عدهای از زنان گروه فرهنگ ملی در محلهی فقیرنشین «خزانه» در جنوب شهر تهران؛ برای زنان و کودکان کلاس سوادآموزی تشکیل میدهند و در این میان، با زندگی مردم بیبضاعت و فقیر این محله که آب آشامیدنی و لولهکشی ندارند و در کنار کورههای آجرپزی زندگی میکنند آشنا میشنویم.
فیلم «تهران پایتخت ایران است» در سال ۱۳۴۵ ساخته و توسط وزارت فرهنگ و هنر توقیف شد و ساخت آن در پیش از انقلاب اسلامی نیمهکاره ماند و پس از انقلاب همراه با فیلم مستند «قلعه» تدوین شد.
ساخت فیلم «قلعه» به سفارش سازمان زنان ایران در سال ۱۳۴۵ همراه با فیلم «تهران… پایتخت ایران است» آغاز شد. اما فیلم «تهران… پایتخت ایران است» توقیف شد و در پی آن ساخت فیلم قلعه نیز متوقف شد و اصلاً فیلم به فراموشی سپرده شد. دلیل این توقیف احتمالاً این بود که فیلم تصویری متفاوت از آنچه تلاش میشد از ایران و به خصوص تهران ترسیم شود، ارائه میداد. این فیلم لایههای ناپیدا و کریه تهران را نشان میداد و هیچ بعید نبود از جشنوارههای بینالمللی سر درآورد.
پس از انقلاب ۵۷، شیردل به آرشیو این فیلم دسترسی پیدا کرد و بر اساس همان میزان فیلمبرداریای که شده بود نسخهای حدوداً هجده دقیقهای از فیلم را تدوین کرد که در سال ۱۳۵۹ اکران شد. فیلم «تهران… پایتخت ایران است» نیز به همین شکل و در حدود هجده دقیقه تدوین شد.
بار دیگر یاد آوری از زنده یاد احمد گلچین معانی.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%DA%AF%D9%84%DA%86%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%DB%8C
از روی کتاب کودکی خواند ایران وطن عزیز ما است
فرمود معلّمش بگو ماست ما است مگو که ناروا است
شاگردک بی نوا ندانست کاین گفته صواب یا خطا است
وزگفتن ماست رو تُرُش کرد که ماست جدا وطن جدا است
زیرا که اگر وطن بُوَد ماست ماک و مَرَقَش بگو کجا است
استاد که مرد زیرکی بود چون دید که پرسشی بجا است
گفتا اگر آبکی است این ماست بشنو که بگویمت چرا است
اکنون که اساس ماستمالی بنیان کن خلق بی نوا است
وزجمله حقوق خویش محروم این قوم ضعیف مبتلا است
ماک ومرقی که دارداین ماست برسفره ی چرب اغنیاء است
تُرشیده وچرخ کرده اش نیز قُوت شب وروز هر گدا است
گرخاصیتی بُوَد در این ماست البتّه نصیب اقویاء است
کار ضعفا همیشه کشکی زین ماست کشان بی حیا است
کان فِرقه بمو کشیدن ازماست آگاه و بصیر و آشنا است
این دسته بماست کیسه کردن محکوم چو بنده و شما است
گر کار من وتوکشک سائیست چون در نگری گنه زما است
چون ما وتوایم شُل تراز ماست گرماست شُل است از خودماست
و
ازین خوشتر شود فردا که خسرو از شکار آید
https://ganjoor.net/farrokhi/divanf/tarjeeatf/sh1