در زمان آتش بس، زندگی به حالت عادی باز نمی گردد. اسرا، یک معلم انگلیسی از غزه، در مصاحبه با هاآرتص گفت: فقط اکنون ما متوجه میزان تخریب ها شده ایم.
اسرا تابستان گذشته ازدواج کرد و به بیت لاهیه در شمال نوار غزه نقل مکان کرد. او می گوید: ای کاش آتش بسی وجود نداشت. سخنان او بیانگر ناامیدی و کمبودهای سنگینی است که در روز اول آتش بس موقت تجربه کرده است.
او مانند بسیاری از مردم غزه، از مخفیگاه بیرون آمد تا واقعیت جدیدی از ویرانی ها را بیابد. در ساعات اولیه صبح جمعه، او و همسرش دیرالبله را که از زمان شروع جنگ در آنجا اقامت داشتند، ترک و به سمت شمال حرکت کردند: «ما پیاده رفتیم تا بفهمیم چه اتفاقی برای خانه مان افتاده است. نمی دانم چرا ریسک کردیم. اجساد در کنار جاده پراکنده بودند. وقتی به سمت شمال رفتیم، خرابی ها و ویرانی ها را دیدیم. چه چیزی از شهر غزه باقی مانده است؟» او می گوید چند ده نفر در این سفر خطرناک به آنها پیوستند: «ما می دانستیم که ارتش در شمال است. ما مسیرهای جایگزین را انتخاب کردیم، نه خیابان صلاح الدین، بزرگراه اصلی.»
او در پاسخ به این سؤال که چرا تصمیم گرفتند به نوار شمالی بازگردند، می گوید: «می‌خواستم ببینم از خانه‌ای که آرزو داشتم در آن زندگی جدیدم را آغاز کنم، چه چیزی باقی مانده است. همه چیز خراب شده بود. چند وسیله شخصی و فقط چند تکه لباس برداشتیم. یک موجود زنده در اطراف وجود نداشت. کل محله ها از بین رفته اند.»
او بعد از سه هفته که تمام تماس ها قطع شده بود، سعی کرد با والدینش تماس بگیرد: « آنها اصرار داشتند در شمال نوار غزه بمانند، اما ما آنجا را ترک کردیم. اکنون چند روز آینده را صرف بازدید از مدارس [سازمان ملل متحد] خواهیم کرد و تلاش می کنیم آن ها را پیدا کنیم.»
احمد، شوهر اسراء، می افزاید خیابان های بیت لاهیه ویران شده و خودروها نمی توانند در آن ها حرکت کنند. آسیب به زیرساخت ها قابل درک نیست. همه جا این طور هست. نمی شود توصیفش کرد.
او می گوید خیابان اصلی شهر، الشیما، به دلیل تجمع تانک های اسرائیلی در آن، آسیب زیادی دیده است. این زوج تازه ازدواج کرده که در یکی از برج های آپارتمانی مجلل در بیت لاهیه زندگی می کردند، هنگام توصیف آنچه که پس از بازگشت به شمال غزه شاهد بودند، بسیار ناراحت بودند.
اسرا می پرسد: «ظاهراً مانند عواقب پس از زلزله است. هیچ چیز همانطور که بود باقی نمانده است. ما چه گناهی داریم؟ مشکل [اسرائیل] با مقاومت [حماس] است. چرا به غیرنظامیان صدمه می زنند؟ زندگی ما نابود شده است. خانواده های ما از هم پاشیده شده اند. هیچ خانه ای باقی نمانده، فقط تل سنگ و ویرانی است.»
احمد می گوید: «اینجا زندگی غیرممکن است. مثل شهر ارواح است. ما به مدرسه آنروا برمی گردیم.» به گفته وی، مردم به این زودی ها به شمال غزه باز نخواهند گشت. او می‌گوید: «ممکن است زندگی ما همین طور ادامه پیدا کند.»
اسرا و احمد تنها کسانی نیستند که از زمان آغاز آتش بس در بلاتکلیفی مانده اند. نجوا، مادر دو فرزند از شهر غزه، حس مشابهی دارد. او در روزهای اول جنگ عازم رفح در جنوب شد تا نزد خویشاوندانش بماند.
“چه چیزی می توان در چهار روز انجام داد؟ ما مطمئناً به خانه باز نمی گردیم.» او می گوید بخش بزرگی از غزه ای هایی که به جنوب رفته اند از بازگشت به خانه های خود می ترسند: «ما دقیقا نمی دانیم ارتش اسرائیل کجاست. این تصور که هنوز تانک در شهر غزه وجود دارد مرا می ترساند.»
او می افزاید: «نگران روزهای بعد از آتش بس هستم. فرزندان من خوشحال هستند که می توانند مدتی بیرون بروند و بازی کنند. اما چه نوع نظمی در اینجا در رفح می توانم داشته باشم؟ این خانه من نیست و زندگی من به سادگی متوقف شده است.»
موضوع آب و غذا نیز او را نگران کرده است: «در روزهای آینده ما تمام تلاش خود را می کنیم تا مقداری سوخت برای پمپاژ آب تهیه کنیم و به خرید غذا، آب و لباس زمستانی برویم. ما الان چیزی نداریم و باید همه اینها را بدست آوریم و آماده باشیم.»
با وجود اینکه رسانه های عربی تصاویر و فیلم هایی از بازگشت مردم غزه به نوار شمالی نشان داده اند، نجوا می گوید تنها تعداد کمی از آوارگان تصمیم به برگشت گرفته اند. او می‌گوید: «ما فقط زمانی برمی‌گردیم که آتش‌بس دائمی وجود داشته باشد، نه فقط آتش‌بس چند روزه».
گزارش های ساکنان غزه تصویری تلخ را نشان می دهد. به نظر می رسد آتش بس زندگی مردم را تغییر نداده و هیچ احساس آرامش واقعی را ایجاد نکرده است. آنها این آتش بس را به عنوان یک مکث کوتاه می دانند که تا حدودی ترس از مرگ در گوشه ای را کاهش می دهد. برخی از آنها حتی به غذا و آب فکر نمی کنند و فقط به خروج از نوار غزه فکر می کنند.
ریحان، ساکن شهر غزه که در آغاز جنگ به همراه همسر و سه فرزندش به خان یونس نقل مکان کرد، تصمیم گرفته از روزهای آتش بس برای خروج خانواده اش از غزه استفاده کند. او با ناراحتی می گوید: «قلب من اینجا در غزه است، با زندگی ام و دوستانم. من اینجا متولد شدم. اینجا کار کردم و بچه هایم را به دنیا آوردم. اما چقدر می توان منتظر بود تا مرگ به سراغت بیاید؟»
ریحان از یکی از خانواده های مرفه غزه است و در یک برج معتبر در شهر غزه زندگی می کرده است. او می گوید: «ما قبلاً پناهنده نبودیم، اما اکنون هستیم. همه گزینه های ما بد هستند. آیا باید دنبال آب برای بچه هایم بدوم؟ ؟ آیا باید غزه را ترک کنم و از نو شروع کنم؟»
او می‌گوید تصمیم به خروج از غزه از هفته سوم جنگ برایشان مطرح بوده است. آتش بس فقط برای چهار روز تصمیم آنها را تسریع کرده است. ترس او اکنون از روزهای آینده است، پس از پایان آتش بس: «ما دیگر قدرت مقابله با این وضعیت را نداریم و باید غزه را ترک کنیم.»
ریحان تنها کسی نیست که قصد خروج از نوار غزه را دارد. او می‌گوید: «غزه ای هایی که در کشورهای اروپایی، استرالیا یا آمریکا توانایی مالی و خویشاوندی دارند، بی سر و صدا اقوام خود را برای خروج از غزه کمک می‌کنند.»
بی بی سی به زبان عربی گزارش داده است که گذرگاه رفح در روزهای آتش بس به روی فلسطینی ها باز خواهد بود، از جمله برای افرادی که در خارج از نوار غزه گیر افتاده اند و مایل به بازگشت هستند. مقامات مصری تایید کرده‌اند که فلسطینی‌هایی که در قاهره یا سایر مناطق مصر هستند از روز شنبه اجازه بازگشت به غزه را خواهند داشت.
همزمان با باز شدن گذرگاه مرزی، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) می گوید موفق شده است محموله های کمک های بشردوستانه از جمله سوخت، گاز، تجهیزات پزشکی، غذا و آب را به غزه ارسال کند.
به گفته OCHA، تیم های بشردوستانه سازمان ملل متحد و سازمان های شریک فعالیت های خود را برای رفع نیازهای سراسر غزه در روزهای آتش بس تشدید خواهند کرد.
اسالا، دانشجوی ادبیات و زبان عربی در دانشگاه الازهر غزه می گوید: «مطمئن نیستم که بتوانیم به کمک های بشردوستانه امیدوار باشیم. او و خانواده‌اش دو روز پیش، در اولین روز آتش‌بس، غزه را ترک کردند.
او در مکان امنی که به آن جا رفته است، می گوید: «آنها [سازمان های بشردوستانه] مانند زندانیان در زندان به ما غذا و آب می دهند. اما ما می خواهیم با عزت زندگی کنیم. من و خانواده ام بیشتر از آن لیاقت داریم که برای آب و غذا گدایی کنیم.»
برای ساکنان غزه، آتش بس چهار روزه فقط برای دریافت غذا و آب نیست، به این معناست که به دنبال خویشاوندان خود بگردند تا ببینند آیا آنها مرده اند یا زنده اند. اولویت دوم آن ها دفن کشته شده ها و ادای احترام به آنهاست.
اسرا و احمد بدون اطلاع از سرنوشت پدر و مادرشان با دستان خالی از شمال نوار غزه به دیرالبلاح بازگشتند. صبح روز شنبه، آنها به جستجوی خود در مدارس آنروا در نزدیکی دیرالبلاح ادامه دادند. در تشییع جنازه اعضای خانواده و آشنایان شرکت کردند. دفن اجساد، خواندن نماز و برگزاری مراسم تدفین یک وظیفه شرعی است. آن ها می گویند: تا کنون نتوانسته بودیم برای عزیزانمان غصه بخوریم.
اسرا می گوید: «همزمان با مراسم تشییع جنازه، مدارسی که افراد آواره را در خود جای داده اند، برای از سرگیری جنگ آماده می شوند. مادرها به دنبال غذایی هستند که برای نگهداری احتیاج به یخچال نداشته باشد. مانند کلوچه برای کودکان، چای، آرد و زوفا.»
او می افزاید: من هرگز غزه را چنین خرابه ندیده بودم. داستان های مرگ و ویرانی در همه جا، در هر محله وجود دارد. کودکانی که بدون پدر و مادر مانده اند. خانواده های ویران شده؛ من شک دارم آتش بس موقت کمک کننده باشد.
منبع: روزنامه ی اسرائیلی هاآرتص – برگردان: کمال فرهمند
