌های پیشگامانه‌شان که اساساً درک ما را از نحوه تعامل ام‌آر‌ان‌ای با سیستم ایمنی بدن تغییر داده و همچنین کمک به توسعه واکسن با سرعتی بی‌سابقه در بحبوحه یکی از بزرگترین تهدیدات سلامت انسان در دوران مدرن، این جایزه معتبر را به خود اختصاص دادند.
کاتالین کاریکو یکی از معاونان ارشد شرکت داروسازی “بیوان‌تک” بود که با شرکت “فایزر” برای ساخت یکی از واکسن‌های کووید-١٩ همکاری کرد. او سیزدهمین زنی است که برنده جایزه نوبل پزشکی شده است.
به گفته این پژوهشگر، تا پیش از کرونا، فناوری ام‌آر‌ان‌ای برای ساخت واکسن بیماری‌های دیگری مانند زیکا، آنفولانزا و هاری، آزمایش می‌شد اما همه‌گیری کرونا، توجه بیشتری را به این رویکرد جلب کرده است.
به طور سنتی، ساخت واکسن‌های مبتنی بر ویروس کشته یا ضعیف شده، نیازمند کشت ویروس‌ها و سپس تصفیه آنها پیش از آغاز مراحل بعدی شکل گیری واکسن بود. فرآیندی که امکان تولید سریع واکسن را بسیار محدود می‌کند.
رویکرد فناوری “آرانای پیامرسان” اما کاملاً متفاوت است. در این روند، تزریق ام‌آر‌ان‌ای اصلاح‌شده به سلول می‌تواند برای جلوگیری از فعال شدن واکنش‌های التهابی و همچنین برای افزایش تولید پروتئین به کار رود.
به گفته دکتر بهارات پانکهانیا، متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه اکستر، مزیت اصلی فناوری آرانای پیامرسان این است که می‌توان واکسن‌ها را با سرعتی بالاتر، در مقادیر بسیار زیاد تولید کرد چرا که اجزای اصلی آنها در آزمایشگاه ساخته می‌شوند.
بر این اساس، فناوری مورد استفاده در واکسن کووید می‌تواند برای تولید واکسن بیماری‌های دیگری مانند ابولا، مالاریا و تب دنگه استفاده شده و نیز افراد را در برابر انواع خاصی از سرطان یا بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس ایمن کند.
سال گذشته، جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی، به‌دلیل کشف نکات مهمی در مورد تکامل انسان و تفاوت سیستم ایمنی انسان امروزی با گونه‌های منقرض شده نئاندرتال، از جمله بررسی آسیب پذیری ما در برابر کووید-١٩، به سوانته پابو، دانشمند سوئدی، اعطا شده بود.
