جان کربی، هماهنگ کننده «شورای امنیت ملی» کاخ سفید، می‌گوید اکنون نسبت به دو هفته پیش به دستیابی به توافق احیای برجام با ایران «نزدیک‌تر شده‌ایم.»
کربی روز یکشنبه ششم شهریور به شبکه خبری «سی‌ان‌ان» گفت به رغم چنین تحولی، که به گفته او به خاطر اراده جمهوری اسلامی برای چشم‌پوشی از بعضی از خواسته‌هایش به‌دست آمده است، برخی اختلاف نظرها میان طرفین همچنان پابرجاست ولی تلاش برای دستیابی به «نتیجه مثبت» ادامه خواهد یافت.
وی با بیان اینکه ایران و اتحادیه اروپا مشغول بررسی پاسخ آمریکا هستند، بهبود وضعیت در خاورمیانه را در گرو دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران دانست و بار دیگر تاکید کرد جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، دیپلماسی و بازگشت به برجام را بهترین مسیر در تعامل با ایران می‌داند.
به گزارش صدای آمریکا، همزمان، وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی خود گفت «پاسخ طرف آمریکایی» در مورد احیای برجام «با دقت در حال بررسی» توسط مقامات جمهوری اسلامی است. حسین امیرعبداللهیان به بدر البوسعیدی گفت اراده تهران «بر حصول توافقی خوب، پایدار و قوی» استوار است.
این در شرایطی است که مقامات اسرائیل، متحد نزدیک آمریکا، نسبت به احیای برجام که به گفته آنها امنیت اسرائیل و منطقه را به خطر می‌اندازد ابراز نگرانی کرده‌اند.
رئیس موساد در راه واشنگتن
بر اساس گزارش‌ها دیوید بارنیا، رئیس موساد، در روزهای آینده در چارچوب تلاش‌های اسرائیل برای «شکل‌دهی به توافق هسته‌ای احتمالی» میان ایران و قدرت‌های جهان به واشنگتن سفر می‌کند. همزمان، نخست‌وزیر اسرائیل به ارتش اسرائیل و موساد دستور داده خود را برای مقابله با ایران آماده کنند.
به گزارش روزنامه تایمز اسرائیل، یک مقام ارشد روز یکشنبه تایید کرده که کاخ سفید از سفر پیش‌روی آقای بارنیا به آمریکا مطلع است.
رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل، موساد، پس از وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی اسرائیل، سومین مقام بلندپایه این کشور است که در روزهای اخیر به منظور بحث درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهان به واشنگتن سفر می‌کند.
دیوید بارنیا در اظهارنظری کم‌سابقه به خبرنگاران گفته است توافق هسته‌ای با ایران برای اسرائیل «بسیار بد» و «مبتنی بر دروغ‌ها» است.
او، نخست‌وزیر، و وزیر دفاع اسرائیل همگی ضمن ابراز مخالفت با توافق هسته‌ای احتمالی گفته‌اند اسرائیل ملزم به تبعیت از این توافق «بد» نیست و حق اقدام علیه برنامه هسته‌ای ایران را برای خود محفوظ می‌داند.
یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز روز یکشنبه در تازه‌ترین موضع‌گیری خود علیه تهدید هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت به ارتش اسرائیل و موساد دستور داده خود را برای مقابله با ایران آماده کنند. به گفته او، «آمریکایی‌ها این را می‌دانند، جهان این را می‌داند، جامعه اسرائیل نیز باید آن را بداند.»
«آخرین میلی‌مترها» تا احیای برجام
شتاب تحولات در مورد احیای برجام در شرایطی است که روز یکشنبه برخی رسانه‌های دولتی و حکومتی ایران با اشاره به مذاکرات احیای برجام اعلام کرده‌اند «بررسی پاسخ‌های آمریکا» توسط جمهوری اسلامی دست‌کم تا «پایان هفته جاری» ادامه دارد.
همزمان، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگویی با یک نشریه اتریشی در مورد مذاکرات احیای برجام گفت: «به لحظه سرنوشت‌ساز و مهمی رسیده‌ایم.»
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با روزنامه کرونن سَیتونگ اتریش در پاسخ به سوالی درباره سرنوشت مذاکرات احیای برجام و متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای حصول توافق نهایی اظهار داشت: من پاسخ آمریکا را دریافت کرده‌ام. اکنون ایران باید به آنها پاسخ دهد. ما در این مذاکرات به لحظه حساس و سرنوشت‌سازی رسیده‌ایم.
بورل در ادامه گفت: من خوش‌بین هستم. این، آخرین میلی‌مترهاست. (احیای برجام) جهان را به جای ایمن‌تری تبدیل می‌کند.
جروزالم پست: جزئیات دقیق از زمان و نحوه احیای برجام
روزنامه عبری زبان «جروزالم پست» در تحلیلی به نحوه امضای احیای برجام و مراحل آن پرداخته است.
به گزارش یورو نیوز؛ این روزنامه اسرائیلی در گزارش خود که در آستانه سفر دیوید بارنیا، رئیس موساد به واشنگتن منتشر شده، نوشت که طرفین حاضر در مذاکرات هسته‌ای ایران بر سر بیشتر موارد کلی که در پیش‌نویس ۲۱ ژوئیه اتحادیه اروپا آمده است، توافق دارند.
جروزالم پست در گزارش خود نوشته که متن اتحادیه اروپا پیاده‌سازی توافق را در چهار مرحله طراحی کرده است.
گام اول، روز صفر
بر اساس گزارش این روزنامه اسرائیلی، کمیسیون مشترک برجام در «روز صفر»، روز امضای توافق، بدون حضور ایالات متحده تشکیل می‌شود و این کشور ۱۶۵ روز بعد می‌تواند به این کمیسیون بپیوندد.
در ادامه این گزارش آمده است: «قرار است تا آن زمان، ایران و غرب به توافق دیگری برای آزادی زندانیان غربی در ازای آزادسازی منابع مالی ایران دست یابند.»
بر اساس گزارش این نشریه، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در آن روز، سه فرمان اجرایی مربوط به ایران و همچنین تحریم‌های ثانویه ۱۷ بانک را که بیش از ۷ میلیارد دلار متعلق به ایران در بانک‌های کره جنوبی را آزاد می‌کند، لغو خواهد کرد.
این نشریه در ادامه نوشت: «ایران غنی سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد را متوقف می‌کند و غنی‌سازی را به ۲۰ درصد کاهش می‌دهد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد تا نظارت بر سایت‌های هسته‌ای این کشور را از سر بگیرد.»
جروزالم پست در ادامه می‌نویسد: «طبق مفاد قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران، این توافق ظرف پنج روز احتمالاً به کنگره آمریکا خواهد رسید. این قانون مستلزم آن است که هرگونه توافقی که تحریم‌های ایران را لغو می‌کند توسط مجلس نمایندگان و سنا مورد بررسی قرار گیرد و کاخ سفید نمی‌تواند تحریم‌هایی را که یک فرمان اجرایی نبوده است به مدت ۳۰ روز لغو کند. اگر کنگره این توافق را رد کند، بایدن می‌تواند آن را وتو کند، مگر در سناریوی بعید که اکثریت دوسوم مخالف وتو، رای منفی دهند.»
این روزنامه در ادامه با اشاره به نگرانی‌های «فزاینده» در واشنگتن مبنی بر اینکه روسیه از ایران به عنوان مجرای فرار از تحریم‌های اعمال شده علیه خود استفاده خواهد کرد، نوشته است که هنوز احتمال مخالفت اکثریت نمایندگان با توافق وجود دارد.
در ادامه این گزارش آمده است: «برخی هستند که استدلال می‌کنند چون این توافق، بازگشت به برجام است و یک توافق جدید نیست، قانون «بازنگری توافق هسته‌ای» (اینارا) اعمال نمی‌شود. با این حال، راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ماه مه در سنا گفت که این توافق در چارچوب «اینارا» به کنگره ارائه خواهد شد.»
گام دوم، روز تایید
این روزنامه در خصوص گام دوم اجرای توافق نوشت: «روز تایید، ۶۰ روز پس از روز صفر خواهد بود. شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بازگشت به توافق مطلع خواهند شد.»
بر اساس گزارش این نشریه اسرائیلی، آمریکا در این مرحله برای فروش ۵۰ میلیون بشکه نفت ایران یک بار معافیت تحریمی قائل می‌شود و اجازه می‌دهد تا مذاکرات تجاری در حوزه انرژی و هوانوردی انجام شود. ایران هم غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالای ۵ درصد را متوقف و یک دوره آماده‌سازی برای انتقال اطلاعات به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آغاز می‌کند و به این آژانس اجازه می‌دهد تا نظارت را به طور کامل از سر بگیرد.
گام سوم، روز اجرای مجدد
در ادامه این گزارش آمده است که دو ماه بعد، روز ۱۲۰، «روز اجرای مجدد» خواهد بود و ایران و آمریکا باید به صورت علنی قصد خود را برای ادامه بازگشت به توافق حداقل هفت روز پیش از آن تاریخ اعلام کنند.
این روزنامه در گزارش خود همچنین نوشته است که تهران باید تا روز اجرای مجدد به تعهدات خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تحقیقات جاری‌اش در مورد اورانیوم غنی‌شده یافت شده در سایت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران عمل کند.
این بدان معنا است که ایران در مورد منبع آن اورانیوم پاسخ معتبری به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد داد و این آژانس نیز به نوبه خود کاوشگرها را خواهد بست.
بر اساس این گزارش، ایران همچنین تمام مراحل مورد نیاز توافق از جمله کاهش غنی‌سازی اورانیوم به ۳.۶۷ درصد، کاهش ذخایر خود، مهر و موم کردن و انتقال سانتریفیوژها و غیره را تکمیل خواهد کرد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد تا نظارت را به طور کامل از سر گیرد.
آمریکا هم همه تحریم‌های ثانویه علیه ایران و نام‌های تروریستی مورد توافق به جز سپاه پاسداران را حذف می‌کند و به شرکت‌ها توضیح می‌دهد که لغو تحریم‌ها به چه معنا است.
گام چهارم، روز تکمیل
جرزوالم پست در این گزارش در مورد «روز تکمیل» در روز ۱۶۵ام نوشت که در این روز تمام محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌ها اجرایی می‌شود. آمریکا تحریم تسلیحات متعارف ایران را لغو خواهد کرد و اجازه تجارت بیشتر بین کشورها را می‌دهد و ایران هم زیرساخت‌های غنی‌سازی باقی‌مانده را حذف می‌کند.
در این گزارش همچنین تصریح شده است که در سال‌های آینده، «بندهای غروب آفتاب» اولیه برجام طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون هیچ تمدید اجرایی خواهند شد.
این نشریه در ادامه گزارش خود نوشته است: «در سال ۲۰۲۴، محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته منقضی می‌شوند و در سال ۲۰۲۵ مکانیسم «تحریم‌های اسنپ‌بک» که تمامی تحریم‌های ایران را در صورت نقض توافق بازمی‌گرداند، منقضی می‌شوند.
در سال ۲۰۲۶، محدودیت‌های استفاده از سانتریفیوژها، از جمله سانتریفیوژهای پیشرفته به تدریج تا سال ۲۰۲۸ به پایان می‌رسد.
در سال ۲۰۳۰، قرارداد ایران بدون محدودیت در غنی‌سازی اورانیوم، ذخیره‌سازی، راکتورهای آب سنگین یا پلوتونیوم به طور کامل منقضی می‌شود.»
توافق هسته‌ای ایران و اسرائیل
جرزوالم پست در ادامه گزارش خود به تصمیم تل‌آویو برای تمرکز تلاش‌هایش در چندین جبهه با وجود توافقی که «به ظاهر اجتناب‌ناپذیر» به نظر می‌رسد، اشاره کرده است.
این نشریه در مورد نخستین گام تل‌آویو از ادامه گفت‌وگو با آمریکا و تلاش برای تأثیرگذاری بر مواضع دیگر طرف‌های غربی در مذاکرات با تأکید بر انگلیس و فرانسه خبر داد.
علاوه بر این، بر اساس گزارش جروزالم پست، اسرائیل تلاش خواهد کرد تا با به تعویق انداختن یا تضعیف لغو تحریم ها، طرفین را متقاعد کند که منافع اقتصادی ایران را کاهش دهند.
در این گزارش آمده است که اسرائیل قصد دارد به اقدامات محرمانه آژانس‌های اطلاعاتی برای خنثی کردن برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهد. همچنین تل‌آویو برای اطمینان از اینکه ایران مفاد توافق را نقض نمی‌کند، فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را از نزدیک دنبال خواهد کرد. البته این اقدام‌ها با تقویت توانایی ارتش اسرائیل برای حمله به ایران همراه خواهد بود.
بر اساس گزارش این نشریه، اسرائیل قصد دارد به کار روی آنچه که «معماری امنیت منطقه‌ای» می‌نامد و همچنین همکاری با کشورهای خاورمیانه و سایر کشورهای هم مرز با ایران ادامه دهد.
