سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در اجلاس آینده خود در مادرید که قرار است روزهای ۲۸ تا ۳۰ ژوئن (۷ تا ۹ تیر) برگزار شود، از سران چهار کشور منطقه آسیا و اقیانوسیه شامل ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند نیز دعوت کرده است؛ موضوعی که نظر بسیاری از تحلیل‌گران را به خود جلب کرده است.
در حاشیه اجلاس آتی رهبران سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، سران کشورهای آسیا-اقیانوسیه و غیرعضو ناتو شامل ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند نیز به عنوان کشورهای شریک، نشستی چهارجانبه برگزار خواهند کرد که محور اصلی آن بررسی راه های مقابله با نفوذ منطقه ای چین خواهد بود.
پیش بینی می شود در این نشست چهارجانبه موضوعات کلیدی از جمله اجرای تعهدات در قبال امنیت منطقه هند-اقیانوسیه به عنوان “منطقه باز و آزاد”، جلوگیری از هرگونه تنش در برابر اقدامات احتمالی تحریک‌آمیز از سوی کشورها، راههای مقابله با نفوذ چین و بررسی پیامدهای جنگ اوکراین مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد.
برپایه گزارش “رادیو آزاد آسیا” RFA، مطرح شدن دوباره استراتژی امنیتی آمریکا در منطقه آسیا-اقیانوسیه در قالب شکل گیری “ناتو آسیایی” موضوع تازه‌ای نیست و پیش‌تر نیز این آمریکا و متحدانش از جمله استرالیا و ژاپن به دنبال راه هایی برای اجرایی کردن این پروژه بودند.
با وجود این‌که «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا در سخنان اخیرش در اجلاس امنیتی آسیا «شانگری لا دیالوگ» ادعا کرد کشورش به دنبال رویارویی و درگیری و حتی ایجاد جنگِ سرد جدیدی به دنبال شکل گیری “ناتویی آسیایی” و یا جداسازی منطقه‌ای و ساختن روابط خصمانه میان کشورهای این منطقه نیست، مهم‌ترین اولویت خود را استراتژی امنیت منطقه ای آمریکایی در هند-اقیانوسیه ترسیم کرد که می تواند آغازگر مسیر مشابه جنگ اوکراین در این منطقه باشد.
به دنبال حمله نظامی روسیه به اوکراین، برای کشورهایی مانند کره جنوبی و ژاپن زنگ خطری نواخته شد. رهبران این دو کشور دلایلی برای جدی گرفتن روسیه به عنوان تهدیدی برای کشورهای خود دارند. ژاپن با داشتن مرزهای دریایی با روسیه که محل مناقشه دراز مدتی برای دو کشور بر سر تمامیت ارضی و حق حاکمیت بوده و هست. این درحالی است که پشتیبانی تاریخی کرملین از کره شمالی، به عنوان تهدیدی بالقوه همواره برای سئول به شمار می‌رفته است.
از سوی دیگر به نظر می رسد ناتو که به اهمیت افزایش یارگیری در میانه جنگ اوکراین پی برده است و کشورهایی مانند فنلاند و سوئد درخواست عضویت خود در ناتو را مطرح کردند. دانمارک نیز اخیرا در مسائل دفاعی اتحادیه اروپا همگام می شود. تحولات تازه ژئوپولتیکی در گسترش مرزهای ناتو در اروپا هشداری برای روسیه است. حضور «فومیو کشیدا» نخست وزیر ژاپن و «یون سوک یئول» رئیس جمهوری کره جنوبی برای اولین بار به عنوان ناظران اجلاس ناتو در کنار استرالیا و نیوزیلند تهدیدی مشابه از گسترش مرزهای ناتو تا آسیا برای چین به حساب می آید.
چرا که بسیاری از کارشناسان غربی معتقدند عملیات نظامی روسیه در اوکراین براساس اقدامات تحریک آمیز ناتو در گسترش مرزهایش به سمت شرق آغاز شد و این می تواند مانند الگویی مشابه در منطقه آسیا و اقیانوسیه با اقدامات تحریک آمیز علیه چین، بار دیگر تکرار شود و جهان به سوی جنگ هایی تازه پیش رود.
چین پیش تر روابط خوبی با ناتو داشت و در رزمایش های مشترک این سازمان شرکت می کرد اما در حال حاضر که برخورد ناتو با چین خصمانه شده است، پکن بارها هشدار داده درباره مسائلی از جمله تایوان، در صورت لزوم و با در خطر دیدن تمامیت ارضی خود دست به اقدامات شدید و جدی خواهد زد.
همچنین اعضای ناتو و در راس آنها آمریکا که مقابله با نفوذ چین به عنوان قدرت برتر نظامی و اقتصادی جهان را در فهرست مهم ترین اولویت های خود قرار داده اند، سعی دارند تا از طریق گسترش مرزهای ناتو تا نزدیک مرزهای چین، امکان بهتری برای نظارت، کنترل و مهار چین بدست آورند.
ایجاد رد پای ناتو در منطقه آسیا-اقیانوسیه می تواند باعث بر هم خورد توازن قدرت در این منطقه حساس و پرخطر از جهان شده و اصرار ناتو و غرب برای تقویت حضور خود در شرق، می تواند تبعات خطرناکی برای جهان بدنبال داشته باشد.
تلاش برای مهار کره شمالی را نیز شاید بتوان در فهرست اهداف ناتو برای هم پیمانی با چند کشور شرق آسیا و اقیانوسیه نام برد.
به نظر می رسد مهم ترین هدف ناتو از این تحرکات، یار گیری از میان مهم ترین کشورهای آسیا-اقیانوسیه ، هرچند به صورت غیرعضو، برای این ائتلاف نظامی است و نکته اینجاست که ناتو در تلاش است تا در یارگیری آسیایی خود، کشورهایی را انتخاب کند که در تقابل با چین قرار دارند تا از این طریق ابزارهای لازم را برای هرگونه رویارویی احتمالی با چین در آینده در اختیار داشته باشد.
همچنین کشورهای بسیار کوچک که به شکل جزایر پراکنده در این منطقه واقع شدند اما در عین حال به لحاظ ژئوپولتیکی بسیار تعیین کننده اند و همین جزایر کوچک در استراتژی‌های امنیتی تاثیری بسیار مهم دارند. اخیرا چین در حال گسترش دامنه نفوذ خود با توافقنامه های امنیتی و همکاری میان این کشورهاست که آمریکا و متحدانش از جمله استرالیا و نیوزیلند آنرا تهدیدی جدی علیه خود می بینند.
این گونه تحرکات که از سوی ناتو و غرب کلید خورده و بطور طبیعی، واکنش های پکن را بدنبال خواهد داشت، در صورت ادامه ممکن است وارد مراحل حساس و پرتنش شود و چین به عنوان یک قدرت نظامی و هسته ای برتر و غیرقابل انکار در جهان برای حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود در برابر اقدامات مهار کننده قدرتهای غرب، بعید نیست دست به هر اقدامی بزند.
تلاش ناتو برای یارگیری از میان کشورهای آسیا-اقیانوسیه، صرفا یک طرف قضیه است. تحلیل گران مسائل بین الملل معتقدند نفوذ ناتو در آسیا کار چندان ساده ای نخواهد بود و سدهای فراوانی در این مسیر قرار دارد که وجود برخی اختلاف های سیاسی میان همین چهار کشور آسیا-اقیانوسیه، تنها بخشی از آن است.
