با تاسف فراوان مطلع شدیم که ناصر پاکدامن، استاد اقتصاد و علوم اجتماعی، پژوهشگر سیاست و فرهنگ، که در ماه‌های اخیر گرفتار سرطان بود، به دنبال یک دوره مبارزه با این بیماری، سحرگاه امروز در یکی از بیمارستان‌های پاریس در فرانسه درگذشت.
ناصر پاکدامن در سال ۱۳۱۱ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائی و متوسطه خود را در تهران گذراند و سپس در رشته اقتصاد در دانشکده حقوق دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد.
سالهای پر تلاطم دهه ۲۰ برای ناصر پاکدامن، سالهای تجربه آموزی در فعالیتهای سیاسی بود. وی از همان دوران دبیرستان وارد فعالیتهای سیاسی شد. خود وی در خاطراتش میگوید: « وارد دبیرستان شدیم دیگر واقعاً محیط محیط سیاسی بود. محیط سیاسی بود من می‌توانم بگویم که از ابتدا من خیلی علاقه‌مند بودم به این چیزهایی که حالا بعد اسمش را گذاشتند فعالیتهای فوق‌برنامه. دبیرستان مثلاً ما روزنامه دیواری درست می‌کردیم، سخنرانی می‌کردیم انشا می‌نوشتیم مثلاً از این حرف‌ها».
ابتدای دوران دانشجوئی وی همراه است با اوج مبارزات جبهه ملی و ملی شدن نفت در ایران. در چنین فضای سیاسی ناصر پاکدامن در سال ۱۳۳۰ وارد دانشگاه تهران شده و در رشته اقتصاد دانشکده حقوق ادامه تحصیل می‌دهد. در دانشگاه به همراه تنی چند از دانشجویان فعال «سازمان دانشجویان ایران» را بوجود می‌آورند و روزنامه‌ای به نام «دانشجویان ایران» را منتشر می‌کنند. وی یکی از طرفداران پرشور دکتر محمد مصدق و جبهه ملی بود. پس از کودتا در۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ناصر پاکدامن به فعالیتهای فرهنگی روی آورد و مدتی هم با مجله «سخن» کار می‌کرد.
در سال ۱۳۳۴، به دلیل کسب رتبه اول در رشته اقتصاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران، با استفاده از بورس دولتی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در دانشگاه پاریس تا اخذ مدرک دکترا در رشته اقتصاد، به تحصیل خود ادامه داد. وی در فرانسه همراه با چند تن از دوستان خود در «اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه» فعال شد و تحرکی در این انجمن بوجود آوردند. سپس به فکر انتشار یک نشریه افتادند و به روایت خودش « بعد از یک مدتی فکر کردیم که این یک نشریه‌ای باید داشته باشد و عرض کنم که مجله‌ای را درآوردیم اینجا به اسم «نامه پارسی» را می‌خواهیم ارگان به اصطلاح ارتباط دانشجویان ایرانی در خارج از کشور باشد و مجله فرهنگی باشد».
«نامه پارسی» اما نقش مهمی در تشکیل «کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در خارج از کشور» بازی کرد. این نشریه در ابتدا حلقه ارتباطی بین انجمن‌های دانشجوئی در کشورهای مختلف شد و ایده اتحاد بین این انجمن‌ها در این نشریه تبلیغ می‌شد. نهایتا در اولین کنگره کنفدراسیون، که در سال ۱۹۶۱ در لندن تشکیل و ناصر پاکدامن به عنوان نماینده «نامه پارسی» در آن شرکت داشت، از سوی کنفدراسیون به عنوان ارگان رسمی کنفدراسیون انتخاب شد.
ناصر پاکدامن یکی از پایه گزاران «جامعه سوسیالیستهای ایرانی » در پاریس بود. خود در این باره میگوید: « این فعالیت صنفی دیگر به جایش رسیده و به حداکثرش رسیده بهتر است که ما یک کمبود دیگر را سعی بکنیم پاسخ بدهیم که آن کمبود سازمان سیاسی است. این که با یک عده‌ای از دوستان آن جامعه سوسیالیستهای ایرانی در اروپا را پایه‌گذاری کردیم که هستۀ مرکزیش در پاریس بود و من هم از جمله اعضای اصلی مرکزیش بودم».
ناصر پاکدامن در سال ۱۳۴۶ به ایران بازگشت و علیرغم آن که دانشجوی بورسیه بود، به دلیل فعالیتهای سیاسی و فرهنگی‌اش در خارج با مخالفت ساواک برای استخدام در دانشگاه روبرو شد. نهایتا پس از یک سال در دانشگاه تهران استخدام و به تدریس پرداخت. با شروع جنبش انقلابی در ایران، در اوایل سال ۱۳۵۶ به عضویت کانون نویسندگان درآمد. همزمان در تلاشهائی که برای تشکیل « سازمان ملی دانشگاهیان» در میان اساتید دانشگاه‌های ایران آغاز شده بود فعالانه شرکت داشت. «سازمان ملی دانشگاهیان ایران» در پایان تابستان سال ۱۳۵۷ تشکیل شد و وی یکی از اعضاء هیات دبیران آن بود
با پیروزی انقلاب و تغییر رژیم، ناصر پاکدامن به همراه شکرالله پاکنژاد و هدایت الله متین دفتری و تنی چند از فعالین سیاسی «جبهه دمکراتیک ملی » را پایه ریزی کرده و سردبیری روزنامه «آزادی»، نشریه این جبهه، را برعهده گرفت. در آخرین دوره نیز عضو هیات اجرائی این جبهه بود. با محدود کردن فضای دمکراتیک و تشدید سرکوب‌های مخالفین از سوی حکومت، فعالیتهای جبهه دمکراتیک عملا متوقف شد و ناصر پاکدامن، در سال ۱۳۶۰، ناگزیر به ترک ایران و بازگشت به پاریس شد.
وی در پاریس به تدریس در دانشگاه مشغول شد و همزمان فعالیتهای فرهنگی و سیاسی خود را دنبال کرد. وی مدتی به عضویت «شورای ملی مقاومت» در آمد ولی پس از مدتی از آن کناره گیری کرد. در پاریس به همراه محسن یلفانی، شهرام قنبری و شیدا نبوی نشریه ادبی-اجتماعی-سیاسی «چشم انداز» را پایه گذاری کرد که اولین شماره آن در تابستان ۱۳۶۵ منتشر شد و تا سال ۱۳۸۵ انتشار آن ادامه یافت.
ناصر پاکدامن پژوهشگر دقیق و صادقی بود و کارهای تحقیقی وی از اعتبار بالائی برخوردار است. می‌توان از آنجمله به کارهای تحقیقی وی چون ، «قتل کسروی»، “هشتاد و دو نامه صادق هدایت به حسن شهیدنورایی”، «درباره روشنفکر»،و مقالات و پژوهشهای تحقیقی وسیعی در زمینه‌های مختلف همچون، جامعه شناسی و جمعیت شناسی ایران، اقتصاد، ادبیات، تاریخ اشاره کرد. وی مقالات متعددی در این زمینه‌ها منتشر کرده است. فقدان وی ضایعه‌ای در کارهای تحقیقاتی پیرامون موضوعات اجتماعی، تاریخ، فرهنگ و اقتصاد ایران محسوب میشود.
ناصر پاکدامن در سالهای تبعید علاوه بر فعالیتهای پژوهشی و فرهنگی؛ در حرکت‌های اعتراضی علیه رژیم اسلامی با قلم و سخن‌اش حضور فعالی داشت.
ما در گذشت این انسان فرهیخته را به خانواده اش، فرزندانش میشا و روشنک، و جامعه روشنفکری ایران و اهل قلم تسلیت گفته و یادش را همیشه گرامی خواهیم داشت.
کمیته مرکزی سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران
۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ – ۲۳ آپریل ۲۰۲۳
